Ortayazı, Ergani
| Ortayazı | |
| — Mahalle — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Diyarbakır |
| İlçe | Ergani |
| Coğrafi bölge | Güneydoğu Anadolu Bölgesi |
| Nüfus (2000) | |
| - Toplam | 171 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0412 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 21950 |
| İnternet sitesi: | |
Ortayazı, Diyarbakır ilinin Ergani ilçesine bağlı bir mahalledir.
Tarihçe
93 HARBİ ÖNCESİ : Şavşat'a Kafkasya üzerinden geldiği bilinen Ortayazılılar'ın aslen Ahıska Türklerinden ve Çeçenlerden oluştuğu bilinmektedir.
93 HARBİ GÖÇ SEYRİ:(Rahmi TEMİZ(ELAZOĞLU) http://ahaldabasavsat.com )
1877-78 Harbi nedeniyle Tepeköy ( Alahdaba ) den 8 sülaleden aileler, Şavşat'ın diğer köylerinden göç eden ailelerle birlikte, Pirinçlik’de ( Kothav ) toplanarak Ardanuç, Kürdevan dağları, Erzurum üzerinden Erzincan’a gelip yerleşirler.
Kurkagil’dende Gülahmet, Mehmet kardeşler geri dönerek Kayadibi ( Sığızır ) mahalleninde bir zaman kalıp, sonra Posof’un Süngülü mahallenine giderek yerleşirler. Torunları SÖĞÜT – PALUT soyadını taşımaktadır.
Kurkagil’den Kayadibi mahalleninde kalanların devamından Kurka Mecit ( IŞIK ) isimli şahsın , kız çocuğundan torunları yaşamaktadır.
Geri dönmeyen ailelerden Kadılık (Hakimlik) görevi hasebiyle günümüzde Kuzey Kafkasya bulunan Çeçenistan bölgesinden Artvin'e gelen Kadıgiller Hajhar (Çeçen) buradan Erzincan Refahiye’nin Ulucak mahallenine bir kısmı da Tokat Niksar'a ve Sivas Şarkışla'ya yerleşir günümüzde KEÇECİ soyadını taşımaktadır.
Abdalagil, Elezagil, Hekimgil ( İnguş), Kurkagil (Çeçen), Olomagil, Zamagil sülalelerinden ailelerle Erzincan’dan sonra önce Doğanşehir’e sonradan Ergani Ortayazı ( Aşağı Balağur ) mahallenine yerlerşirler. Kurkagil’den olanlar sivrisineğe, sıcağa dayanamaz Ortyazı mahallesinden ayrılarak önce Muş Merkeze, sonradan Merkez Bakırcılar mahallenine yerleşir. Tepeköy’den Genco isimli şahıs Kibar ve Ahmet isimli oğulları ile ayrılır, mahalleden giden hanımı vefat edince Muş’da evlendiği kadından Hüseyin isimli oğlu dünyaya gelir. Genco’nun Yavurt’tan ayrıldığını, mahallede değirmenlerinin bulunduğunu beyan ediyorlar. Halen torunlarından Muş Merkez Camii İmamı Vahdettin ve oğlu Kadri, sülalenin diger fertleri ile Bakırcılar mahalleninde yaşamakta, TÜRK soyadını taşımaktadırlar.
Tepeköy’den Ortayazı mahallenine gidenlerin Abdalagil GÜRBÜZ, Elezagil ÖZTÜRK, Hekimgil (Sçontroy) KAÇAR,Hajhar Müftü (Arsenoy) SANDAL/KEÇECİ, Olomagil COŞKUN, Zamagil KAÇAR soyadını taşımaktadır. Hekimgil’den Süleyman’nın oğulları Kamil, Osman, Nazif , Elezagil’den İbrahim oğlu Şakir isimli şahısların muhacir olduğu, digerlerinden kimlerin gittiği tespit edilemedi. ( Süleman Hekim olduğundan devamı hekimgil olarak çağrılmaktadır. ) Ortayazı mahallenindeki Elezagil’lerin beyanına göre, İbrahim oğlu 12-13 yaşlarında anne ismi bilnmeyen Şakir isimli çocuk Rus esaretinde kalmasın diye bibisi ile gönderilir, bibisinin ismi, kiminle evli olduğu bilinmiyor. Diyabakır Nüfus İdaresi eski tarihlerde yangın geçirdiğinden tespit edilemedi.
Oba mahallesindende Elezagil isimli sülalenin 93 de muhacir olduğu belirtilmekte isede nereye gittikleri bilinmiyor. Tepemahalledeki kayıtlara göre Şakir’in anne ismi Hacer, Ortayazı mahallenindekiler Şakir’in anne ismini bilmiyorlar. Meydancık’tan KOÇYİĞİT ve YAĞCI soyadını taşıyan aileler var. KARAASLAN soyadını taşıyanların Arda’an'dan gittiklerini beyan ederek, kendilerini Zabitağagil olarak adlandırıyorlar.
Not:Hekimgil Zandaragil’den ayrılmadır. Hekimgil Artvin'e Kuzey Kafkasyadan gelen İnguş milletindendir. Bu iki sülale evlilik sebebiyle tek sülale haline gelse de köken bakımından farklıdır.Hekim Süleyman’nın dedesi Hulusi ile Mahmut pehlivanın dedesi Mehmet kardeştir. Ortayazı mahallenindeki Hekimgil Nazif ‘in kızı Zohre’den devam etmektedir. Zohre , Gence ( Ahıska ) Kaçar Hanlığı’ndan Süleyman isimli şahısla evlenmiştir.
