Okçular, Kovancılar
| Okçular | |
| — Köy — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Elâzığ |
| İlçe | Kovancılar |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Nüfus (2007) | |
| - Toplam | 969 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0424 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 23850 |
| İnternet sitesi: | |
Okcular Köyü Elazig ilinin Kovancilar ilcesine baglidir. Fakat daha cok „Palu Okcular'i – Waxciyani Pali“ olarak taninir. Bunun sebebi Köy'ün cok eski bir yerlesim yeri olarak 1989'a kadar Palu'ya bagli olmasi ve hayvan ticaretinde önemli bir rol oynayarak cevresinde bu sekilde taninmasidir. Bazi yer, aile veya benzeri isimler Okcular Köyü'nün "Beylik" ve "Mirlik" gibi sistemlerin etkilerini tasidigini göstermektedir(Qil Meh Bêg, Mirkan Cuar, Mirkan Cier, Mire vs. gibi gerek kisi ve yer isimleri gerekse cesitli oyunlardaki bazi kelimeler bu izleri göstermektedir).
Okcular civarın en büyük köyü olup tarihi cok eskilere dayanmaktadir. Köy temelde Zazaca „Bağır“ denilen üc kökten oluşur. Bu kökler 1. Melhesman 2. Wusteman 3. Bagir Binanti seklinde isimlendirilir. Her bagir dedigimiz kökün bünyesinde bircok soyisim bulunmaktadir ve ayni soy ismi tasiyan onlarca aile mevcuttur. Bunlar geriye gidildikce birleserek yakin akraba olmaktadirlar.
Köyümüzdeki soyisimler ve Zazaca aile isimleri Aslan: Azey Emman/Cangiran Aktag: Cafran Atli: Azaman Ayaz: Hamedan (köyden tamamen göcmüs) Aydin: Hamedan (köyden tamamen göcmüs) Barut: (köyden tamamen göcmüs) Bingöl: Sehdan (köyden tamamen göcmüs) Bulut: Kucuran(köyden tamamen göcmüs) Celik: Eskan Celikel: Eskan Cicek: Wîsheydan Cimen: Wasan Cimendag: Wasan Dagdögen: Hesan Demirdag: Keleshan Dogan: Durmaz: Dirbazan Erdogan: Bay Alan/Cangiran Ersöz: Pist Mistafay Fatan Karadag: Quetan Kilic: Kêk Sêran/Dirbazan Pirinc: Emêran Polat: Latan Sekerdag: Hesan Suzan: Gushan (köyden tamamen göcmüs bir aile) Tunc: Heydan Yildiz: Husîkan Yüksel: Suaran
1900'ün baslarina kadar Okcular Köyü'ne ait kücük köycükler de mevcuttu. Bu köycükler „Sheynan“, „Xeraba“, „Dawudan“, „Dizik“ vs. gibi köyün yakinindaki yerlesim alanlarinda kurulmuslardi. Sheynan denilen yerlesim yerinde köye ait bir mezarligin oldugu da bilinmektedir. Seyh Said olaylarinda askerlerden kacan köylüler bir müdet buradaki evlerde saklanmislardir. 1980' lerde Sheynan denilen yerlesim yerinin karsisinda kurulan ve suanda nüfusu 6000 civarinda olan Sarican Belediyesi'nin kuruldugu arazi de Okcular Köyü'nün eski arazisidir. Tüm bu yerlesim yerlerinin ne zaman birlesip tek köy oldugu bilinmemektedir. 1. Dünya savasi, Ermeni meselesi ve tarihten itibaren Dersim olaylari bircok göce neden olup insanlari birbirine karistirdigi da söylenmektedir.
Yaslilarla yapilan sözlü arastirmalarin sonucuna göre Melhesmanlar icinde 1. Cimenler ile Akdaglar, 2. Atlilar ile Ayazlar ve Aydinlar, 3. Durmazlar ile Kiliclar, 4. Cicekler ile Tunclar'in birbirine en yakin aileler oldugu ortaya cikmistir. Bu yakinlik en erken haliyle 1800'lü yillara denk düsmektedir. Öbür taraftan Wustemanlarin kendi iclerinde birbirine yakin oldugu söylenmektedir. Bagir Binanti icin ise köye diger iki bagirdan sonra yerlestikleri rivayet edilmektedir. Bingöl ailesinin ise göc yoluyla köye cok sonradan yerlestikleri söylenmektedir.
