Türk halk oyunları

Türk halk oyunları; Türk folklorunun önemli bileşenlerinden biridir. Köy ve kasabalarda oynanan yöresel oyunları ve yöresel dansları ve kostümlerini inceleyen bir bilim dalıdır.

Türk folklorunun temelini halk oluşturmaktadır. Bu yüzden de folklor, Halk oyunları anlamında kullanılmaktadır. Fakat bu yanlış bir tanımlamadır. Folklor halk bilimi demektir. Bütün halk kültürünü (yemek, efsane, türkü, oyun dans vb.) kapsayan bir terimdir. Halk oyunları ise sadece yöresel oyunları, dans ve giyimi kapsayan bir bölümüdür.

Türk halk oyunları çeşitlilik ve kapsam bakımından dünyada en dikkat çeken folklorik olgulardan birisidir. Şu kadar ki, Türk halk oyunları derlemeleri hala bitirilememiştir. Fakat çalışmalar devam etmektedir. Her köyün kendine has oyunları olması ve ekonomik şartlar bunu güçleştirmektedir.

Türkiye, halk oyunları açısından bir laboratuvar gibidir. Türkiye, köylerde tespit edilen 4000'in üzerinde oyun ile dünya üzerindeki en zengin oyun karakterine sahip ülke olarak tanımlanmaktadır. Çünkü bir kültür ve medeniyetler beşiği olan Türkiye'de, hemen hemen her yöresinde ayrı oyunlar, ayrı giysiler ve ayrı müziklere rastlanmaktadır.

Halk oyunları; diğer sanat dallarından farklı olarak, ait olduğu toplumun orijinal karakterlerini taşıyan, fertlerin müşterek duygu düşünce ve davranışlarını sergileyen, başkasına göre yalnızca güzel, ama kendi içinde ilgilenen kişinin dünyasını aydınlatma özelliğine sahip bir kültürel kimliktir.

Halk oyunları içinde barındırdığı kardeşlik duygusu, melodi, ritm ve hareket yapısı ile bireyin bedensel ve ruhsal gelişiminde önemli bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Birlikte oynamanın avantajı ile kişiye kaynaşmayı, beraber hareket etmeyi, paylaşmayı ve kendini ifade etmeyi öğreten Halk Oyunlarının bu özelliklerinden yola çıkarak, uygulanacak etkinliklerle Türkiye insanının bireysel gelişiminin yanı sıra toplumsal gelişiminin de sağlanmasına katkıda bulunmaktır.

Halk oyunları ve halk dansları birbiri ile kesinlikle karıştırılmamalıdır. Çünkü halk dansları sadece kültürümüzü yansıtan danslarımızdan (zeybek, horon, hora, karşılama vb.) ibarettir. Halk oyunları ise Türk kültürüne ait tüm oyunları (beştaş, yağ satarım bal satarım, orta oyunu, meddah vb.) kapsamaktadır.

Türk halk dansları genel bakış

İzmir Yöresi Halk Oyunları
Türkiye'nin batı bölgelerinde zeybek oyunlarına rastlanır.
Türkiye'nin içbatı bölgelerinde kaşıklı zeybek oyunları yaygındır.

Halk oyunları çoğunlukla köylü tarafından , nişanlarda, askere uğurlamada, yaylaya çıkış ve inişte, doğumda, dini ve milli bayramlarda, kazanılan zaferin sonucunda, ferfene, barana, sıra gezmesi, yaren sohbeti gibi toplantılarda oynanmaktadır.

Oyunlar genellikle oyun oynamaya elverişli açık alanlarda oynandığı gibi kapalı yerlerde oynanır.

Özellikle düğünlerde, yörede iyi oynadığı bilinen kişiler davet edilir. Çünkü topluluğun başında yörenin müziklerini ve oyunlarını iyi bilen ve saygın kişiler bulunur. Halk Oyunları figür bakımından zenginliğini bu kişilere borçludur. Onlar maharetini ustalığını göstermek için kendine özgü doğaçlama figürler yapar. Böylece oynayan ya da oynamayan insanlara özellikle gençlere oyunlar gösterilmiş, aktarılmış olur.

