Sırrı Süreyya Önder
| Sırrı Süreyya Önder | |
|---|---|
 | |
| Sırrı Süreyya Önder | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 7 Temmuz 1962 Adıyaman, Türkiye |
| Partisi | Barış ve Demokrasi Partisi (2011-2013) Halkların Demokratik Partisi (2013-) |
| Mesleği | Sinemacı, yazar ve siyasetçi Türkiye Büyük Millet Meclisi 24., 25. ve 26. dönem milletvekili 2011 - İstanbul Haziran 2015 - Ankara Kasım 2015 - Ankara |
Sırrı Süreyya Önder (d. 7 Temmuz 1962, Adıyaman), Türk sinemacı, yazar ve siyasetçi, TBMM 24. Dönem İstanbul, 25. Dönem ve 26. Dönem Ankara milletvekili.
Senaristlik, yönetmenlik, sinema oyunculuğu, müzik yapımcılığı ve ulusal basında köşe yazarlığı yaptı. Emek, Demokrasi ve Özgürlük Bloku (BDP'nin desteklediği bağımsızlar) saflarında katıldığı 2011 genel seçimlerinde, İstanbul 2. bölgeden milletvekili seçildi.[1] 2014 yerel seçimlerinde HDP'nin İstanbul Büyükşehir Belediyesi başkan adayı oldu, ancak kazanamadı. HDP saflarında katıldığı Haziran 2015 genel seçimlerinde ve Kasım 2015 genel seçimlerinde ise Ankara 1. bölgeden milletvekili seçildi.
Hayatı
İlk yılları
Sırrı Süreyya Önder, 1962 yılında Adıyaman ilinin merkez ilçesinde, asimile olmuş Türkmen olarak ifade ettiği bir ailede dünyaya gelmiştir.[2][3] Berber ve arzuhalci olan babası 1960'lı yıllarda Türkiye İşçi Partisi'nin Adıyaman kurucusu ve il başkanı olmuştur. Sekiz yaşındayken babası sirozdan ölen Önder, annesi ve dört kardeşi ile dedesinin evine taşındı ve bu dönemde bir fotoğrafçıda çırak olarak çalışmaya başladı. Fotoğrafçılıktan aldığı ücretin ailesini geçindirmeye yetmemesi üzerine 16 yaşını bitirdikten sonra Sıtma Savaş ve Eradikasyon Teşkilatı'na mevsimlik işçi olarak girdi. Milliyetçi cephe hükumeti kurulunca bu işini kaybeden Önder, bir lastik tamirci dükkânı açtı.[2]
Eğitim yılları ve siyasi yaşamı
1978 yılında Adıyaman Lisesi'nde lise iki öğrencisi iken[4] Maraş Katliamı'nı protesto ettiği için tutuklanarak cezaevine giren Önder, tahliye olduktan sonra üniversite sınavında yaptığı ilk tercihi olan[4] Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'ni kazanarak Ankara'ya gitti. 12 Eylül Darbesi yapıldığında Ankara'daydı. İlk tutuklama furyasında hapse girdi. Uzunca bir yargılama sürecinin ardından 12 yıl hapse mahkum edildi. Afişlerle aranmaya başladığı zaman Ankara'nın Altındağ ilçesinde bir gecekonduda saklanan Önder, geçmiş yıllarda beraber işkence gördüğü bir arkadaşının, saklandığı yeri ihbar etmesi ile yakalanmış ve 105 gün DAL adı verilen bir yerde tutulmuştur. 105 günlük tutukluluk ardından mahkumiyeti sona ermiştir[4]. Açlık grevi gibi protestolar ve eylemler nedeniyle infazlarının yakılması sonucu çeşitli cezaevlerinde yedi yıl hapis yattı.
