Manuil Vutumitis

Manuil Vutumitis
Bağlılığı	Bizans İmparatorluğu
Hizmet yılları	1086–1112
Savaşları/Çatışmaları	Nikea Kuşatması

Manuil Vutumitis (Yunanca: Μανουὴλ Βουτουμίτης, 1086–1112 arası etkin), I. Aleksios Komnenos'un (1081–1118 arası hükümdar) dönemi öne çıkan Bizanslı generali ve diplomatıdır. İmparatorun en çok güvendiği yardımcısıdır. Selçuklulardan İznik'in alındığı Kuşatmada ve Klikya'nın yeniden fethinde yer almış ve Birinci Haçlı Seferi'nde yer alın Haçlı Prenslerine giden birçok misyonda İmparatorluk elçisi olarak katılmıştır.

Erken dönem seferleri

I. Aleksios Komnenos'un (1081–1118 arası hükümdar) miyatürü.

Vutumitis ilk defa Anna Komnena'nin Aleksiad kitabında geçer, buna göre 1086 yılında Aleksios'un donanmasına dük olarak atanmış ve Selçukluların yarı bağımsız İznik kenti beyi Ebu'l-Kasım'a karşı gönderilmiştir.^[1][2] Ebu'l-Kasım, Bizans Donanmasına karşı Marmara Denizi'ne gönderilmek üzere donanma hazırlamaktaydı. Aleksios bunu engellemek için Tatikios'u karadan Ebu'l-Kasım'ın üstlendiği yere yollarken Vutumitis'i donanması ile gönderdi. Her iki general, başarılı şekilde Selçuklu donanmasını yok edip, Ebu'l-Kasım'ı Bizans ile ateşkes imzalaya karar vermesine ve İznik'e çekilmeye zorladılar.^[2][3]

Sonra, 1092 yılında, Aleksios'un Megas doux'ı ("Büyük dük") Yannis Doukas, İzmir Emiri Çaka Bey'i mağlup ettikten sonra, Vutumitis ile Alexander Euforbenos, Midilli adasını sulh içinde boşaltması için Emir'e rehin olarak verilmişlerdir.^[2][4] Kısa süre sonra, Doukas ve Vutumitis, Girit'te Karikis ve Kıbrıs'ta Rapsomatis isyanlarına karşı gönderilmişlerdir. Karikis isyanını bastırdıktan sonra Girne'nin kolaylıkla düştüğü Kıbrıs'a yöneldiler. Rapsomatis, onlarla kaşılaşmak için ortaya çıkıp, şehrin üstünde yer alan yükseklikleri işgal etti, fakat Vutumitis onun adamlarını düzlüğe çekti ve asiler savaştan kaçtı. Vutumitis takip edip asilerin sığınma aradıkları Kutsal Haç kilisesinde onu sıkıştırdı. Hayatını garanti ederek teslim alıp onu Doukas'a götürdü.^[2][5] Söylencelere göre, Kıbrıs'tayken Kykkos Manastırını kurmuştur.

Birinci Haçlı Seferi ve Nikea Kuşatması

Aleksios, Vutumitis'e çok saygı duyuyor ve güveniyordu, Anna Komnena, onu "Aleksios'un yegane sırdaşı" olarak tanımlar. Böylece Birinci Haçlı Seferi'ne katılan haçlılar ile yapılan hassas anlaşmalarda önemli rol oynamıştır: 1096 yılında Vutumitis, kazazede Vermandois Kontu I. Hugh'a Dıraç'tan Konstantinopolis'e eşlik etmesi için gönderildi ve 1097 yılında Anadolu'da Selçuklulara karşı yürüyüşe geçen Haçlılara eşlik etmek için küçük bir müfrezenin başı olarak ayrıldı.^[6]

Batı Avrupalılar tarafından yazılmış el yazmasında Nikea Kuşatması.

