Koçbeyli, Çay

Şablon:Bilgikutusu Türkiye belde

Koçbeyli, Afyonkarahisar ilinin Çay ilçesine bağlı bir köydür.

Mahalleler

Beldenin Yıllara Göre Nüfusu
2007
2000	1,707
1997	1,685
1990	2,007

Koçbeyli Köyünün eski adı 1928'e kadar Şevikli Köyüdür. Beğdili Boyunun bir kolu olan Cerid Yörüklerinden olan Şevikli sakinlerinin yaylak kışlak hayatı yaşadıkları bilinmektedir. 1991 yılında belediye olmuştur.12 Kasım 2012 - 6360 sayılı kanunla -nüfusu 2000'in altına düştüğünden- tekrar Köy tüzel kişiliği verilmiştir.

Dulkadiroğullarına mensup oldukları bilinen Ceritlerin Suriye'de bir müddet yaşadıkları coğrafyanın yörük kültürüne uygun olmaması sebebi ile tekrar Anadolu'ya geldikleri ama iskan politikası sebebi ile defalarca Suriyeye sürüldükleri en sonunda Suriye'de çıkan bir isyanı Osmanlı adına bastırmaları karşılığında istedikleri yerlere göç etmelerine izin verildiği bilinmektedir. (Faruk SÜMER)

Dulkadiroğluları Maraş bölgesinde Turnadağ savaşına kadar bir devlet olarak yaşamışlar, annesi de bir Dulkadiroğlu olan yeğenleri Yavuz Sultan Selim Han tarafından İran seferi dönüşünde Osmanlıya dahil edimişlerdir. Bilindiği üzere Osmanlıya katılan en son beylik Dulkadiroğulları Beyliğidir.

Koçbeyli Ceridlerinin bu süreçte nerede oldukları tam olarak bilinmemektedir. Anadolu’ya dağılmış olan Ceritlerden mi yoksa Turnadağ savaşı sonrası mı bu bölgeye geldikleri konusunda kesin bir bilgi mevcut değildir.

Karaca Beğ önderliğinde atlılarla bir süre bölgelerinde hüküm sürmüşler zamanla bu bölgeye yerleşerek yörük hayatına uygun olan bu yerde kültürlerini devam ettirmişlerdir. Civar köy ve kasabalardan birçoğunun kaydı bulunduğu halde Osmanlıya sipahi yetiştirdikleri için temettuat defterinde haneleri ve dolayısıyla kişilerin kaydı bulunmamaktadır.

“Karye toprağı ve Musalla ve Halillü ve Bodrum ve Şevikli ve Karşıyaka namıdiğer Derbend ve Armudlu ve Sarılar mezraları Eşkinci Tımarları[1] bulunmuş olduğundan Karye-i Mezbur ahalileri bunlar ile ziraat etmekte oldukları” Yani vergi ödemedikleri için sözlü aktarım dışında yazılı bir kayıt Osmanlı zamanındaki evraklarda rastlanamamıştır.[1] Eşkinci; II. Sultan Mahmud zamanında yeniçeri ocağından ayrılmak suretiyle teşkil olunan askeri sınıfa verilen addır. (ML_VRD_TMT_d_08381 numaralı temettuat defteri" Abdullah Kündeyi, AKÜ Yüksek Lisans Tezin'den alıntıdır).

Kara çadır kültürünü 2000'li yıllara kadar sürdüren Cerid Yörükleri zamanla hayvancılığın hayatı idame ettirecek kadar gelir getirmemesi, çevrenin hızla ormanlaşması ve yeni neslin farklı hayat tarzlarını (Rusya ağırlıklı olarak yurt dışı giriş çıkışları kültür şoku yaşayan bir nesil ortaya çıkarmıştır.) benimsemesi ile kültürlerini terk etmişlerdir.

Bugün yaşlıların ağzında dolanan birçok kelimenin Eski Türkçede de aynen kullanıldığını da göz önünde bulundulursa Yörük hayatının Koçbeyli'de kültür ve dili sakladığı söylenebilir. Ne yazık ki yukarıda bahsedilen hızlı kültür erozyonu sebebi dil ve değerler hızla terk edilmektedir.