Sinema
Önder, BKM Film tarafından çekilen, senaryosunu da kendisinin yazdığı Beynelmilel adlı filmde ilk yönetmenlik deneyimini yaşadı. Muharrem Gülmez'le birlikte yönettiği film, 2006 yılında çekildi ve 2007 Ocak ayında gösterime girdi. Filmde 12 Eylül 1980 sonrası sıkıyönetiminin doğuda yerel halk ve çalgıcı sınıfı (gevende) üzerine etkileri trajikomik bir şekilde anlatılır. 2012 yılında F Tipi Film'in yönetmenlerinden biri olmuştur[5].
Filmografi
| Yıl | Film | Görev | Notlar ve ödüller |
|---|---|---|---|
| 2006 | Beynelmilel | Yönetmen Senarist Müzik Oyuncu (Servet) | 14. Altın Koza Film Festivali En İyi Film Ödülü, En İyi Senaryo Ödülü ve Halk Jürisi Ödülü 18. Ankara Uluslararası Film Festivali En İyi Film Ödülü ve Onat Kutlar En İyi Senaryo Ödülü 26. Uluslararası İstanbul Film Festivali Jüri Özel Ödülü 7. Karaçi Uluslararası Film Festivali En iyi Yönetmen Ödülü Barselona Uluslararası Politik Filmler Festivali Jüri Özel Ödülü ve Halk Jürisi Ödülü |
| Sis ve Gece | Oyuncu | ||
| 2008 | O... Çocukları | Senarist | |
| Kalpsiz Adam | Senaryo danışmanı | ||
| 2009 | Ada: Zombilerin Düğünü | Konuk oyuncu (Taksici) | |
| Ejder Kapanı | Oyuncu (Asayiş Şube Müdürü) | ||
| 2010 | Mar | Konuk oyuncu | |
| 2012 | Yeraltı | Oyuncu (Cevdet) | Sırrı Süreyya Önder'in oynadığı bölümler montajda filmden çıkartıldı.[6] |
| 2012 | F Tipi film | Yönetmen | |
| 2013 | Düğün Dernek | Oyuncu (Otel sahibi) | |
| 2014 | İtirazım Var | Senarist, Oyuncu (Emekli binbaşı) [7] | |
| 2015 | İçimdeki Ses | Kendi Adıyla |
Yazarlık
Önder, gazeteciliğe Ocak 2010 - Mart 2010 tarihleri arasında BirGün gazetesinde köşe yazıları yazarak başladı. Ekim 2010'dan sonra Radikal gazetesinde, 2011 mayıs-haziran aylarında Özgür Gündem gazetesinde köşe yazarlığı yaptı.
Kaynakça
- ↑ http://secim2011.hurriyet.com.tr/partidetay.aspx?pid=1
- 1 2 Önder, Sırrı Süreyya (16 Nisan 2011). 'Bana bir avans verin size nasıl vekillik yapılır göstereyim'. Ezgi Başaran ile görüşme. Radikal. http://www.radikal.com.tr/politika/bana_bir_avans_verin_size_nasil_vekillik_yapilir_gostereyim-1046361. Erişim tarihi: 16 Nisan 2011.
- ↑ "Sırrı Süreyya Önder: Ben kürt kökenli değilim". ensonhaber.com. 19 Nisan 2011. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160303201433/http://videonuz.ensonhaber.com/izle/sirri-sureyya-onder-ben-kurt-kokenli-degilim. Erişim tarihi: 20 Eylül 2012.
- 1 2 3 Sırrı Süreyya Önder Hayatı Buyutec.net 17 Haziran 2015. Erişim tarihi: 17 Haziran 2015.
- ↑ FTipi Film
- ↑ Sırrı Süreyya Önder'in oynadığı bölümler montajda filmden çıkartıldı.
- ↑ Muhsin Topyıldız (26 Şubat 2014). "Dedektif imam'ın itirazı var". Radikal Gazetesi. 29 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150929000506/http://www.radikal.com.tr/kultur/dedektif_imamin_itirazi_var-1178601/. Erişim tarihi: 22 Şubat 2015.