Orhaniye, Çay

Başlığın diğer anlamları için Orhaniye sayfasına bakınız.

Orhaniye
—  Köy  —
Afyon
Ülke	Türkiye
İl	Afyonkarahisar
İlçe	Çay
Coğrafi bölge	Ege Bölgesi
Nüfus (2000)
- Toplam	221
Zaman dilimi	UDAZD (+3)
İl alan kodu	0272
İl plaka kodu
Posta kodu	03700
İnternet sitesi: YerelNET sayfası

Orhaniye, Afyonkarahisar ilinin Çay ilçesine bağlı bir köydür.

Tarihçe

Köyün kesin tarihi hakkında herhangi bir bilgi mevcut olmayıp, rivayetlere göre Kırım Savaşı'ndan sonra sürgün edilen Tatarların 1800'lü yılların sonlarına doğru bu köye yerleştiği bilinmektedir. Kırım Savaşı'ndan sonra topraklarından, köylerinden sürgün edilen Kırım Tatarları yanlarına alabildikleri eşyalar ile ya deniz yolu ile Sinop'a ordan Eskişehir'e veya balkanlardan yaya olarak eskişehir'e geldikleri tahmin edilmektedir. Vatan hasretini anlatmak için yaktıkları kor ateşi hiç söndürmeden köye geldikleri rivayet edilmektedir. Köye gelmeden önce devlet tarafından ilk önce Cumhuriyet köyünün bulunduğu yerin tahsis edildiği ancak bu yeri beyenmeyip daha çok bozkırı andıran Orhaniye(Bodrum eski ismi) Köyünü beyenerek burada eski köy diye anılan şimdiki koca kanal ile kum ocaklarının arasında bulunan yere yerleştikleri, karamık gölünün bu yere yakın olması ve sıtmadan çok kayıp vermeleri üzerine, daha önceden hayvan otlattıkları ve hayvanların sadece burada yattıkları tespit edilerek, "Hayvanlar bu yerni kop süydü, buranın havası suyu temiz" diyerek şimdiki yerleşim alanına geldikleri söylenmektedir. Bu yere gelen ilk ailelerin Kırım Tatarları(Düzeltme 10.02.2009) olduğu bilinmektedir. Köyde bulunan NOĞAY soyundan gelenlerin ise köye ne zaman ve nasıl geldikleri bilinmemektedir. Ancak onların da Sandıklı ilçesine bağlı belkavak(eski adı nayman) köyünden geldikleri tahmin edilmektedir.Bir kısmı ise armutlu köyünden gelmiştir. Köyde hemen hemen herkes bir birine yakın bağlarla akrabadır. 1950'li yıllarda da Armutlu Köyünden göç ederek gelen Noğay soyundan aileler köyge taşınmıştır. Köydeki eski evler ve yapılar incelendiğinde yaklaşık 100-150 yıllık bir tarihinin olduğu söylenebilir. Köyün etrafında bulunan Arap Mezarlığı, Yörük Mezarlığı gibi yerlerin bulunması, köy etrafında şimdiki mezarlık ile kerpiç çukuru arasında kalan bölgede de bina temellerinin bulunması burada daha eskidende bir yerleşim yeri olduğu kanısına