Makemake
 | ||
| Keşif | ||
|---|---|---|
| Keşfeden | Michael E. Brown | |
| Chad Trujillo | ||
| David Rabinowitz | ||
| Keşif yılı | 31 Mart 2005 | |
| Tanımlamalar | ||
| MPC tanımlaması | (136472) Makemake | |
| Sonraki adı | Makemake | |
| Diğer adları | 2005 FY9 | |
| Küçük gezegen kategorisi | Cüce gezegen, TNO (cubewano)[1] | |
| Sıfat | Makemakean | |
| Yörünge Özellikleri[2][3] | ||
| Günberi | 38,509 AB 5,760 Tm | |
| Günöte | 53,074 AB 7,939 Tm | |
| Yarı büyük eksen | (a) | 45,791 AB 6,850 Tm |
| Dışmerkezlik | (e) | 0,159 |
| Yörünge süresi | (P) | 309,88 yıl (113,183 gün) y |
| Ortalama yörünge hızı | 4,419 km/sn | |
| Ortalama anomali | 85.13° | |
| Yörünge eğikliği | (i) | 28,96° |
| Yükselen düğüm boylamı | (Ω) | 79,382° |
| Enberi açısı | (ω) | 298,41° |
| Fiziksel özellikler | ||
| Boyutlar | ||
| Ortalama yarıçap | ||
| Basıklık | 0,05 | |
| Yüzey alanı | ~6.900.000 km2 | |
| Hacim | ~1,7 × 109 km3 | |
| Kütle | ~3 × 1021 kg | |
| Yoğunluk | bilinmiyor (2013)[4] 1,7 ± 0,3 g/cm3 (2012)[5] | |
| Yerçekimi | ~0,37 m/s² | |
| Kurtulma hızı | ~0,74 km/s | |
| Yıldız dönme süresi | 7,771 ± 0,003 saat[7] | |
| Eksen eğikliği | bilinmiyor | |
| Beyazlık (albedo) | 0,77 ± 0,03[5] (geometrik) | |
| Yüzey sıcaklığı | 32–36 K | |
| Görünür parlaklık | (V) | 16,7 (karşı konum)[8][9] |
| Mutlak parlaklık | (V) | −0,44 ± 0,42[3] |
Makemake veya resmî olarak (136472) Makemake, Güneş Sistemi'ndeki bilinen üçüncü büyük cüce gezegen ve klasik KBO(Kuiper Belt Object) popülasyonundaki ikinci büyük Kuiper kuşağı objesi. Makemake'nin çapı kabaca Plüton'un dörtte üçü kadardır. Bilindiği kadarıyla Makemake'nin hiç uydusu yoktur, bu durum da onu diğer büyük KBO'lar arasında farklı kılar. Bu gezegenin ortalama 30 K (-243.2 °C) olan aşırı düşük sıcaklığı bize yüzeyi hakkında bazı detaylar vermektedir. Tahminlere göre yüzeyi; metan, etan ve olasılıkla nitrojen buzulları ile kaplıdır.
Başlangıçta 2005 FY9 ve daha sonra verilen 136472 adlarıyla bilinen Makemake, 31 Mart 2005'te Michael E. Brown'un liderliğindeki bir takım tarafından keşfedilmiş ve ardından aynı yılın 29 Temmuz'unda kamuoyuna açıklanmıştır. Gezegen adını Rapanui tanrısı Makemake'den alır. 11 Haziran 2008'de IAU (Uluslararası Astronomi Birliği), Makemake'yi plütonsal statüsüne potansiyel adaylar listesine almıştır. Plütonsal terimi, Neptün'ün yörüngesinin ötesindeki cüce gezegenleri Plüton ve Eris'in yanında sayılabilir kılmaktadır. Makemake resmî olarak 2008'in Temmuz ayında plütonsal statüsüne yükseltilmiştir.
Kaynakça
- ↑ "MPEC 2009-P26 :Distant Minor Planets (2009 AUG. 17.0 TT)". IAU Minor Planet Center. 7 Ağustos 2009. 12 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20131112153001/http://www.minorplanetcenter.org/mpec/K09/K09P26.html. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2009.
- ↑ Marc W. Buie (5 Nisan 2008). "Orbit Fit and Astrometric record for 136472". SwRI (Space Science Department). 25 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160125143105/http://www.boulder.swri.edu/%7Ebuie/kbo/astrom/136472.html. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2008.
- 1 2 "JPL Small-Body Database Browser: 136472 (2005 FY9)". NASA Jet Propulsion Laboratory. 26 Ocak 2010 son obs. http://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=136472. Erişim tarihi: 11 Haziran 2008.
- 1 2 3 M.E. Brown, 2013, "On the size, shape, and density of dwarf planet Makemake"
- 1 2 3 4 Ortiz, J. L.; Sicardy, B.; Braga-Ribas, F.; Alvarez-Candal, A.; Lellouch, E.; Duffard, R.; Pinilla-Alonso, N.; Ivanov, V. D. ve diğ. (2012). "Albedo and atmospheric constraints of dwarf planet Makemake from a stellar occultation". Nature 491 (7425): 566–569. DOI:10.1038/nature11597. PMID 23172214.
- ↑ T.L. Lim, J. Stansberry, T.G. Müller (2010). ""TNOs are Cool": A survey of the trans-Neptunian region III. Thermophysical properties of 90482 Orcus and 136472 Makemake". Astronomy and Astrophysics 518: L148. Bibcode 2010A&A...518L.148L. DOI:10.1051/0004-6361/201014701.
- ↑ A. N. Heinze ve Daniel deLahunta, The rotation period and light-curve amplitude of Kuiper belt dwarf planet 136472 Makemake (2005 FY9), The Astronomical Journal 138 (2009), ss. 428–438. DOI:10.1088/0004-6256/138/2/428
- ↑ "AstDys (136472) Makemake Ephemerides". Department of Mathematics, University of Pisa, Italy. 12 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20131112160010/http://hamilton.dm.unipi.it/astdys/index.php?pc=1.1.3.0&n=Makemake. Erişim tarihi: 19 Mart 2009.
- ↑ "Asteroid 136472 Makemake (2005 FY9)". HORIZONS Web-Interface. JPL Solar System Dynamics. 5 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151105182603/http://ssd.jpl.nasa.gov/horizons.cgi?find_body=1&body_group=sb&sstr=2005FY9. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2008.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