Haçlılar yollarındaki ilk büyük engel kuşattıkları İznik'ti. Aleksios, Vutumitis'e şehrin haçlılara değil ama imparatorluk güçlerine teslim olmasının güvence altına alınması yönünde talimat vermişti. Kuşatmanın daha en başında, Vutumitis yazdığı birçok mektupla ya bağışlanacaklarına söz vererek ya da şehri ele geçirecek haçlıların tümden kıyımına uğrayacaklarına dair tehditlerle şehri ona teslim etmeleri konusunda Selçukluları ikna etmeye çalıştı. Türkler Vutumitis'in şehre girmesine izin verek uzlaşmaya vardılar. İki gün sonra I. Kılıç Arslan (1092–1107 arası hükümdar) komutasında taze gücün yaklaştığı haberleri geldi, onu şehri terk etmeye zorladılar.^[7] Fakat, taze gücün Haçlılara tarafından mağlup edilmesinden sonra, Vutumitis'in komutasındaki imparatorluk taburu şehrin İznik Gölü üzerine açılan tedarik yolunun kontrolünü ele geçirdi ve Tatikios'un komutasındaki 2.000 Bizans askeri kuşatma yapan haçlılara katıldı. Şehir halkı Aleksios'un şartlarını kabul ettiklerini bildirdiler: Vutumitis İznik'e girdi ve onlara Bizans İmparatoru'nun mührünü gösterdi, cömert şartlar önerdi ve şehirde bulunan Sultan'ın karısı ve kızına saygı gösterdi. Vutumitis, diğer taraftan anlaşmayı gizli tuttu ve görünüşte şehrin Bizanslılar tarafından ele geçirilmiş gibi gösteren Tatikios ile Tatikios'un askerlerinin ve haçlıların katıldığı bir saldığı ayarladı. Bu hile işe yaradı ve 19 Haziran günü son saldırı yapıldı fakat şafakta saldırı başladığında Bizanslılar göle bakan kapıyı açarak mazgallara kendi bayraklarını dikerek haçlıları dışarda bıraktılar.^[8] Haçlılar, sonucu kabül etselerde bu olay ilişkileri zedeledi. Haçlı liderleri Türklerin taze gücünün mağlup edilmesi sırasında gördükleri ölü ve yaralılara rağmen sürecin dışında bırakılmaları yüzünden kendilerini kandırılmış hissettiler fakat Bizanslıların Müslüman esirlere gösterdikleri saygılı anlaşma, yağmadan mahrum kalmış Haçlıların er ve erbaşlarında büyük nefret doğurdu.^[9] Şehrin düşüşünden sonra, Vutumitis, Aleksios tarafından İznik Dükü olarak atandı.

Hala Haçlıların er ve erbaşları yağmaya arzulu olmalarına rağmen Aleksios'a bağlılıklarını güvence altında tutarak ve teskin edici hediyeler vererek onları şehrin dışında tutmayı başardı. Ayrıca bazı Haçlıları Bizans ordusuna alarak, İznik garnizonuna yerleştirdi ve şehir duvarlarının tamiratında çalıştırdı.^[10][11]

Boemondo ve Tancred'e elçilik görevi

Bizans İmparatorluğu ve yaklaşık 1105 yılında Doğu Akdeniz.

1099 yılında, I. Boemondo ile Kıbrıs'ta yapılacak barış görüşmelerine katılacak heyete başkanlık etmek üzere Bizanlılar tarafından yollandı ancak onbeş gün tutuldu sonra serbest bırakıldı ve hiçbir görüşme başlamamış oldu.^[11][12] Birkaç yıl sonra Vutumitis, Boemondo'ya karşı Klikya'yı güvence altına almak üzere gönderilen büyük bir ordunun başına geçirildi. Attaleia alındıktan sonra, Bizanslılar Maraş'ı ve etrafını da aldılar. Vutumitis arkasında Monastras yönetiminde bu vilayette konuşlanmış büyük bir kuvvet bıraktı ve Konstantinopolis'e geri döndü.^[1][13]