varılmaktadır. Köye daha sonra gelen GÖÇMEN lakaplı macurlar, manavlar ve Öteyüz'den göç edip gelen YÖRÜKLER mevcuttur.Nogaylar kubandan gelmiştir.Nogayların navruz boyundan geliyorlar az biraz naymanlık olabilir.1860 yıllarında gemi ile çeçenlerle birlikte istanbula gelmişler.Gelenlerin büyük kısmı trakya tarafında kalmış abdullah[arabacı halil]rusları karadenizinde durduramayacağını söyleyip çay armutlu köyüne yerleşmiştir.Tamgaları kırım tamgasıdır.Yeni belkavakta çok güzel nogay türkçesi konuşulmaktadır,DÜZELTMEYİ YAPAN BEKİR IŞIK [EĞİTMENİN TORUNU] ORHANİYE KÖYÜ GEÇMİŞİ 1.ORHANİYE(Bodrum) A.KONUMU: Akkonak,Karamık Kasabaları,Devederesi Köyü ve Sultan Dağları ile sınırlıdır. 2007 yılında 187 nüfusu olup, Çay ilçesine 21 Km. dir B.TARİHİ: Yapılan alan çalışmalarında arkaik devre ait malzemelerin bulunması, buranın eski bir yerleşim merkezi olduğunu gösterir. Roma ve Bizans dönemlerinde varlığını sürdürmüştür. Osmanlı Dönemine ait 1623 tarihli tahrir defterlerine göre Karamık Kazasına bağlı Bodrum isminde bir köy vardır. Bu köy Orhaniye’nin 1 km. batısında idi. Kırımdan gelen göçmenler Orhaniye Köyünü kurunca Bodrum dağılmıştır. Harabeleri ve mezarlığı vardır.Daha sonra buraya Bulgaristan’dan gelen Pomaklar yerleşmiştir. Zamanla bunlara Bolvadin Hamidiye,1960 yılarındaYalvaç’ın Ayvalı,Körküler,ElbengiSurk ve Sağır köylerinden aileler göç gelmişlerdir Kırım’ın Ruslar tarafından işgalinden sonra ,Kırım’ın Argun Şehri’nden bir gurup Türk aşireti Romanya’ya göçmüştür.1876-1877 Osmanlı-Rus Savaşından sonra Anadolu’ya göç ederek,önce Değirmendere Köyü’ne gelmişler.Bir süre burada kaldıktan sonra Bodrum Köyü yakınlarına gelip yerleşmişlerdir. Cumhuriyet Döneminde ismi Orhaniye olarak değiştirilmiştir. Köy halkından Ümmü Ay bölgenin ilk kadın muhtardır. Son yıllarda köy halkının bir kısmı Afyon,Eskişehir,İstanbul Bolvadin ve Çay’ya ’ göçmüşlerdir, Köyü kuran sülaleler:Gaffaroğulları(Argun),Kara Mehmetler(Başer),Sarı Hasanlar(Ay), İlyaslar(Köker),Saitler(Araç),Aşcı Abdullahlar(Yıldırım),Salim Kaçan sülalesi 1938 yılında Romanya’dan göçmüştür. ORTAKÖY:1876-1877 Osmanlı-Rus Savaşından sonra Kırım’ın Kuban Bölgesin den gelen göçmenler Armutlu’nun 1 km. batısında ki bölgeye yerleşerek Ortaköy’ü kurmuşlar dır. XIX.asrın sonlarında kurulan Bolvadin’in Orta Nahiyesi’ne bağlı köyler içinde Orta Köy vardır.

