Mogilev Taarruzu

Mogilev Taarruzu
II. Dünya Savaşı Doğu Cephesi
Tarih 23 Haziran – 28 Haziran 1944 Bölge Beyaz Rusya Sonuç Sovyet zaferi
Taraflar
SSCB	Nazi Almanyası
Komutanlar ve liderler
Georgiy Zaharov	Kurt von Tippelskirch (4. Ordu)
Güçler
?	2. Beyaz Rusya Cephesi
Kayıplar
	33,000 ölü, 3,250 esir (Sovyet tahmini)[1]

Doğu Cephesi

1941 Barbarossa • Brest-Litovsk • Bialistok-Minsk • Raseiniai • Brodi • Smolensk • Uman • Kiev • Tallinn • Duhovşçina • Yelnya • Roslavl • Odessa • Leningrad • I. Harkov • Kırım • Rostov • Sivastopol • Moskova 1942 I. Rzhev-Vyazma • Toropets-Holm • Demyansk • Velikiye Luki • Mars • II. Harkov • Mavi • Stalingrad • Uranüs • Kış Fırtınası • Küçük Satürn • Tatsinskaya • Yüzük • Sinyavin 1943 III. Harkov • Kursk • Prohorovka • Kutuzov • Rumyantsev • Suvorov • II. Kiev 1944 Dinyeper • Korsun-Şevçenkovski • Narva • Dinyeper-Karpatlar • Jitomir-Berdiçev • Krasnoye • Uman-Botoşani • Kirovograd • Kamenets-Podolski • 1. Yaş-Kişinev • 1. Târgu Frumos • Bagration • Vilnüs • Radzymin • Şyaulyay Taarruzu • Lvov-Sandomierz • Lublin-Brest • Doppelkopf • 2. Yaş-Kişinev • Debrecen • Belgrad • Panzerfaust • Budapeşte 1945 Vistül-Oder • Gündönümü • Doğu Prusya • Königsberg • Balaton • Doğu Pomeranya • Silezya • Viyana • Seelow • Berlin • Prag

Mogilev Taarruzu, Kızıl Ordu'nun Beyaz Rusya Stratejik Taarruz Harekâtı sırasında giriştiği birden çok taarruzdan biridir ve genelde Bagration Harekâtı olarak bilinir. Harekâtla ulaşılması planlanan hedefler, Mogilev'i geri alınması ile Alman 4. Ordu'sunun sabitlemesi ve çevirilerek tuzağa düşürülmesidir. Taarruz, sonuçta her iki hedefe de ulaşmıştır.

Planlar

Operatif hedefler

Mongilev Taarruzu'nun, Bagration Harekâtı kapsamında iki temel hedefi vardır.

• Önemli bir ulaşım merkezi olan Mogilev'in düşürülmesi,
• Alman 4. Ordu'su, Vitebsk-Orşa Taarruzu ile kuzeyden, Bobruysk Taarruzu ile de güneyden geniş bir kuşatma ile çevrilirken, Alman kuvvetlerini sabitlenmesi.

4. Ordu'nun, geri çekilmesine fırsat verilmeden çevrilecek ve tuzağa düşürülmesi hedeflenmektedir.

Alman istihbaratı

Mogilev Taarruzu öncesinde 39. Panzer Kolordusu, iyi eğitimli, iyi donanımlı dört tümeniyle Merkez Ordular Grubu'nun en güçlü kolordusuydu. Kolordu'nun bu bölgede bulunuşu, Mogilev çevresindeki sulak alanlar arasından geçen ana ulaşım hattının stratejik önemini göstermektedir. Ancak, Bagration Harekâtı içinde yer alan diğer Alman ordularında olduğu gibi, 4. Ordu da büyük çaplı bir taarruza karşı hazırlıklı değildi. Bunun nedeni, OKH'nin ana Sovyet taarruzunun Kuzey Ukrayna Ordular Grubu cephesinde olacağını öngörmesiydi.