Koçbeyli Köyü Karakuş dağlarının eteklerinde kurulmuştur. Duğusu, güneyi ve güney batısı sıradağlarla çevrilidir. Batısında Karamık Gölü bulunmaktadır (4 metre derinliğe sahip yarı göl yarı bataklık bir yapıya sahiptir. Adını göl çevresindeki köylerin de içinde bulunduğu bölgenin genel adı olan Karamuk Karyesin'den almaktadır. Mikro toponomik açıdan ise Karamuk bitkisinin doğal ortamda bol olarak yetişiyor olmasından almış olabileceği düşünülmektedir). Köy ile göl arasında bulunan ovalık bölge geçmişte ahalinin kışlak olarak kullanıldığı bir mekan imiş. Şimdi ise tarla olarak kullanılmaktadır.

Karamık Gölü SEKA Selüloz fabrikasının kapanmasına kadar bölge halkı için önemli bir geçim kaynağı olmuştur. Selülozun hammaddelerinden olan kamış ya da bir diğer adı ile saz bitkisinin bol miktarda yetiştiği gölde ayrıca Turna balığı, Sazan balığı da avlanmaktadır. Göl kenarında bulunan lokantalar balık severlere otantik bir ortamda balık yeme fırsatı sunmaktadır. Kuş cenneti statüsündeki gölde birçok kuş türü hayatını sürdürmektedir. Özellikle çeşitli ördek türlerine ev sahipliği yapması sebebi ile bilim adamları ve kuş gözlemcileri tarafından bir gözlem yeri olarak kullanılmaktadır.

Küçük ve Büyük Derbentler -diğer adı ile Subatanlar- vasıtası ile yer altından bir gülü -Eğirdir Gölünü- besleyen sayılı göllerden bir tanesidir. Doğa turizmi açısından büyük bir potansiyele sahip olan göl girişimcileri beklemektedir.

Koçbeyli Köyünün üç adet camii, Ortaokul, Lise hatta Su Ürünleri Fakültesine dönüştürülebilecek büyük bir alana sahip bir ilkokulu, büyükçe bir muhtarlık binası ve iki adet mezarlığı bulunmaktadır. İçerisinde dokuma sanatının en güzel örneklerini barındıran haneleri vardır. Bölge 1970'li 1980'li yıllarda halıcılıkta yol kat etmiş ama ekonomik getirisinin azlığı sebebi ile yakın zamana kadar evlerde muhafaza edilen dokuma tezgahları sökülerek dokuma zanaatı unutulmuştur.

Koçbeyli Köyünün doğusunda bulunan dağlardaki meşe ağaçları doğal bir orman niteliğindedir. Köyün Kuzey doğusunda bulunan dağlık bölgenin ise devlet eli ile ormanlaştırılması ile erozyon olayları neredeyse son bulmuş ve köy dağları ile birlikte güzel bir silüete kavuşmuştur.

Köy halkının en önemli geçim kaynağı -özellikle Rusya’da çalışan- inşaat sektörü işçilerinin dövizleridir. Bunun dışında birkaç sülale keçiciliğe devam etmektedir. Keçicilikten biraz fazla sayılabilecek koyunculuk yapılmakta ve bunların ticareti ile insanlar hayatlarını idame ettirmektedirler.

Bölgede arpa ve buğday tarımının dışında gelir getirici bir tarım yapıldığı söylenemez. Yeni yeni vişne ağaçlarının yaygınlaştığı denenmiş fakat tarımda sulamanın yapılamaması sebebi ile istenen verim alınamadığından ağaçlar sökülerek tekrar arpa, buğday tarımına geçilmştir. Haşhaş yetiştiriciliğine uygun olan bölgenin son yıllarda az miktarda -ki bu da kendi yiyecekleri kadardır- haşhaş yetiştirdikleri görülmektedir.

Oğuzların Beğdili Boyuna mensup Cerid Yörüklerinin kültür, gelenek ve görenekleri yaşatılmaktadır.

Görev Yapmış Belediye Başkanları:

Yakup Gülbahar (DYP),

Ahmet Koçer (ANAP),

İrfan Doğan (ANAP),

Yakup Gülbahar (2. defa) (DYP),

Resul Yıldızhan (CHP).

Genel bilgiler

İlçe Merkezine Uzaklığı: 29 km

İl Merkezine Uzaklığı: 70 km

Hazırlayan: Mustafa KAYIHAN

Dış bağlantılar

• http://kocbeyliortaokulu.meb.k12.tr/
• http://www.cay.gov.tr/default_B1.aspx?content=578
• Yerel-Net
• çay