Mühimme defterleri
Yaşasın osmanlı ve torunları
XVI. yüzyılın ortalarından XX. yüzyılın ilk yıllarına ulaşan bir dönem içinde, küçük zaman bölümleri hariç ortalama 350 yıllık zaman dilimi itibarıyla, kültür ve tarih zenginliğini ihtiva eden Mühimme Defterleri, Osmanlı Arşivi defter serîleri içinde önemli yer tutar. Ana konularını; devleti ilgilendiren siyasi, iktisadi, kültürel, sosyal ve harp tarihine dair üst düzey kararlar teşkil eder.
Kararlarla ilgili belgelerin birer örneği tarih sırasına göre bu defterlere aynen yazılırdı. II. Mehmed (Fatih) döneminde (1451-81) başlayarak divan kararlarının tümünü içeren mühimme defterleri, bir bütünlük taşıyordu. 1649'dan sonra ferman ve hüküm konusu olmayan, ama divanda sonuçlandırılan öbür işlemler için şikayet, rüus, tahvil ve name defterleri gibi ayrı kayıt defterleri tutulmaya başladı.
Mühimme defterleri, ferman ve kararların özüne göre dört seriden oluşuyordu:
- Divan kararlarının sırasıyla yazıldığı asıl mühimme defteleri
- Gizli tutulmasında yarar görülen karar ve fermanların yazıldığı mühimme-i mektûm defterleri
- Sefer zamanlarında cephedeki sadrazamın karargâhında yazılan ordu defterleri
- Sadrazam seferdeyken İstanbul'da sadaret kaymakamının başkanlığındaki divanlarda alınan kararların yazıldığı mühimme-i rikâb defterleri
Günümüzde T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü'ne bağlı Osmanlı Arşivi Dairesi Başkanlığı'nda H. 961-1333 /M.1553-1915 tarihleri arasında tutulmuş 419 adet Mühimme Defteri mevcuttur.[1]
Kaynakça
- ↑ Mühimme Defterleri, Osmanli Araştırmaları.