Karolinska Enstitüsü

Karolinska Enstitüsü
Slogan	İsveççe: Att förbättra människors hälsa İngilizce: To improve human health Türkçe: İnsan sağlığını iyileştirmek için
Kuruluş	1810
Tür	Tıp Üniversitesi
Eski isim(ler)i	Medico-Chirurgiska Institutet
Eğitim dil(ler)i	İsveççe, İngilizce
Rektör	Harriet Wallberg-Henriksson
Akademik personel	3,600 (2009)[1]
Öğrenciler	5,500 (TSE, 2009)[2]
Doktora öğrencileri	2,100 (2009)[1]
Konum	Stockholm, İsveç
Web sitesi	ki.se

Karolinska Enstitüsü (İsveççe: Karolinska Institutet; kısa adı: KI), İsveç'te 1810'da kurulan eğitim kurumu; Avrupa'nın en büyük ve en prestijli tıp üniversitelerinden biridir. Ana kampüsü Stockholm kentinin yakınındaki Solna Belediyesinde bulunuyor, ikinci bir kampüsü ise Stockholm kentinin güneyindeki Huddinge Belediyesinde, Flemingsberg'in içindedir. Bu kurum Fizyoloji veya Tıp alanındaki olağanüstü başarılarına göre kişiler veya kuruluşlara Nobel Ödülü'nü vermektedir.

Karolinska Enstitüsü, 1906^[3]

Karolinska Enstitüsü, 1477 yılında kurulmuş olan Uppsala Üniversitesi ve 1666 yılında kurulmuş olan Lund Üniversitesi'nden sonra, İsveç'in üçüncü en eski tıp okuludur.

Solna ve Huddinge'de bulunan Karolinska Enstitüsü Hastanesi, bir araştırma ve eğitim hastanesi olarak üniversite ile ilişkilidir. Birlikte bir akademik sağlık bilimleri merkezini oluştururlar. Bu kuruluş eğitim ve araştırma için İsveç'in en büyük merkezlerinden biridir. Örneğin, ülke çapında yürütülen tıp eğitiminin neredeyse yüzde 30'u ve tıbbi akademik araştırmaların yüzde 40'ı Karolinska Enstitüsü'nde yapılmaktadır. Tıbbi programların çoğu İsveç dilindedir, doktora ve toplu olarak öğretilen projelerde eğitim İngilizce yapılmaktadır.

Karolinska Enstitüsü'nin rektörü Harriet Wallberg-Henriksson'dur. O, 1 Ocak 2004'ten beri Karolinska Enstitüsünde en üst düzey yetkilidir^[4].

Solnavägen girişi

Berzelius laboratuar, KI Solna

Üniversite kütüphanesi ve Berzelius laboratuar, KI Solna

Eski bahçesi, KI Solna

Tarihçe

Karolinska Enstitüsü ordu cerrahları için bir eğitim merkezi olarak, Fin Savaşı sonrasında, 1810 ve 1811 arasındaki dönemde kuruldu.

Orijinal adı ilk olarak 'Medico-Chirurgiska Institutet' idi. 1817 yılında İsveç Kralı XIII. Karl'ın (Latince: Carolus) şerefine kurumun ismine 'Karolinska' sözü eklenmiştir. Tam adı böylece 'Kongliga Carolinska Medico Chirurgiska Institutet' oldu^[5]. 1968 yılında bu ismi 'Karolinska Institutet' olarak kısaltılmıştır.

Eğitim

Karolinska Enstitüsü, lisans diploması (İsveççe: kandidatexamen); bir yıllık ve iki yıllık İsveç yüksek lisansı (İsveççe: magisterexamen) verme yetkisine sahiptir^[6].

Öğrenci sayısı

Okulun 2008/2009 eğitim-öğretim yılı itibariyle 5,500 mezun olmamış öğrencisi bulunmaktadır^[2]

Araştırma Bölümü (konumlara göre)

Solna Kampüsü

• Sitoloji ve Moleküler biyoloji
• Çevresel Tıp
• Öğrenme, Bilişim, Yönetim ve Etik
• Tıbbi Biyokimya ve Biyofizik
• Tıbbi Epidemiyoloji ve Biyoistatistik
• Mikrobiyoloji, Tümör ve Hücre biyolojisi
• Nörobilim
• Fizyoloji ve Farmakoloji
• Kadın ve Çocuk Sağlığı

Karolinska Enstitüsü Hastanesi, Solna

• Klinik Nörobilim
• Klinik bilimler, Müdahale ve Teknoloji
• Tıp, Solna
• Moleküler Tıp ve Cerrahi
• Onkoloji-Patoloji
• Halk Sağlığı bilimleri

Huddinge Kampüsü

• Biobilimler ve Beslenme
• Cerrahi, Huddinge
• Diş Hekimliği
• Laboratuvar Tıbbı
• Tıp, Huddinge
• Nörobiyoloji, Bakım Bilimler ve Toplum