Kurkagil’in Erzincan’a nereden gittikleri tespit edilemedi. Çıldır Aşağı Cambaz mahallenindeki Elezagil ve Kurkagil, Doğruyol Mahallenindeki Zebedagil, Çıldır dışında bilgisi bulunmayan Abdalagil hakkında gerekli bilgi tespit edilemedi.
Tarihçe
Köy insanları Artvin ilimizin Şavşat ilçesinin köylerinden gelmiştir. Artvinden ilk başlarda 30 aile gelmiştir. Bu aileler: Hekimo (Hekimgil),Müftügiller (Çeçen) ,Elezeoğullaru,Abdalagil(Türk),Yağcılar(Gürcü) 'dür. Soyadı kanunu olmadığından bu ailelere bu lakaplar verilmiştir.bunlardan Kadıgil (Çeçen-Arsenoy) kadılık (hakimlik) görevinden kadıgiller ve müftügiller olarakta tanınan bir ailedir.Günümüzde Keçeci ve Ekmekçi soyadlarını taşırlar.Tokat ve Erzincan ve Sivas'a göçmüşlerdir.
Diyarbakır - Ergani ilçesinde, Çermik yolu üzerinde, 8 km mesafede 120 yıldan bu zamana kadar yaşamını sürdürmeye çalışan bir muhacir mahallesi. 93 harbinden sonra (1877-1878) Rus zulmünden kurtulabilmek için yurtlarını bırakıp kendilerine yeni yurt edinmek için yollara düşmüşlerdir. Zamanın Osmanlı paşalarından Çerkes asıllı Kurt İsmail Paşa'nın yardımlarıyla Ergani'ye yerleşmişlerdir. Kendilerine iki dağın arasındaki vadiyi seçen bu Muhacir köylüsü o günden bu güne kadar yaşamlarını bu mahallede sürdürmektedirler. Köylerine Ortayazı adı verilen köylüler, yeni köylerini ayrıldıkları Kafkasya köylerine benzetmektedir.
Mahallenin yaşlılarının anlattığına göre; dedeleri ilk geldiklerinde bu alanda yalnızca bir dut ağacı bulunmaktaymış, o da küçük bir fidanmış, onun haricinde hiç ağaç yokmuş. Gelen dedelerinin o dut ağacının etrafına çadırlar kurup yerleşik yaşama başlamış olmaları ve halen o dut ağacının var oluşu Ortayazı köylüsünü gururlandırmaktadır.Şu an köye baktığımızda her tarafının ağaçlarla dolu olduğunu görmekteyiz. Bölge köylerinden çok farklı iki katlı taştan yapılan evler mevcuttur.
İlginç olan geldikleri yörelerin yemeklerinin zaman içerisinde halen kaybolmadan yapılıp yenmesi. Bu yemekler arasında "Hingal, Gılnış, Lalanka, Harşo ve Cırdıngış" sayılabilir. Halk oyunlarını sorduğumuz zaman maalesef yalnız, Lovzar'ın ismini hatırlamakta olduklarını belirtmektedirler. Bugün mahallede Gürcüce,Çeçence ya da İnguşça konuşan hiç kimse kalmamıştır. Mahallede Türkçe konuşulmaktadır ve okuma yazma oranının % 100 oluşu dikkat çekmektedir. Ayrıca yüksek öğrenim oranının %80'lerin üzerinde oluşu köylüyü gururlandırmaktadır.
Mahallenin nüfusunun gittikçe azalması kalanları üzmektedir. Çünkü okuduktan sonra gençlerin iş için büyük şehirlere gittiklerini söylemektedirler. Şu an köy yaklaşık 30 aileden oluşmaktadır. Bugün gittikçe Kafkasya kültüründen uzaklaşan Ortayazı köylüsü, kendi kültürlerini devam ettirmeye çalışmaktadırlar. 1960 yılında Diyarbakır valisi olan Artvinli sayın Hasan Basri Kurdoğlu köy yolunu (2.5 km)stabilize yaptırmıştır. Köylüler Asfalt isteğinde bulunmuşlardır Malatya valisi o dönemde Diyarbakır valiliği yapan sayın Cemil Serahatlioğlu ile görüşerek yolu asfalt yaptırmıştır. Mahallenin eski ismi Aşağı Balahor'dur. Köy ismi sonradan değiştirilerek Ortayazı ismini almıştır.
Kültür
Kafkasya kültür gelenek ve görenekleri yaşanmaktadır.
Coğrafya
Diyarbakır iline 65, Ergani ilçesine 7,6 km uzaklıktadır.
çok sıcaktır toprakları çok verimlidir çok güzel bir köydür
Nüfus
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | |
| 2000 | 171 |
| 1997 | 172 |
Ekonomi
Mahallenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır.
Altyapı bilgileri
Mahallede ilköğretim okulu vardır. Mahallenin içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur. PTT şubesi ve PTT acentesi vardır. Sağlık ocağı ve sağlık evi vardır fakat sağlık memuru yoktur. Mahalleye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup mahallede elektrik ve sabit telefon (uydu telefonu) vardır.