Kayabaşı, Köprüköy
| Kayabaşı | |
| — Mahalle — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Erzurum |
| İlçe | Köprüköy |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Nüfus (2000)http://www.yerelnet.org.tr/koyler/koy.php?koyid=245649 | |
| - Toplam | 669 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 25340 |
| İnternet sitesi: http://www.yerelnet.org.tr/koyler/koy.php?koyid=245649 | |
Kayabaşı, Erzurum ilinin Köprüköy ilçesine bağlı bir mahalledir.
Tarihçe
Mahallenin esas adı Ermenice Sivri Kaya anlamına gelen KERİNKAR'dır. Çok eski bir yerleşim yeri olan Kayabaşı Mahalleninde tarih öncesi kalıntılar Aras Nehri'nin kıyısında Urartulardan kalma olduğu tahmin edilen Koşka Qiza Qıral adıyla bilinen bölgededir. Mahallenin güneybatı tarafında bulunan kayalıklarda, daha önceden yaşam sürüldüğü düşünülen derin mağaralar bulunmaktadır. Mağara duvarlarında eski hayvan resimleri ve çizimleri bulunmaktadır.
Mahallenin güneydoğusunda, Maşhat tabir edilen, Ermenilere ait mezarlık bulunmaktadır. Mahallede 2 adet eski su değirmeni bulunmaktadır.
Mahallenin içinde, Şeyh Abdülkerim Efendi (AKYÜZ)'ün Ziyaretgahı(Merqed)Türbe bulunmaktadır. Şeyh Abdülkerim Efendi, 93 Harbi sırasında ailesiyle birlikte Kayseri Tomarza'ya gitmiş, daha sonra geri dönmüştür. O tarihlerden itibaren kurduğu medreseyle bölgede ilim adamları yetiştirmiştir. Bu kişiler arasında; ağabeyleri, Molla Muhammed Sıddık, Molla Said, Molla Abduaziz, Molla İsa,kardeşi Molla Kuşemşeyh, Amcasının oğlu Molla Zekeriya, oğulları Şeyh Zaid Efendi,Şeyh Nizamettin ve Mazhar efendi; talebeleri Seyda-i Melle Fethullah (Bozkoç), Molla Alaaddin (Karayazi Xalyas Köyü), , Taşkesenli Şahabettin Efendi (Hasankale Axa Köyü), Muhammed Sıddık Belet (Horasan Müftüsü namıyla maaruf), Rıza Şimşek (Erzurum Eski Milletvekili) bulunmaktadır. Şeyh Abdülkerim Efendi 1950 yılında vefat etmiştir.
Şeyh Abdülkerim Efendi,nin Oğulları, Şeyh Zahit Efendi, Şeyh Nizamettin Efendi ve Mazhar Efendi,nin Türbeleri,de Babalarının yanında bulunmaktadır.
Kültür
Mahallede CİRİT oynanırdı. Düğünlerde 'Padişah' oyunu oynanırmış. Damadı padişah kabul edip, mahkeme kurularak damadın babasını yargılanıyormuş. Damadın babasından ceza olarak bir koç alınıp gençlere verilirmis. Gençler de bu keçiyi kesip yemek/eğlence düzenlermiş.
Düğünlerde bir diğer adet ise 'Ruvi' (Tilki/Elçi) göndermekmiş. Düğünün bir gün öncesinde düğün alayını haber verirmiş. Ruvi'yi mahallenin gençleri girişte yakalar, kağnı arabası (Eraba Ga) dikerlerdi ve Ruvi'yi onun başına çıkarırlarmış. Altında ise geven (guni) yakarlar ve dumanını Ruvi'ye verirlermiş.
Mahallenin dengbejleri (ozan), eskilerden Cafer Ulaş (Cafo), Nusret Adaş (Niso-u Alo), Müstafa Özkal (Mustafa-i Muhtar), yenilerden Cafo'nun oğlu Kemal, Muhlis'in oğlu Erol, Kuto'nun oğlu Filit'dir.Mahallenin önde giden bilgili tarih adamı Hacı Taşdan DAŞTAN'dır.