1111/1112 yıllarında, Latin Kudüs Krallığı'na, Antakya'nın Bizans'ın vassal devleti olduğunu kabul eden 1108 tarihli Devol anlaşmasına uymayan Boemondo'nun naibi Tancred'e karşı yardımı güvence altına almak için elçi olarak yollandı.^[14] Vutumitis önce Kıbrıs'tan Trablus'a yelken açtı. Aleksiad'a göre, yerel kont Toulouse'lu Bertrand Tancred'e karşı İmparatorluk kuvvetlerine yardım etmeye gönüllüydü ve hatta Antakya'yı kuşatmaya gelen Aleksios'a bağlılığını sunmaya gelmişti.^[15] Bizans heyeti, Sur şehrini kuşatmış Kudüs Kralı I. Baudouin ile bir toplantı ayarladılar. Vutumitis Baudouin'i ikna etmek için azımsanmayacak altın önerdi ve Aleksios'un ona doğru geldiği ve Seleucia'ya ulaştığı gibi çeşitli abartılı beyanlarda bulundu. Ancak Baudouin, Vutumitis'in doğru olmayan iddialarından ona karşı güvenini kaybetti. Önce vaad edilen yardımları almak şartı ile Tancred'e saldıracağına dair sahte bir isteklilik gösterdi. Vutumitis bunu anlayıp bu talebi red etti. Böylese misyon başarısızlık ile sonuçlandı ve Trablus üzerinden Konstantinopolis'e geri döndü.^[16]

Kaynakça

1. Kazhdan 1991, s. 318.
2. Skoulatos 1980, s. 181.
3. Anna Komnena, Aleksiad, ed. Sewter 2003, ss. 202–203.
4. Anna Komnena, Aleksiad, ed. Sewter 2003, ss. 270–271.
5. Anna Komnena, Aleksiad, ed. Sewter 2003, ss. 272–274.
6. Anna Komnena, Aleksiad, ed. Sewter 2003, ss. 315, 331; Runciman 1987, ss. 144, 177.
7. Anna Komnena, Aleksiad, ed. Sewter 2003, ss. 331–334; Skoulatos 1980, s. 182; Setton & Baldwin 2006, s. 289; Runciman 1987, s. 179.
8. Anna Komnena, Aleksiad, ed. Sewter 2003, ss. 334–338; Skoulatos 1980, ss. 182–183; Setton & Baldwin 2006, s. 290; Runciman 1987, s. 180.
9. Setton & Baldwin 2006, ss. 290–291; Runciman 1987, ss. 180–181.
10. Anna Komnena, Aleksiad, ed. Sewter 2003, ss. 339–340; Runciman 1987, s. 184.
11. Skoulatos 1980, s. 183.
12. Anna Komnena, Aleksiad, ed. Sewter 2003, ss. 362–363.
13. Anna Komnena,Aleksiad, ed. Sewter 2003, ss. 358–360; Skoulatos 1980, ss. 183–184; Runciman 1987, ss. 300–301.
14. Kazhdan 1991, ss. 302, 318, 617, 2009; Setton & Baldwin 2006, s. 400.
15. Skoulatos 1980, s. 184; Anna Komnena,Aleksiad, ed. Sewter 2003, ss. 440–441.
16. Anna Komnena,Aleksiad, ed. Sewter 2003, ss. 441–441; Skoulatos 1980, ss. 184–185; Setton & Baldwin 2006, ss. 400–401.

Kaynaklar

• Sewter, E. R. A., ed. (2003) [1969]. The Alexiad. London and New York: Penguin Classics. ISBN 978-0-14-044958-7. http://books.google.com/books?id=mcGJLXOzOU4C. 
• Kazhdan, Alexander, ed. (1991). Oxford Dictionary of Byzantium. New York and Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-504652-6. 
• Runciman, Steven (1987) [1951]. A History of the Crusades, Volume 1: The First Crusade and the Foundation of the Kingdom of Jerusalem. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-34770-9. http://books.google.com/books?id=uDj9sNezWzEC. 
• Setton, Kenneth Meyer; Baldwin, Marshall W. (2006) [1969]. A History of the Crusades, Volume I: The First Hundred Years. Madison, Wisconsin: University of Wisconsin Press. ISBN 978-0-299-04834-1. http://books.google.com/books?id=RfO1J6hjcdgC. 
• Skoulatos, Basile (1980) (French). Les Personnages Byzantins de I'Alexiade: Analyse Prosopographique et Synthese. Louvain-la-Neuve: Nauwelaerts.