Kızılağaç, Vize
| Kızılağaç | |
| — Köy — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Kırklareli |
| İlçe | Vize |
| Coğrafi bölge | Marmara Bölgesi |
| Nüfus (2000) | |
| - Toplam | 884 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0288 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 39400 |
| İnternet sitesi: | |
Kızılağaç, Kırklareli ilinin Vize ilçesine bağlı bir köydür.
Târihçe
Köyün eski ismi Yatros olup[1] 93 Harbinde Şipka (Pomakçada kuru ot demektir) geçidi savaşından sonra direnen 4 milyona yakın silahsız Pomağın Rus ve Romen orduları tarafından katledildiği kalanların çok dağınık bir şekilde buraya geldiği anlatılmaktadır. Kızılagaç adı Papuç deresi kenarlarında bolca yetişen kızılağaçtan gelmektedir. Köyün ilk sakinleri bölgede yaşayan Rum'lar iken 1878 savaşında Plevne ve Şipka Geçidi savaşlarında yenilen Osmanlı Ordusunun dağılması ve Müslüman Pomaklarin katledilmesine çok fazla direnemeyerek Avrupa ve Türkiye`nin pek çok bölgesine dağılmaya başlayan Pomaklardan dönemin imamı olan Ahmed Behzad efendinin taliga adı verilen ve atların çektiği bir kağnı ile Anadoluya hareket ettiği, yollarda karşılaştığı yetim Pomak çocuklarını da toplayarak önce Bal Kaya köyüne yerleştiği ve buradan da boşaltılmış bir Rum köyü oyan Yatros'a geldiği anlatılmaktadır.
Kültür
Köy bir Pomak Köyüdür. Köyün Deliorman Pomaklarının gelenekleri ile aynı gelenekleri taşıdığı bilinmektedir. Savaşçı bir millet olan Pomaklar çok dindar olmakla birlikte aynı dönemde göç eden diğer muhacirlerle birlikte islamdan uzaklaştıkları ve Halkevleri döneminde göreneklerinin yozlaştığı bilinmektedir. En önemli yemekleri Pomak Pidesi, Kaçamak, Klapanik (Otlu mısır ekmeği) dir. Köyün ilk imamı Hacı Ahmed Behzad efendidir. Lakabı Hacı Bego olan Ahmed Behzad Efendi 1950li yıllarda vefat etmiş olup, topraktan yapma evi halen camiinin yanında ve boş olarak durmaktadır. Doğa ile barışık ve dağlı bir halk olan Şipka Bölgesi Pamoklarının ev aletlerinden oyuncaklarına kadar her şeyi doğadan sağlanmaktadır. Kayın ağacının kabuğundan yapılan ilkel zurna (Tarola), Tavşan elmasından yapılan ilaç antibiyotik bizilak, sirke ve sarımsakla yapılan saçkıran ilacı, pren süpürgesi, zenlika süslemesi bunlara birkaç örnektir.
Genelde çobanların bildiği ve bu gün yok olma tehlikesindeki bir tür satranç olan dızık oyunu dikkate değer bir kültür örneğidir. Birkaç avuç içi büyüklüğündeki çukur ve renkli çakıl taşları ile oynanan dızıkta esas amaç koyunları temsil eden taşların kurtları temsil eden taşlardan ve hamlelerden korunmasıdır.
Kocakarı ilaçları kültüründe ise 40 yıllık sirke ve sarımsak ile saç kıran hastalığının tedavi edildiği bilinmektedir. Bu gün saçkıran solüsyonlarının aynı içerikleri taşıdığı göz önüne alındığında Osmanlı dönemi tıp ilminin halk arasında yaygın olarak bilindiği görülebilir.
Bojanka (Božanka) da Pomaklara has bir yemektir. Bildiğimiz gelincik bitkisinin henüz orta sürgün vermeden toplanması ve ıspanak gibi pişirilerek yoğurtla servislenmesiyle yapılan bir yemek türüdür.
KLAPANİK, Mısır ekmeği, bir kısım yabani otlar (Labada, Isırgan, Bojanka vb.) ile pişirilen mısır ekmeğinin baharatlı et suyu ile nemlendirilmesi ile yapılan bir yemektir.
KAÇAMAK, Kavrulmuş mısır unundan yapılan ve ıslatılarak çiğ köfte gibi sıkılan mısır bulamaçının pekmeze banılarak yenmesi suretiyle tüketilen bir tatlıdır.
POMAK PİDESİ, Etli, Patatesli, yenilebilir otlar ve baharat ile hazırlanan iç malzemenin yine elde açılmış mayalı ve kalın yufkalara dev bir açma gibi sarılması ve üzerine boş bir yufka serilerek dışının sertleşmesinin önlenmesi suretiyle pişirilen yağı az , yumuşak ve beyaz görünümlü bir börek türüdür.
PESNA KÜLTÜRÜ ; Pomakların bir diğer adı pesna`dır. Pesna ile pomaklar tarihi olayları, hikâyelerini ve hicivlerini anlatırlar. Pesna adeta bir destan, bir öykü ve bir tarih kitabı gibidir. Bir örnek olarak Enver Paşa`ya yakılan pesna söyledir. " Erver Hoca, Enver Hoca - Sattı Türk toprağını- Enver Hoca , Enver Hoca - Yaktı Türk Evladını "
PEÇKA: Topraktan yapılma kuzine sobadır. Kuzine sobaların ilk mucidi de Pomaklar olduğu iddia edilir.(Lazca'da Pileka)
KESNA : Kopuz - Şelpe düzeni çalınan 3 telli bir bağlama türüdür.
ŞUTA: Boynuzsuz bir dağ keçisi türüdür. Yünü tiftik keçisi gibi yumuşaktır, kilim ve Çoban Kebesi dokumasında kullanılır.
Küllümeke; Çukurova ağzında MEKE mısır anlamına gelir, Küllü meke ise Pomaklarda meşe odunu külü ile dış kabuğu soyulan ıslak mısırın haşlanması ile yapılan bir tür çerezdir.
Coğrafya
Kırklareli iline 81 km, Vize ilçesine 24 km uzaklıktadır.
İklim
Köyün iklimi, Trakya Karasal iklimi etki alanı içerisindedir.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | 664 |
| 2000 | 884 |
| 1997 | - 996 |
Ekonomi
Köyün ekonomisi orman , tahıl tarımı ve küçükbaş ( dağ keçisi) hayvancılığa dayalıdır.Dağ keçisi yetiştiriciliği köyün içerisinden ziyade dağlarda KOŞARA adı verilen ağıllarda yapılmaktadır.
Altyapı bilgileri
Köyde ilköğretim okulu vardır. Köyün içme suyu şebekesi I. Özal Hükümeti döneminde Koruluk bölgesinden getirilerek yapılmıştır, ancak kanalizasyon şebekesi köyün bir kısmında vardır. Köyde ilk Pomak yerleşiminde kurulmuş iki adet ağaç yalaklı çeşme mevcuttur. Bunların adı Tırpanka ve Martinka`dır. PTT şubesi ve PTT acentesi yoktur. Sağlık ocağı vardır.Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.
Kaynak
Dış bağlantılar
| ||||||||||