XIII. Karl

XIII. Karl

İsveç Kralı
Hüküm süresi	6 Haziran 1809 - 5 Şubat 1818
Önce gelen	IV. Gustav Adolf
Sonra gelen	XIV. Karl Johan
Norveç Kralı
Hüküm süresi	4 Kasım 1814 - 5 Şubat 1818
Önce gelen	Christian Frederick
Sonra gelen	III. Charles

Eş(leri)	Hedvig Elisabeth Charlotte
Babası	Adolf Fredrik
Annesi	Louisa Ulrika
Doğum	7 Ekim 1748 Stockholm, İsveç
Ölüm	5 Şubat 1818 (69 yaşında) Stockholm, İsveç

Karl XIII (d. 7 Ekim 1748, Stockholm, İsveç-ö. 5 Şubat 1818, Stockholm, İsveç), 1809'dan sonra İsveç kralı, 1814-18 arasında İsveç-Norveç arasında kurulan birliğin ilk kralı.

Biyografi

Kral Adolf Fredrik'in ikinci oğluydu. Ağabeyi Kral III. Gustaf tarafından Södermanland düklüğüne getirildi. Daha sonra Rus-İsveç Savaşı (1788–1790) sırasında donanma komutanı olarak görev yaptı. 1792'de ağabeyinin ölümü üzerine 13 yaşındaki yeğeni IV. Gustaf'ın naibi oldu. Gustaf'ın erginleşmesine kadar (1796) naiplik yaptı. Yetenekleri sınırlı, kişiliği de zayıf olduğu için, Gustaf'ın gücünü kanıtlamasına değin gerçek iktidar kralın danışmanı baron G. A. Reuterholm'ün elindeydi. Gustaf'ın Napoléon Savaşları sırasında izlediği başarısız politika sonucunda düşürülmesinin (Mart 1809) ardından Karl kral seçildi.

Karl'ın çocuğu olmadığı için Devlet Konseyi (Riksdag) önce Augustenborg ailesinden Dük Kristian August'u (sonradan Karl August) veliaht seçti. Onun 1810'da ölmesi üzerine, Napoléon'un mareşallerinden, Karl'ın evlat edindiği Jean-Baptiste Bernadotte (XIV. Karl Johan) veliaht yapıldı. Karl bundan sonra simgesel iktidarını sürdürdüyse de ölümüne değin veliaht prensin gölgesinde kaldı.

Kral olduktan sonra mutlakiyete son veren bir anayasayı kabul etmek zorunda kaldı. Hükümdarlığı döneminde İsveç, Finlandiya'yı Rusya'ya bıraktı (Fredrikshamn Antlaşması, 1809) ve Norveç'i aldı (Kiel Antlaşması, 1814).

Kaynaklar

Bu maddenini yazılmasında Encyclopædia Britannica Fifteenth Edition ve Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi'ndeki Karl XIII maddelerinden yararlanılmıştır.

Resmî unvanlar
Önce gelen: IV. Gustav Adolf	İsveç Kralı 1809 - 1818	Sonra gelen: XIV. Karl Johan

Önce gelen: Christian Frederik	Norveç Kralı 1809 - 1818	Sonra gelen: XIV. Karl Johan

İsveç hükümdarları

Munsö (970-c. 1060)	Muzaffer Erik Olof Skötkonung Anund Jacob Yaşlı Emund

Stenkil (c. 1060-c. 1130) (1160-1161)	Stænkil Erik Stenkilsson / Pagan Erik Halsten Anund Gårdske Kızıl Håkan Halsten / Yaşlı Inge Blot-Sweyn Yaşlı Inge Philip Halstensson / Genç Inge Ragnvald Knaphövde Güçlü Magnus Sverker ve Eric Hanedanları Magnus Henriksen

Sverker · Eric (c. 1130-1250)	Yaşlı Sverker Aziz Erik² Magnus Henriksen Charles Sverkersson Kol / Boleslas I. Knut Genç Sverker Erik Knutesson² Johan Sverkersson Erik Eriksson² II. Knut ¹ Erik Eriksson²

Bjelbo (1250-1364)	Valdemar Birgersson Magnus Ladulås Birger Magnusson Mats Kettilmundsson ² Magnus Eriksson³ Eric Magnusson Magnus Eriksson / Haakon Magnusson³