Anadolu'da oynanılan halk oyunları türlerine göre şu şekilde sınıflandırılmıştır[1]:

1. Nanaylar

2. Halaylar

3. Yallılar

4. Zeybekler

5. Barlar

6. Horonlar

7. Tek oyunlar

8. Silâhlı oyunlar

konularına göre ise şu şekilde tasnif edilebilir:

  • Taklit Oyunları (hayvan-doğa).
  • İnsan tabiat ilişkisini konu alan oyunlar.
  • Yağmur, sis, akarsuyu konu alan oyunlar.
  • Bitkileri konu alan halk oyunları.
  • Rakamlarla ifade edilen oyunlar.
  • İnsan hayvan ilişkilerini konu alan halk oyunları.
  • Toplumsal olayları konu alan halk oyunları
  • Kavgayı konu alan oyunlar
  • Savaşı konu alan oyunlar
  • Aşkı ve sevgiyi konu alan oyunlar
  • Kızla erkeğin birbirine kur yapmasını konu alan oyunlar
  • Askere uğurlamayı konu alan oyunlar
  • Tarımı konu alan oyunlar, ekin biçimi konu alan oyunlar, ürünün zarar görmesini konu alan oyunlar.
  • Meslekleri konu alan oyunlar, çobanlarla ilgili oyunlar, kadınların yapmış olduğu günlük işleri taklit ederek erkeklerin oynadığı oyunlar, ekmek yapımı inek sağılması gibi teşbih edilen oyunlar.
  • Bir iş üretimi ile ilgili oyunlar ip eğirme gibi.

Oyun oynamayı gerektiren nedene bağlı olarak insanlar günlük kıyafet veya özel gün kıyafeti giyerler.

Türkiye'de halk oyunlarına mutlaka bir müzik aleti eşlik etmektedir. Kimi yerlerde, özellikle kadınlar türküyle de oynamaktadırlar. Oyunlar isimlerini, yaratıcısı kişinin adından, coğrafi bölge adından, tabiat olaylarından, içerdiği konudan vb. alır.

Türk halk dansları türleri

Türk halk oyunları'nın genel olarak türleri şu şekilde ayrılmaktadır:

Bir oyunun halk oyunları vasfı taşıması için kural olarak "zamanda derinlik ve mekanda yaygınlık" ilkesini barındırması gerekir.

Türk halk oyunları yöreleri

Anadolu'da oynanan halk oyunlarının bugünkü siyasi il sınırlarına göre değerlendirilmesi doğru olmamakla birlikte Özhan Öztürk tasnifinde Anadolu’da illere göre oynanan belli başlı oyunlar şu şekilde listelenmiştir[1]:

·   Adana:

Adana barı, Adanaüçayağı, Üçayak, Ağırlama, Şirvani, Kaba şirvani, Mengi, Halebi, Acem oyunu,Kırıkhan, Lorke, Ceyhan garibi, Şenola halayı, Pekmez halayı, Serhoş

·   Adıyaman

Düz halay, Ağır halay,Ağır Malatya, Deriko, Üçayak, Berde, Ağır hava, Dik hava, Hasandağlı, Tırpano,Dokuz okkalı, Dokuzoğlu, Ağır Govcuk, Pekmezo.

·   Afyonkarahisar

Çiftetelli, Cirit,Kasap oyunu, Halay, Kaşıklı zeybek (türleri: Acem kızı, Fadik, Hamama, KapıArdına, Mavili, Menekşesi biçim biçim, Şehriban, Aşkına, Durnalar), Dinar zeybeği, Haççam zeybeği, Serenler zeybeği, Asbaş zeybeği, Develi zeybeği, Kazun zeybeği, Meşeli zeybeği, Bengi zeybeği, Muğla zeybeği, Afyon zeybeği, Erenler zeybeği.

·   Ağrı

1. Halaylar: Basso, Sarı bülbül, Laççi, Papuri, Sallama,Zeyno, Çep, Koffi, Çimen-i çiçek, Sarma, Hessiko, Meyriko, Üç ayak

2. Barlar: Ülker barı, Ömer ağa barı, Koçaklama barı, Serhatbarı, Yüksel barı.

·   Amasya

Çerkez halayı,Laz halayı, Alay havası, Dalliko oyunu, Tanakul, Üç ayak, Sallama, Yelleme halayı, Küştaklı, Esengil halayı, Hoşbilezik halayı, Köroğlu halayı, Merzifon karşılaması,Sarıkız, Sinsin halayı, Paçalı çiftetellisi.