Orta Nahiyeye bağlı köyler OrtaArmutlu,Deve Deresi,Geneli,Karamık,Orhaniye Ortaköy,Karmık Bataklığının etkisinden kurtulmak için 1917 yılında dağılmıştır.Buranın halkının bir kısmı Sandıklı Kızılören ve Belkavak’a göçmüşler,bir kısmı da Orhaniye’ye gelip,yerleşmişler bunlar kubandan gelen nogayların navruz kolundandır az biraz naymanlık olabilir hem orhaniyedekiler veyeni belkavaktakiler armutluya gelip dağılmışlardır.Kubandan geldikleri köyün adıda armutludur hepsi hemen akraba onyedi haneden türemişlerdir. Geldikleri ana grub istanbulda kalmış abdullah {arabacı halil} deryada gavuru durduramayacak işkerge köşüyük deyip armutluya gelmişler. Halen yeni belkavakta çok güzel nogayca konuşulmakta.

Orhaniye Köyü Camii:Kare planlı ,kırma çatılı yığma bir yapıdır.Caminin harimini ahşap gizli kubbe örter.Kadınlar mahfeline girişin sol tarafından çıkılır.Caminin: Güney cephesinde: Mihrabın üst sırada 2 göz pencere, alt sırada 2 kemerli pencere vardır. Doğu/Batı cephesinde: üst sırada 3 göz pencere,3 kemerli pencere vardır. Kuzey Cephesi:Giriş kapısı göz ve kemerli pencereler vardır.. Tek şerefeli minaresi caminin kuzey tarafındadır. Cumhuriyetin ilk yıllarında Orhaniye Köyü Cumhuriyetin ilk yıllarında Orhaniye Köyü ve muhtarı Ümmü AY

Coğrafya

• Afyonkarahisar ilinin merkezine 55 km uzaklıktadır.
• Çay ilçesine 22 km uzaklıktadır.

Köyün Doğusunda Sultan Dağlarının uzantısı olan Karakuş Dağları, Güneyinde Karamık Kasabası ve Karamık Gölü, Batısında Devederesi Köyü, Kuzeyinde ise Akkonak Kasabası vardır. Köy Sultan Dağı ve Çalı dağı arasında kalan vadi de konuşludur.

Tarihi ve turistik yerleri

Tarihi yerler

Köy de tarihi değer taşıyabilecek Geleneksel Afyon Evleri tarzında yapılmış TAŞPINAR ailesine ait iki katlı ev bulunmaktadır. Ayrıca köy camisinde bulunan Ezan Taşı ve köyde bir iki kişinin evinde halen kullanılan tahta işlemeciliği ile yapılmış Koca Kapı olarak adlandırılan avlu kapısı ve bu kapıların sabitlenmesinde kullanılan taşlar mevcuttur.

Turistik yerler

Köyün Güney Batısında bulunan tamamen söğüt ağaçları ve çayırlarıyla Subasar adı ile anılan koruluk alan,bu alanın bitiminde başlayan ve Koca Kanalın yanında bulunan Eski Köy görülmeye değerdir. Ayrıca Karamık Gölü dibinde bulunan Donuz Üyü' diye anılan yükselti ve onun kuzeyinde kalan Kovalık mevkii'de tam bir bozkır görünümü vermektedir. Yaz aylarında çocukların serinlemesine ve su suporlarına ilgisini arttıran, kış aylarında donduğu zaman olimpik buz pistlerinden daha güzel görüntü veren Kerpiç çukuru (maalesef suyu çekilmiş ve çöplük haline gelmiştir)kumu ve tatlı suyu ile değme deniz kumundan ve deniz suyundan daha iyi olan Kum ocakları görülmeğe değerdir. Köyün doğusunda kalan ormanı henüz yetişmiş Sultan Dağında bulunan; Deve Taşı, Tilki Sarayı, Ak Çeşme ve bu dağda bulunan soğuk suları ile pınarlar mükembeldir. Sultan Dağına doğru giderken sağlı sollu elma bahçeleri, ahlat ağaçları vardır.

İklim

Köyün iklimi, karasal iklim etki alanı içerisindedir.

Nüfus

Yıllara göre köy nüfus verileri
2007	187
2000	221
1997	225

Ekonomi

Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır.

Köyde eskiden bir değirmen, iki bakkal, üç kahve bulunmakta iken, köyde meydana gelen göçler nedeni ile şu anda sadece bir kahve mevcut olup maalesef bakkal yoktur. Köye geleceklerin tedbirini alması iyi olur.

Altyapı bilgileri

Köyde, ilköğretim okulu vardır ama faal değildir. Köyün içme suyu şebekesi ve kanalizasyon şebekesi vardır. PTT şubesi yoktur ama PTT acentesi vardır. Sağlık ocağı yoktur. Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır. Köyün yarısına parke taşı döşenmiş olup, diğer yarısına döşenmesi ile ilgili temennilerimiz mevcuttur.

Dış bağlantılar

• Yerelnet