Diğer

• Klinik Bilim ve Eğitim, Södersjukhuset
• Klinik Bilimler, Danderyd Hastanesi

Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü

Karolinska Enstitüsü tarafından her yıl fizyoloji ya da tıp alanında çeşitli konularda alanlarındaki olağanüstü katkıları için bilim adamları ve doktorlara Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü (İsveççe: Nobelpriset i fysiologi eller medicin) ödülü verilir. Bu ödül, Alfred Nobel'in 1895 yılında isteğiyle ve 1901 yılından itibaren biliminsanlarına alanlarındaki olağanüstü katkıları için verilmeye başlanan Nobel Kimya Ödülü, Nobel Fizik Ödülü, Nobel Edebiyat Ödülü ve Nobel Barış Ödülü ile birlikte beş Nobel Ödülünden birisidir^[7]. Nobel'in vasiyeti gereği bu ödül Nobel Vakfı tarafından yönetilir ve Karolinska Enstitüsü tarafından seçilen bir yönetici sekreter ve beş üyeden oluşan bir komite tarafından^[8][9], Stockholm'de Alfred Nobel'in ölüm yıldönümü olan 10 Aralık'ta düzenlenen bir ödül töreniyle verilmektedir^[10].

Lennart Nilsson Ödülü

Lennart Nilsson Ödülü Profesör Lennart Nilsson'un anısına yaratılmış ve bilimsel fotoğrafçılıka olağanüstü katkıları olanlara verilir. Bu ödül Lennart Nilsson Vakfı tarafından yönetilir ve Karolinska Enstitüsü tarafından yıllık olarak verilir. Ödül ilk kez 1998 yılında verilmiştir. Ödülün toplam miktarı 100,000 İsveç kronudur^[11].

Dünya üniversitelerinin akademik sıralaması listesinde

2003 yılından beri her yıl Dünya üniversitelerinin akademik sıralamasında yer alarak, ilk 100 üniversiteden biri olmuştur. Sıralamada en iyi derecesi 2003 yılındaki 39. sıra, en kötü derecesi ise 2007 yılındaki 53. sıra olmuştur. Son, 2011 yılında 44 sırada yer almıştır^[12]. Dünya Üniversiteleri 2012 Akademik Sıralamasına göre, Karolinska Enstitüsü Klinik Tıp ve Eczacılık alanında 11. sırada ve Yaşam Bilimleri alanında ise 18. sırada yer almaktadır^[13].

Üniversite	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011
Karolinska Enstitüsü	39[14]	46[15]	45[16]	48[17]	53[18]	51[19]	50[20]	42[21]	44[12]

Önemli mezunları ve profesörleri

• Jöns Jakob Berzelius (1779–1848), Karolinska Enstitüsünde Profesör; Modern kimyasal notasyonu icat etdi ve modern kimyanın babalarından biri olarak kabul edilir; silikon, selenyum, toryum ve seryum elemanlarının kaşifidir.
• Carl Gustaf Mosander (1792–1858), Kimyager, lantan, erbium ve terbiyum elemanlarının kaşifi..
• Gustaf Retzius (1842–1919), Anatomist (Profesör 1877-1890).
• Karl Oskar Medin (1847–1928), ünlü çocuk doktoru, (Profesör 1883-1914).
• Ivar Wickman (1872–1914), ünlü çocuk doktoru, Medin gözbebeği ve çocuk felci uzmanı.
• Herbert Olivecrona (1891–1980), İsveçli nöroşirürji kurucusu.
• Hugo Theorell (1903–1982), 1955 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü Sahibi.
• Torsten Wiesel (d. 1924), 1981 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü Sahibi.
• Pehr Edman (1916–1977), Kimyager (1946 yılında Doktora yaptı).
• Lars Leksell (1907–1986), Doktor, radyocerrahi mucidi.
• Sune Bergström (1916–2004), 1982 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü Sahibi (Bengt I. Samuelsson ve John Robert Vane ile birlikte).
• Bengt I. Samuelsson (d. 1934), 1982 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü Sahibi (Sune Bergström ve John Robert Vane ile birlikte).
• Ragnar Granit (1900–1991), 1967 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü Sahibi.
• Göran Liljestrand (1886–1968), ünlü fizyolog ve farmakolog.
• Ulf von Euler (1905–1983), ünlü fizyolog, 1970 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü Sahibi.
• Sven Ivar Seldinger (1921–1998), ünlü radyolog, Seldinger tekniğinin mucidi.
• Rolf Luft (1914–2007), Profesör, endokrinolog.
• Tomas Lindahl (d. 1938), Kanser araştırmacısı ve Kraliyet Madalyası kazanan.

