On ikili sayı sistemi
Kültüre göre Rakam sistemleri | |
---|---|
Hint-Arap rakamları | |
Batı Arap Doğu Arap Khmer |
Hint Brahmi Tay |
Doğu Asya rakamları | |
Çin Suzhou Çubuk sayma |
Japon Kore Moğol |
Alfabetik rakamlar | |
Ebced Ermeni Kiril Ge'ez |
İbrani Yunan Aryabhata |
Diğer sistemler | |
Atina Babil Mısır İngiliz |
Etrüsk Maya Romen Urnfield |
Tabana göre sayı sistemleri | |
Onluk sayı sistemi | |
2, 4, 8, 16, 32, 64 | |
1, 3, 6, 9, 12, 20, 24, 30, 36, 60 | |
On ikili sayı sistemi (duodesimal), taban olarak 12 sayısının kullanıldığı sistemdir. Onluk (desimal) sayı sistemindeki deste teriminin karşılığı bu sistemde düzine'dir.
Onluk sayma sisteminde 15 sayısının anlamı 1 deste ve 5 birim iken, on ikili sayı sisteminde anlamı 1 düzine ve 3 birimdir. Dolayısıyla 1312=1510 şeklinde gösterilir. Baş parmak hariç bir elin diğer 4 parmağında 12 boğum olması ve baş parmakla 12'ye kadar kolay sayma yapılabilmesi tıpkı toplamda 10 parmak sayma yöntemi gibi kullanışlıdır. Takvim ve zamanı ölçme konusunda çok ileri oldukları bilinen eski Mezopotamya'da on ikili sayı sistemi kullanıldığı bilinmektedir. 1 takvim yılında 12 ay olması, 1 saat turunda 12 saat olması ve 12 burç adı olması, bu sayı sisteminin diğer kullanım alanlarından bazılarıdır.
Duodesimal rakamların desimal karşılığı
Onikilik sayı | Onluk sayı |
---|---|
1 | 1 |
2 | 2 |
3 | 3 |
4 | 4 |
5 | 5 |
6 | 6 |
7 | 7 |
8 | 8 |
9 | 9 |
A | 10 |
B | 11 |
10 | 12 |
Duodesimal sayının desimal sayıya çevrilişi
B13A sayısını desimale çevirelim:
Desimal sayının duodesimale çevrilişi
5796 sayısını 12 tabanlı sisteme çevirelim: 5796/12=483 (kalan=0) 483/12=40 (kalan=3) 40/12=3 (kalan=4) 3/12=0 (kalan=3)
343012=579610