Mâbeyn-i Hümâyun müşiri
Mabeyn Müşiri ya da Mâbeyn-i Hümâyun Müşiri, Osmanlı Devleti'nde 1833'ten 1908'e dek kullanılan bir Osmanlı bürokrasisi unvanıydı. Mâbeyn-i Hümâyun'un (ya da günümüzdeki anlamıyla Padişah'ın özel kalem müdürlüğü) başında olan sivil paşa, görevin önemi nedeniyle en yüksek paşalık rütbesi olan Müşir olarak adlandırılırdı. İlk Mâbeyn-i Hümâyun Müşiri Ahmet Fevzi Paşa'dır ve bu göreve II. Mahmud tarafından 25 Haziran 1832 tarihinde atandı.[1]
Tanzimat döneminde bir süre nezârete dönüştürülen bu mevki, 11 Ağustos 1864 tarihinde tekrar müşirlik haline getirildi.[2]
II. Abdülhamid'in yükselen Babıali bürokrasisi karşısında Sarayı güçlü tutmak için giriştiği çeşitli düzenlemelerden birisi Mâbeyn-i Hümâyun'un güçlendirilmesiydi. Bu dönemde Mâbeyn-i Hümâyun mevcudu 424 kişiye kadar çıktı, Mâbeyn-i Hümâyun Müşiri'nin de devlet yönetimindeki etkisi arttı.
II. Meşrutiyet'in ardından yapılan yeni düzenlemeyle Mâbeyn-i Hümâyun'un çalışan sayısı ve devlet yönetimindeki önemi azaltıldı. 25 kişilik bir kuruma dönüşen Mâbeyn-i Hümâyun'un başındaki görevlinin unvanının Müşir olması uygulamasına da son verildi.
En ünlü Mâbeyn-i Hümâyun Müşiri Plevne Savunması komutanı Gazi Osman Paşa'dır. Esaretten kurtulup Rusya'dan döndükten sonra 5 Kasım 1878 tarihinde Hassa (Padişahı korumakla görevli özel ordu) Müşiri ilan edilen ve 1900'deki ölümüne kadar bu makamda kalan Gazi Osman Paşa, ömrünün son yıllarında Mabeyn Müşirliği görevini de üstlendi.[3]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ↑ Mehmed Süreyya (1996). Akbayar, Nuri. ed. Sicill-i Osmanî. İstanbul: Kültür Bakanlığı. s. 190. ISBN 9753330391.
- ↑ "Müşir". İslam Ansiklopedisi. http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c27/c270207.pdf. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2015.
- ↑ Ozan, Emre. "Gazi Osman Paşa". Deniz Harp Okulu dergisi. 28 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160128094417/http://www.dho.edu.tr/sayfalar/00_Anasayfa/11_Pusula/71/gazi-osman-pasa.html. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2015.