Mecklenburg (1364-1389)	Albert

Kalmar Birliği (1389-1523)	I. Margaret⁴ / Pomeranyalı Eric⁴ Engelbrekt Engelbrektsson² Pomeranyalı Erik⁴ Karl Knutsson Pomeranyalı Erik⁴ Karl Knutsson² Bavyeralı Christopher⁴ Bengt Jönsson (Oxenstierna) / Nils Jönsson (Oxenstierna)² Karl Knutsson³ Jöns Bengtsson Oxenstierna / Erik Axelsson Tott² I. Christian⁴ Kettil Karlsson (Vasa)² Karl Knutsson Kettil Karlsson (Vasa)² Jöns Bengtsson Oxenstierna² Erik Axelsson Tott² Karl Knutsson Genç Sten Sture² II. Johan⁴ Genç Sten Sture² Svante Nilsson² Eric Trolle² Genç Sten Sture² II. Christian⁴ Gustav Eriksson (Vasa)²

Vasa (1523-1654)	I. Gustav XIV. Eric III. Johan Sigismund⁵ IX. Karl II. Gustav Adolf Christina

Palatinate-Zweibrücken Hesse-Kassel (1654-1751)	X. Karl Gustav XI. Karl XII. Karl Ulrika Eleonora I. Frederick

Holstein-Gottorp (1751-1818)	Adolf Frederick III. Gustav IV. Gustav Adolf XIII. Karl³

Bernadotte (1818-günümüz)	XIV. Karl Johan³ I. Oscar³ XV. Karl³ II. Oscar³ V. Gustav VI. Gustav Adolf XVI. Carl Gustav

¹ Belirsiz hanedan ² Naip ³ Ayrıca Norveç hükümdarı ⁴ Ayrıca Norveç ve Danimarka hükümdarı ⁵ Ayrıca Polonya hükümdarı

Norveç Hükümdarları

Erken dönem hükümdarları (872-1319)	Güzel saçlı I. Harald I. Erik Blodöks I. Haakon Gri kürklü II. Harald Mavi diş Harald ^d & Haakon Sigurdsson ⁿ I. Olaf Tryggvason Çatalsakal Sweyn ^de & Erik Haakonsson ⁿ & Sweyn Haakonsson ⁿ II. Aziz Olaf Büyük Knud ^de & Haakon Eriksson ⁿ & Sweyn Knutsson ⁿ (Ælfgifu ⁿ) I. İyi Magnus ^d III. Harald II. Magnus Haraldsson III. Olaf Kyrre Haakon Magnusson III. Yalınayak Magnus Olaf Magnusson I. Øystein I. Haçlı Sigurd IV. Kör Magnus IV. Gille Harald II. Munn Sigurd I. Inge Haraldsson II. Eystein Haraldsson (Magnus Haraldsson) II. Geniş Omuz Haakon V. Magnus Erlingsson Sverre Sigurdsson III. Haakon Sverresson (Guttorm Sigurdsson) II. Inge Bårdsson IV. Haakon Haakonsson Genç Haakon Hukuk düzenleyici VI. Magnus II. Erik Magnusson V. Haakon Magnusson

Bjelbo (1319-1387)	VII. Magnus Ericsson ^s VI. Haakon Magnusson ^s IV. Olaf Haakonsson ^d

Kalmar Birliği (1387-1448)	I. Margaret ^ds III. Erik ^ds Christopher ^ds I. Karl ^s

Oldenburg (1448-1814)	I. Christian ^ds Johan ^ds II. Christian ^ds I. Frederik ^d III. Christian ^d II. Frederik ^d IV. Christian ^d III. Frederik ^d V. Christian ^d IV. Frederik ^d VI. Christian ^d V. Frederik ^d VII. Christian ^d VI. Frederik ^d Christian Frederik

Holstein-Gottorp Bernadotte (1814-1905)	II. Karl ^s III. Karl Johan ^s I. Oscar ^s IV. Karl ^s II. Oscar ^s

Schleswig-Holstein- Sonderburg-Glücksburg (1905-günümüz)	VII. Haakon V. Olav V. Harald

ⁿ Naip ^d Ayrıca Danimarka hükümdarı ^s Ayrıca İsveç hükümdarı ^ds Ayrıca Danimarka ve İsveç hükümdarı ^de Ayrıca Danimarka ve İngiltere hükümdarı

This article is issued from Vikipedi - version of the 2/14/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.