İlginç notlar

• Dünyanın ilk yapay organ nakli burada gerçekleşmiştir. Bu olay "Organ naklinde devrim" olarak nitelendirilmiştir^[22].
• Karolinska Enstitüsünde yapılan keşiflerin çok büyük evrensel önemi olmuştur. Örneğin, kalp pili, radyocerrahi, alyuvar çökelme hızı (ESR), Seldinger tekniği ve kimyasal olarak saf insülin hazırlanması gibi keşifler bu türdendir^[23].

Ayrıca bakınız

• Kraliyet Teknik Üniversitesi
• Chalmers Teknik Üniversitesi

Kaynakça

1. "In brief 2009-2010" (PDF). Karolinska Institutet. 2009. 2012-04-10 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/66oFaiL9A. 
2. Swedish Higher Education Authority (Högskoleverket) - Annual report 2010 (Swedish), page 106ff
3. Nordisk familjebok Ansiklopedisi, 1910
4. "Om Karolinska Institutets rektor". Karolinska Enstitüsü. http://ki.se/ki/jsp/polopoly.jsp?d=391&l=sv. Erişim tarihi: 14 Eylül 2012. 
5. "KIs historia". Karolinska Enstitüsü. 5 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20080605164514/http://www.ki.se:80/essaer200ar/ki_historia.htm. Erişim tarihi: 14 Eylül 2012. 
6. "Degrees". Karolinska Enstitüsü. http://ki.se/ki/jsp/polopoly.jsp?d=448&l=en. Erişim tarihi: 14 Eylül 2012. 
7. "Alfred Nobel–The Man Behind the Nobel Prize". Nobel Foundation. 23 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150623191301/http://www.nobelprize.org:80/alfred_nobel/. Erişim tarihi: 14 Eylül 2012. 
8. "The Nobel Prize Awarders". Nobel Foundation. 30 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130530234118/http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/articles/lindsten-ringertz-rev/index.html. Erişim tarihi: 14 Eylül 2012. 
9. Lindsten, Jan and Nils Ringertz (2001-06-26). "The Nobel Prize in Physiology or Medicine, 1901–2000*". Nobel Foundation. 26 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130526052448/http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/articles/malmstrom/index.html. Erişim tarihi: 14 Eylül 2012. 
10. "The Nobel Prize Award Ceremonies". Nobel Foundation. 14 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20080822184717/http://nobelprize.org/award_ceremonies/. Erişim tarihi: 14 Eylül 2012. 
11. "Lennart Nilsson Award". Lennart Nilsson Vakfı. http://www.lennartnilssonaward.se/. Erişim tarihi: 14 Eylül 2012. 
12. "Academic Ranking of World Universities - 2011". shanghairanking.com. http://www.shanghairanking.com/ARWU2011.html/. Erişim tarihi: 14 Eylül 2012. 
13. "Academic Ranking of World Universities in Clinical Medicine and Pharmacy - 2012". shanghairanking.com. http://www.shanghairanking.com/FieldMED2012.html. Erişim tarihi: 14 Eylül 2012. 
14. "Academic Ranking of World Universities - 2003". arwu.org. http://www.arwu.org/ARWU2003.jsp. Erişim tarihi: 14 Eylül 2012. 
15. "Academic Ranking of World Universities - 2004". arwu.org. http://www.arwu.org/ARWU2004.jsp. Erişim tarihi: 14 Eylül 2012. 
16. "Academic Ranking of World Universities - 2005". arwu.org. http://www.arwu.org/ARWU2005.jsp. Erişim tarihi: 14 Eylül 2012. 
17. "Academic Ranking of World Universities - 2006". arwu.org. http://www.arwu.org/ARWU2006.jsp. Erişim tarihi: 14 Eylül 2012. 
18. "Academic Ranking of World Universities - 2007". arwu.org. http://www.arwu.org/ARWU2007.jsp. Erişim tarihi: 14 Eylül 2012. 
19. "Academic Ranking of World Universities - 2008". arwu.org. http://www.arwu.org/ARWU2008.jsp. Erişim tarihi: 14 Eylül 2012. 
20. "Academic Ranking of World Universities - 2009". arwu.org. http://www.arwu.org/ARWU2009.jsp. Erişim tarihi: 14 Eylül 2012. 
21. "Academic Ranking of World Universities - 2010". arwu.org. http://www.arwu.org/ARWU2010.jsp. Erişim tarihi: 14 Eylül 2012. 
22. "Tarihe geçen ameliyatta iki Türk...". Sabah Gazetesi. http://www.sabah.com.tr/Yasam/2012/07/17/tarihe-gecen-ameliyatta-iki-turk. Erişim tarihi: 14 Eylül 2012. 
23. "The history of Karolinska Institutet". Karolinska Enstitüsü. http://ki.se/ki/jsp/polopoly.jsp?d=27365&l=en. Erişim tarihi: 14 Eylül 2012. 

Dış bağlantılar

• Resmî site

Koordinatlar: 59°20′56″K 18°01′36″D / 59.34889°K 18.02667°D