·   Ankara

Sinsin, Halay, Cirit,Misket, Zeybek (türleri: Ankara zeybeği, Karaşar zeybeği, Seymen zeybeği,Yağcıoğlu zeybeği, Mendil zeybeği), Ağır halay, Keçeli halayı, Köroğlu halayı,Afşar halayı, Üç ayak horonu, Düz halay, Hüdayda, Name gelin, Morkoyun, Çarşanba, Yıldız

·   Antalya

Teke zortlaması,Dattiri, Gakkili, Silifkenin yoğurdu, Keklik

·   Artvin

1. Barlar: Koççari, Köroğlu, Kurt barı, Sürmeli barı, Mendo barı, Ata barı, Uzundere barı, Hançer barı.

2. Horonlar: Çoruh, Delihoron, Cilveloy, Vazriya horonu, Kobak, Orta Batum horonu, Kama (bıçak) oyunu,Durgun Çoruh, Kıvrak Çoruh, Daşni Çorç, Kız horonu, Daldalan, Berta, Tamara.

·   Aydın

Aydın zeybeği, Ortaklar zeybeği, Harmandalı, İki parmak zeybeği, Kozak, Çine zeybeği, Tavas zeybeği, Somalı zeybeği, Bengi zeybeği, Kocarab, Sabah namazı, Kerimoğlu, Kocarab.

·   Balıkesir

Balıkesir zeybeği, Balya zeybeği, Güvende zeybeği, Alay havası, Dursunbey zeybeği, Pamukçu zeybeği, Dursunbey baranası, Sarı karınca, Ninna, Akpınar oyunu, Kasap oyunu.

·   Bilecik

Bilecik karşılaması,Kara koyun, Söğütün erenleri, zeybek, Kral kızı oyunu.

·   Bingöl

Çapukay, Gelin götürme,Govent halayı, Horani, Meyremo, Çaça

·   Bitlis

Beritler/halaylar (Alkuşta, Süzme oyunu, Gorzona, Temirağa, Harkuşta, Tiringo), Bitlis barı, Gövenk, Nare, Çarşıda atlas, Memoş, olağ attım havaya, Meyroki, Garzene,Sepe, Dokuzayak, Botane

·   Bolu

Köroğlu, Göynük meşelisi, Göynük zeybeği, Mudurnu zeybeği, Karaköy sekmesi, Ördek, Meşeli, Çiftetelli, Gerede zeybeği, Heyyamo (Akçakoca’da), Alasoğlu (Akçakoca’da), Sürtmen (Gerede’de), Karatavuk horonu, Karşılama

·   Burdur

Teke zeybeği, Teke zortlaması, Kabaardıç, Boğaz havası, Ağır zeybek, Serenler zeybeği, Alyazma zeybeği, Kesinti zeybeği, Afşar zeybeği, Çiftlik zeybeği

·   Bursa

Çiftetelli, Güvende, Köroğlu, Kılıç kalkan, Sekme, Cezayir, Düz oyun, Büyük oyun

·   Çanakkale

Ağır halay, Hora, Gelibolu zeybeği, Harmandalı, Karşılama, Sepetçioğlu zeybeği, Alan havası, Selim Sırrı zeybeği, Dört güllü, Bıçak havası, İnce oyun, Bengi, Şama, Güvedi, Süzmen, Çiftleme

·   Çankırı

Çankırı zeybeği, halay, Hacer oyunu, Çift ayak, Kaşık oyunu, Hora, Kürdün kızı, Sepetçioğlu zeybeği, Kasap oyunu, Üçayak halayı, Mahi zeybeği, Yeplük oyunu, Helisa oyunu

·   Çorum

Türkmen halayı, Çorum halayı, Üç ayak, Allı turna, Bediriş, Hurim halayı, Dillala, Miço, Papıra, Hürünü, İğdeli gelin, Çekirge, Benli, Arzı, Fidayda, Haydi Combam

·   Denizli

Denizli’nin horozu, Ağır Tavas zeybeği, Bengi, Alaylar, Buldan düz oyunu, Çal Feraisi, Tavas zeybeği, Dokuzlu zeybek, Çivril zeybeği, Seğmen sekme, Kız oyunu, Kırık Tavas zeybeği.

·   Diyarbakır

Tek ayak halayı, İki ayak halayı, Çepik, Neni, Herrani, Delilo, Lorke halayı, Çaçan, Tik hala, Girani halayı, Koçeri

·   Edirne

Kaldırma, Kasap oyunu, Debreli Hasan, Mendil, Karşılama, Alaybeyi, Zigoş, Kâzibe

·   Elazığ

Çayda çıra, Üç ayak, Zöbek, Avreş, Şıkıldım, Güvercin, Çiçiko, Çayır, Karakuş, Bıçak oyunu, Fatma ile Nuri, Şeve kırmak

·   Erzincan

Sarhoş barı, Hoşbilezik, Tamzara, Tavukbarı, Kol oyunu, Hançer barı, Hayriye, Karaçor, Kasap, Sıklama, Sinanlı, Gecegü, Halay

·   Erzurum

Sarhoş barı, Koçeri, Daldalan barı, Tamzara, Köroğlu barı, Turna barı, Tavuk barı, Hançer barı, Kavak barı, Güvercin barı, Çember barı, Dasniçors, Narey barı, Tatyan barı, Uzundere barı, Yayvan barı, Dikine bar.