Tarihçe
Okcular Köyü eski bir yerleşim yeridir. Arap, Selçuklu ve Osmanlı kültürlerinden izler tasimasi buna isaret olarak gösterilebilir. Tarihi cok eskiye dayandigindan kurulusu bilinmemektedir. Okcular ismi Zazaca Waxciyan olarak telafuz edilmesine karsin Kurmanca Oxciyan olarak telafuz edilir. Köyün adinin nereden geldigi bilinmemektedir. Yörede avcılık çok meşhur olduğu için köyün adınin buradan geldigi de iddia edlilir ki bu, ismi okcular olan her köy icin rivayet edilen bir husustur.Cumhuriyetin ilanından sonra resmi kayitlara Okcular Köyü olarak gecmistir.
Köyün yerleşimcilerinin nereden geldiği konusu bilinmemektedir. Fakat genel olarak Palu yöresi icin ortaya atilmis bir iddia mevcuttur. Buna göre bir Türk asireti olan Karakecili asiretinin Osmanli zamaninda Siverek'ten göc ederek Palu tarafina yerlestigi söylenir. Kanimizca birçok köy kolaya kacip bu basit iddiaya sarilirak bu bölgedeki zazalarin kim oldugu veya nereden geldigini gözardi etmektedir. Sayet Karakecili asireti zazalarin icinde eriyip kaybolmuslar ise buradan cikarailacak sonuctan bu bölgedeki zaza nüfusunun etkili oldugu anlisilmaktadir. Internetteki köy tanitimlarina bakildiginda neredeyse bütün köylerin bu iddiadan yola ciktigi görülmektedir. Bilimsel veriler acisindan son derece zayif olan bu iddiaya dayanarak köyümüzün asli hakkinda yaniltici bilgiler vermek istememekle beraber wikipedia'daki köyümüzün tanitiminda bahsi gecen iddilari sadece bilgi amacli olarak buraya aktiriyoruz. Buna göre bazilari Urfa Siverek‘ten bazilari Diyarbakır Hazro‘dan bazilari da Adıyaman Gerger‘den göc ederek köyümüze geldigini söylemektedirler.
Seyh Said Ayaklanmasi
Okcular Köyü'nün ayaklanmaya katilip önemli kayiplar verdigi bilinen bir gercek. Bircok aileden kayiplar oldugu söylenir. Seyh Said ayaklanmasina verdigi destekten ötürü Köy'ün bazi fertlerinin Nigde ye sürgün edildigi ve bazilarinin ise Elazig Sali Pazarindaki Ermeni Kilesesi meydaninda asildigi söylenir. Ayaklanma bastirildiktan sonra köylülerin Karakocan'daki sarp daglara kacarak kurtulduklari anlatilir. Ayaklanmadan sonra askerler tarafından yakalanan erkeklerin kursuna dizilerek öldürüldügü de sikca dile getirilmektedir. Köye geri dönüldügünde birçok evin ve erzeklarin yakildigi bu yüzden köyde büyük bir aclik ve kitlik dönemi bas gösterdigi yaslilar tarafından sikca dile getirilmistir. Bazi rivayetlere göre hic erzaklari kalmayan bazi köylüler o zamanki savas atlarinin diskilarindaki arpa tanelerini toplayip yikayip ögüterek acliklarini gidermislerdir.
Kültür
Okcular Köyü kültürel olarak Osmanli, Selcuklu, Arap ve Kurmanc kültürlerinden izler tasisa da köyde tipik bir Zaza kültürü baskinligini net bir sekilde hissettirmektedir. Köyde son zamanlara kadar iletisim dili olarak Zazaca tercih edilmekteydi. Zazacası saf olmanin yaninda kendine has özellikler de tasimaktadir. Cevresine göre asimilasyondan en az etkilenen Zazaca oldugu da iddia edilir.
Köyün zengin bir yemek ve mutfak kültürü bulunmaktadır.
Bazi yemek isimleri
Eshkenî, Nan sir, Mastaw (Maliyez), Lûelêy Zerri, Yelîng, Perğac, Nan herish, Bêshi, Nan Shilki, Qîlc...