Kuvvetler

Alman kuvvetleri, General Robert Martinek komutasındaki 39. Panzer Kolordusu ile General Vincenz Müller komutasındaki [[12. Kolordu (Almanya]|12. Kolordu]]'dur. Ayrıca bölgedeki Alman kuvvetlerinin elinde ihtiyat olarak mekanize bir tümen olan Feldherrnhalle bulunmaktadır. Bu birlikler, Alman General Kurt von Tippelskirch komutasındaki Alman 4. Ordu'sunun güney kanadını oluşturmaktadır.

Harekâta katılan Sovyet kuvvetleri ise General Gyorgy Zaharov komutasındaki 2. Beyaz Rusya Cephesi kuvvetleridir. Bu kuvvetler, üç ordu ve bir hava ordusundan oluşmuştur.

Taarruz

Mogilev Taarruzu da, Bagration Harekâtı'nın ilk evresini oluşturan diğer harekâtlarda olduğun gibi, 23 Haziran sabahı Alman savunma hatlarına yönelen yoğun bir topçu hazırlık ateşiyle başladı.

Mogilev'in doğusunda General Robert Martinek komutasındaki 39. Panzer Kolordusu, General Grişin komutasındaki 49. Ordu'nun sert saldırılarına karşı mevzilerini savunmaya çalıştı. Ancak saldırılar ilerledikçe ağır kayıplar ortaya çıktı.^[2] Alman 4. Ordu'su Komutanı von Tippelskirch, 23 Haziran'ın geç saatlerinde üst komutanı General Martinek'ten, Kaplan hattına çekilmek için izin istedi. Ancak bu talep geri çevrildi. Yine de ihtiyattaki Panzer Kolordusu Feldherrnhalle, Dinyeper'de mevzi alması için emir aldı. Olası bir geri çekilmeyi korumak için hazırlık yapılacaktı.^[3] En güneydeki Alman kolordusu, General Vincenz Müller komutasındaki 12. Kolordu da ikinci savunma hattına çekilmeye başlamıştı.

Sovyet 49. Ordu'su, 27 Haziran akşamı Dinyeper geçişini zorladı. Gece boyunca kent içinde çatışmalar sürdü. Bu arada 23. Muhafız Tank Tugayı, kentteki Alman garnizonunu kuzeybatıdan çevirdi.^[4]

Mogilev'i savunan Alman kuvveti, General von Erdmannsdorf komutasındaki 12. Piyade Tümeni'nin büyük kısmıdır. Kenti, son adamlarına kadar savunmaları talimatı almışlardır. Kent ve bu Alman birlikleri, 28 Haziran 1944 tarihinde Kızıl Ordu kuvvetlerinin eline düşmüştür. General von Erdmannsdorf, daha sonra Sovyetler Birliği tarafından, savaş suçuyla yargılanıp idam edildi. Gün içinde Alman 12. Kolordusu ve 39. Panzer Kolordusu, Berezina'ya doğru çekilmeye başladı. General Martinek, gece bir hava akını sırasında yaşamını yitirdi. Kaçan siviller ve askeri birliklerle yolların tıkalı olması ve yoğun hava saldırıları dolayısıyla geri çekilme, oldukça ağır ilerlemiştir.

Sonuçlar

Mogilev Taarruzu, sadece kenti almak değil, tüm başlangıç hedeflerine ulaştı. Fakat Alman 4. Ordu'su kısa süre sonra başlayan Misk Taarruzu sırasında kuşatmadan kurtulmayı ve dağılmamayı başardı.

Dipnotlar

1. Glantz, Belarus 1944, p.97
2. Dunn, p.163
3. Dunn, p.167
4. Glantz, Belorussia 1944, pp. 95-6

Kaynakça

İngilizce Wikipedia maddesinden yararlanılmıştır. Mogilev Offensive

• Soviet Blitzkrieg: The Battle for White Russia, 1944 - W. Dunn
• Belorussia 1944—The Soviet General Staff Study - David M. Glantz
• When Titans Clashed - David M. Glandz, J. M. House