·   Eskişehir

Kahveciler, Kırım oyunu, Ufacık taşınan zeybeği, Kırka zeybeği, Yoğurdum karşılaması, Eskişehir zeybeği, Kadın zeybeği

·   Gaziantep

Halay, Havarişko, Leylim, Üçayak, Kördeve, Hasan dağı, Hamo, Garibin halayı, Çoban halayı, Karşılama, Solak, Çepikli, Emmi halayı, Cerit kızı, Bulgarı, Süvari, Ağırlama, Serçe, Zikir, Mendil, Zennup

·   Giresun

Düz horon, sıksara horon, iki ayak horon, üç ayak horon, karşılama, sallama, kol havası, fingil metelik

·   Gümüşhane

Temir ağa, Hançer barı, Tamzara, Daldalan, Hanım, Sıksara horon, Sarkız, Koçari, Turnalar barı

·   Hakkari

Yar güzel, Gülşeni, Gani Bergani, Basu, Beleti, Hamame, Her Aley, Hırnani, Keçiyecaney, Kılıç kalkan, Ne düşkünüm, Rabin Bıraklı

·   Hatay

Depki ya da halaylar (Kozanoğlu, Hurşit, Alo Paşa, Köroğlu, İlbeylioğlu, Karacaoğlan, Garip, Adana üçayağı, Cezayir, Maraş üçayağı, Zennube, Küllüce, Deli Arap, Serji, Pekmez, Döne, Dolağa), Zeybek, Çiftetelli.

·   Isparta

Kesik zeybek, Serenler zeybeği, Sepetçioğlu zeybeği, Sarı zeybek, Ağır zeybek, Asi zeybek, Köroğlu, Badılcanı doğradım, Çayıra serdim postu, Teke zortlaması, Teke oyunu, Yörük kız oyunu, Gakgili, Dımıdan, Dattiri, Okşama

·   İçel

Köroğlu zeybeği, Silifke zeybeği, Portakal zeybeği, Mengi, Sallama, Oğlan adın Hüseyin, Keklik, Mut sallaması, Beşiği çamdan, Türkmen kızı, Gökkarga, Sarı kızın saçları, Tek zeybek, Zeytin dalları, Kzılar zeybeği, Kullar olam, Bitimola, Elin Söğüdü,Gasavet, Gün Görünmez

·   İstanbul

Kasap havası, Sirto,Momatça Igra, Romeika, Strolianka, Çiftetelli

·   İzmir

Zeybek (Bergama, Somalı, Arpazlı, Bengi, Bergama Bengisi, Çekirdeksiz bağlar, Çerkez oyunu, Harmandalı, İnce Mehmet, Salıncak, Seğmen sekme, Zahide Molla, Yandır, Yörük Ali, Yeldirme, Kemeraltı, Karşılama, Koca Arap, Hantuman, Edremit, Dağlı),Samah (Tahtacı oyunu)

·   Kars

Yerli: Barlar (Düz bar,üçayak barı, Tekayak barı, Sıçratma, Sarhoş barı, TekTamzara, Çift Tamzara, Kotan barı, Bekir-Bengi, Tavuk barı, Köroğlu barı, Ardahan barı, Papuri, Sallama, Deliloy barı, Diz kırma barı, Şorul barı)

Azeri: Lezgi, Ceylani, Nazbarı, Uzundere, Lale, Küçeler, Mirzayı, Kaşengi

Karapapak: Terekeme, Tellice,Lezgi, Koloş, Almadere, Ağır Terekeme, Orta Cala, Düzyallı, Süsen sümbül, Çil horoz, kesme.

Kürt: Koççeri, Dello, Lorke, Berzini, Çepik, Hekari, Hay Molo.

·   Kastamonu

Zeybekler (Sepetçioğlu, Çırdak, Çeliktendir, Hendek, Genç Osman, Karanfil, Kara kuzu, Rakı içtim, Kolbastı, Topal koşma, Erencik, Çiçekdağ)

·   Kayseri

Halay, Mendil, Serçe, Turnam, Sinsin, Yumruk, Öteyüz, Şeşen, Kafe, Vig

·   Kırklareli

Hora (horo), Zigoş,Sirto, Kasap havası, Pancar havası, Eşkıya havası, Sülümanağa, Ayşem, Kabadayı, İzzet hoca, Kasap horosu, Dere boyu düz gider, HanımAyşem, Arzu ile Kamber, Maleş kızları, Davyllar çalar kırk ha-dut oynar horosu.