Mahallenin meşhur yemekleri arasında; Keşkek (Buğday,nohut,et,tereyağı), Halise (Uzun süre karıştırılıp kaynatılmış Keşkek), Patile(Hamur,mirtoğe/peynir), Beşi(Hamurişi), Köfte-i Derewin (Kırık Buğday, üzerine Çortan), Xaşil (Kırık Buğday), Kebab-i Tavi (Kurutulmuş Et [Durme], patates, lavaş ekmek), Köfte-i Navtıji (Bir çeşit içli köfte) bulunmaktadır.
Mahallede yetişen meyveler; Xulutırşk (Can Erik Benzeri), Dendik Reş (Ayı Yemişi), Kırkoç (Tadı Kivi Benzeri, dikenli bir bitki), Karçin (Yabani Küçük Armut), Şillan (Kuşburnu), Koyungözü (Cav-i Mi), Qızamoh olup bitkiler arasında Kerenk (Boğa dikeni), Toptopik (Kerenk benzeri) Rubes (Işkın), Cağ, Gullik (Çiriş), Tırşok, Spınk, Gezgesk (Isırgan Otu), Peli Kesımi (Dolması yapılır), Sılkok (Pazı), Gari, Merajo (Kuşkonmaz), Punk (Doğal Nane), Kaxmut (Toprağın altında yetişen yumru bitki), Qıci (Doğal Tere), Sirım (Yabani Sarımsak, otlu peynir yapımında kullanılır), Anığ (Kekik) bulunmaktadır.
Coğrafya
Erzurum iline 72 km, Köprüköy ilçesine 16 km uzaklıktadır. Mahallenin 1 km aşağısından Aras Nehri geçmektedir. Mahallenin üst tarafı Palut denilen Meşe ağaçlarıya kaplı olup Orman Muhafaza Alanı'na alınmıştır. Orman alanı içerisinde Qani(Çeşme) tabir edilen doğal Su kaynakları bulunmaktadır. Orman alanı içinde Vari Zeyni tabir edilen, mesire yeri mevcuttur.
Mahalleye bağlı Karapınar Mezrasın da eğitim oranı çok yüksektir.
Erzurum - Horasan yolundaki tarihi Çobandede köprüsünü geçince, sağa Muş-Karayazı yoluna dönülüp Dereyolu (Rusyolu) takip edilerek, Yağan Beldesini geçtikten sonra anayoldan sola dönülerek 1 km tepeye çıkılarak köy merkezine varılır.
Kerinkar ile Alaca Köyü arasında, köye yaklaşık 1 km mesafede, yüzölçümü yaklaşık 5.000m2 olan derin bir krater gölü bulunmaktadır (Golla Kırko). Bu gölde yabani ördekler yaşamaktadır. Bir diğer sazlık alan ise Ekrek Köyü yolu üzerinde Golla Xuni bulunmaktadır. Kerinkar'a bağlı Karapınar (Qerepxar) mezrasından Gökçeharman yolu üzerinde Golla Hurika gölü bulunmaktadır.
Mahallenin aşağısından akan Aras Nehri'nde ağırlıklı olarak sazan, yayın, canar ve alabalık bulunmaktadır.
İklim
Mahallenin iklimi, karasal iklim etki alanı içerisindedir.
İlk kar genellikle Ekim ayında tutmakta, Nisan sonuna kadar devam etmektedir. Kışın Sazaq adı verilen, boğazdan esen çok sert bir rüzgara maruz kalmaktadır. Yaz kısa sürmekte ve ot hasadı Haziran ayında başlamaktadır. Buğday hasadı ise Ağustos ayında yapılmaktadır.
Nüfus
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2009 | 750 |
| 2000 | 669 |
| 1997 | 669 |
Mahallenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır.
Altyapı bilgileri
Mahallede ilköğretim okulu vardır ilk beş sınıf mevcuddur. Mahallenin içme suyu şebekesi vardır. kanalizasyon şebekesi vardır. PTT şubesi ve PTT acentesi yoktur. Sağlık ocağı ve sağlık evi vardır. Mahalleye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup mahallede elektrik ve sabit telefon vardır.
Dış bağlantılar
| ||||||