Nehcü'l-Feradis
Nehcü'l-Feradis, 14. yüzyıl Harezm Türkçesi ile yazılmış bir eserdir. Yazarının kim olduğuna dair kesin bir bilgi yoktur. Fuat Köprülü'ye göre "Kelderli Mahmut'a" ait olduğu düşünülüyor. Şehabettin Mercanî'nin verdiği malumata göre müellifi kendisini: "Mahmud bin 'Ali bin es-Serayî menşe'en ve'l-Bulgarî müvelleden ve'l-Kürdarî" diye tesmiye etmektedir. Eser Altın Orda sahasında yazılmış olup 18 Ocak 1358 Pazartesi veya 20 Ocak'ta tamamlanmıştır. (www.journals.istanbul.edu.tr Nehcü'l-Ferhadis ve Dili Üzerine / E. N. Nadjip "http://www.journals.istanbul.edu.tr/iutded/article/download/1023017966/1023017201.")
Eser, başlıca dört babdan oluşmakta ve her bab ise onar fasıldan meydana gelmektedir. Yazar, seçtiği kırk tane hadisi, açıklamaya çalışmaktadır. Bu hadislerin açıklanmasında, tefsirlerden ve eski kaynaklardan yararlanılmıştır. Eserin günümüze kadar gelen birkaç yazması mevcuttur. Bu yazmalardan en eskisi, 1365 yılında yazılmış olan Süleymaniye (Yeni Cami) yazmasıdır, bu nüsha, harekelidir. Bu nüsha Mısır'dan gelmiş olup Ebû Sa'id Çakmak'ın oğlu Muhammet Bey'in kütüphanesinde bulunmuş sonradan İstanbul'a getirilmiştir. Tarihî Altın Orda-Memlûk ilişkilerini göz önüne aldığımızda eserin Altın Ordu sahasında yazılmış olma ihtimâlini güçlendirmektedir (www.journals.istanbul.edu.tr Nehcü'l-Ferhadis ve Dili Üzerine / E. N. Nadjip "http://www.journals.istanbul.edu.tr/iutded/article/download/1023017966/1023017201"). Bir diğeri, 1389 yılında yazılmış olup Yatla Doğu Müzesi'nde bulunmaktadır.
Bölümleri
- Birinci bölüm: Peygamberimizin hayatına dair
- İkinci bölüm: Dört halifeye dair
- Üçüncü bölüm: Allah'a yaklaştıran amellere dair
- Dördüncü bölüm: Allahtan uzaklaştıran amellere dair
Janes Eckmann bunun üzerine çalışan Türkologlardan biridir. En önemli nüshası Yeni Gemi nüshasıdır. Öğrencileri tarafından tamamlanmıştır.
Eserin bir kısmının transkripsiyonu yapılmış hali: "http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/13164,mahmudbinalininnehculfedariseseripdf.pdf?0."