Coğrafya
Okcular (Waxçiyan) Köyü Kovancilar merkezine 33 km. Elazig iline ise 105 km. uzaklıktadır.Ilcenin dogusunda yer almaktadir. Dogusunda Bingöl, güneyinde Palu, kuzeyinde Karakocan, batisinda ise Kovancilar yer almaktadir. Baska deyisle Okcular Köyü Kovancilar, Karakocan ve Bingöl sinirlarinin kesistigi noktada bulunmakta olup kendisine komsu olan köylerin tamami Zazaca konusmaktadir. Okcular Köyü'ne komsu ve yakin olan bazi köylerin isimleri söyledir:
Kovancilar'a bagli olan yakin ve komsu köyler
1. NASRAN CUAR - Yukari Kanatli, 2. NASRAN CIER - Asagi Kanatli, 3. PISHKULAN – Tabanözü, 5. DURMUSHAN – Durmuslar, 6. MUEMAN – Incedal, 7. KUEKAN -, 8. DIMIRCi – Demirci, 9. BARMAN -, 10. MiRAHMEDAN CUAR - Yukari Mirahmet, 11. MiRAHMEDAN CIER - Asagi Mirahmet, 12. QERSHIYEX: SARIBUGDAY, 13. KILÊBAN:, 14. SIPÊNI:, 12. PAX – Bayramyazi, 14. GOLA - Asagi Demirci, 15. MAZREY - Isaaga Mezrasi, 16. MERGEY HESMAN – Göcmezler, 17. SAFARI – Yilbasi, 18. TÊKiA - Yukari Demirci, 19. QÊYLIX – Kayalik, 20. WER: Yoncalibayir, 21. PARSIYAN: KIRKBULAK,
Karakocana bagli olan yakin ve komsu köyler: 22. SARCAN (belediye) – Sarican, 23. TIRKiAN – Altinoluk, 24. BACUX – Bahcecik, 25. KURRIKAN CUAR - Yukari Ovacik, 26. KURRIKAN CIER - Asagi Ovacik, 27. SEYFAN: Demirtepe, 28. GUAZYEREK: Gözerek, 29. QIL SÛR, 30. SOCAĞ – Savucak, 31. LUEXAN CUAR: Cayirdam, 32. LUEXAN CIER: Basyurt,
Kovancilar'a bagli olan bu köylerin tamaminda Zazaca konusulurken Karakocan'a bagli olan Bacux ve Kurrikan Cier köylerinde Zazaca'nin yaninda Kürtce de konusulmaktadir. Luexan Cier'de ise Zazaca artik kaybolmus olup Türkce ve Kürtce konusulmaktadir.
Yukarida gerek köy isimlerinin cogu gerekse aile isimlerinin hepsi „AN“ eki ile bitmektedir. Zazaca'da „AN“ eki Türkce'deki „lar, ler“ cogul ekini karsilamaktadir. Örnegin „Suaran“ aile ismi „Suar“ ismi ve „an“ cogul ekinden olusmaktadir. Suar kelimesinin Süvari anlaminda bir isim oldugu söylenmektedir. Bu durumda ailenin ismi Süvariler seklinden Türkce'ye cevrilebilir. Ayni sekilde örnegin Durmuslar Köyü icin „durmus“ ve „an“ eki ayni sonucu vermektedir.
İklim
Köyün iklimi, karasal iklimi etki alanı içerisindedir.
Nüfus
Okcular Köyü, jeolojik yapisi daglik oldugundan disa önemli derecede göc vermektedir. Elimizde göc eden nüfus hakkinda herhangi bir veri bulunmamaktadir. Ancak geride kalan nüfusa ragmen Okcular civarin en büyük köyü olma özelligini korumaktadir.
Yillara göre köy nüfus verileri:
2007: 969 2000: 864 1997: 722
Ekonomi
Köyün başlıca geçim kaynağı hayvancılıktır. Köylülerin çoğu yaz aylarında küçükbaş hayvanlarını yaylalara götürmektedir. Hayvanciligin yaninda az da olsa tarimcilik yapilmaktadir. Okcular Köyü bir zaman bölgede armutlariyla taniniyordu. Fakat bilinmeyen bir sebep yüzünden (ispatlanmasa da 90lardaki kimyasal silah kullanimi genelde sebep olarak gösterilmektedir) armut agaclarinin cogu zamanla kuruyarak yok olmustur. Bu konuda ne bir devlet yetkilisi öncülük edip köylüleri yönlendirmis ne de köylüler herhangi bir girisimde bulunmuslardir. Hayvancilik ve tarimin yaninda köyün birçok genci yurtdışında veya sahil kentlerde calisarak aile ekonomisine katkida bulunmaktadir.
Altyapı bilgileri
8 Mart 2010 Elazig Depremi'nde Okcular Köyü'nden yaklasik 20 kisi hayatini kaybetmistir. Yikilan köyün yerine TOKI tarafından köyün yukarsinda yeni evler yapilmistir. Bu evlerde icme suyu ve kanalizasyon sebekesi mevcuttur. Köyün yolu asfalt olup köyde ilkokul, saglik ocagi ve karakol mevcuttur.