·   Kırşehir

Halaylar (Ağırlama,Kıvrak halay, Türkü halayı, Üçayak, Yanlama, Seymen halayı), Kaşıklı karşılamalar (Bad-ı saba, Üç oğlan, Yürü güzel, Çiçekdağı)

·   Kocaeli

Horonlar (Karadenizliler), Hora ve kasap oyunları (Balkan göçmenleri), Kafkas dansları (Çerkezler)

·   Konya

Kaşık oyunları(Kozanoğlu, Karanfil, Konya peşrevi, Sandıklı, Sektirme, İnce çayır, Yalan dünya, Bülbül, Limo, Sekelim kızlar, Aksaray develis, Karabiber, Keşkem, Doktor, Hamama giderken, Fırın üstünde fırın, Konyalı, Meblana peşrevi, Süpürgesi yoncadan, Eğlemendi, Karamanlı, Çay kenarına, Menteşeli, Doktor, Şerifanım)

·   Kütahya

Zeybekler (Köroğlu, Portakal, Çömüdüm, Bengi zeybeği, Mustafam zeybeği, Sarhoş zeybek, Seymen oyunu, Düz oyun, Zille köçek oyunu, Saatini satsana, Harmandalı, Tıpırtıpır, İğnem düştü, Davaz zeybeği, Karşıdaki güzel

·   Malatya

Aşırma halayı, Çarışu, Çeçen, Dillan, Ağırlama, Karahisar, Kaşengi, Lorke, Kemaliye Tamzarası, Hari, Papori, Tekayak, Sinsin, Tezleme, Üçayak halayı, Meyruhi

·   Manisa

Bergama zeybeği, Aydın zeybeği, Sarızeybek, Kordon zeybeği, Tavas zeybeği

·   Kahramanmaraş

Comolu halayı, Çamdan halayı, Çoban halayı, Denizli halayı, Halep halayı, Hasandağı halayı, Pekmez, Toros Mengisi, Türkmen halayı, Üçayak, Demircioğlu, Balballı, Kelek, Zeytin halayı, Yiğitleme

·   Mardin

Çenbeli ağa, Botani halayı, Hırpani halayı, Köçeri, Lorke, Malatya halayı, Keçikani, Kamalo, Semra halayı, Şingali, Nafa halayı, Hastano, Cizreye gittim, Hınne halayı, Bişero, Nahıra halayı, Malayya, Narinei, Meryeme halayı

·   Muğla

Bilalim zeybeği, Çökertme, Buhurcular zeybeği, Çökertme, Zappak, Bıçak oyunu, Kalkan oyunu, Satıoğlu zeybeği, Akdağ zeybeği, Kuruoğlu zeybeği, Tavas zeybeği, Levent zeybeği, Muğla zeybeği.

·   Muş

Delilo halayı, Aysoka halayı, Çergibaz halayı, Yarbe halayı, Tello halayı, Yarkuşta, Horo, Çapakay, Karzani halayı, Pıçak oyunu, Kılıç kalkan oyunu, Kılıççı halayı, Ördek halayı

·   Nevşehir

Ağırlama halayı, Kayalar halayı, Üç ayak, Temir ağa, Sepetçioğlu halayı, Köroğlu halayı, Oğuzlu halayı, Harmandalı, Delilo halay, Erzurum barı, Lorke, Düğün halayı, Allılar halayı, Dokuzlu halay

·   Niğde

Alaylar-Halaylar (Çınarbaşı, Hop cilveli, Anşam, Hora, Cilveli, Tombili, Menberi, Karam, Yıldız, Çekin alay düzülsün, Ufacık karacık)

·   Ordu

Horonlar (Boztepe horonu, Düz horon, Laz horonu, Rum horonu, Sallama, Perşembe sık horonu, Kız horonu, Dik horon), Karşılama, Pıçak oyunu, Metelik, Kol oyunu

·   Rize

Horonlar (İkiayak, Rize, Hemşin, Papilat, Titreme, Tonya, Akçaabat, Kömürcü, Davul-zurna horonu, Yüksek Hemşin, Kılıç horonu), Bıçak oyunu

·   Sakarya

Horonlar (Karadeniz göçmenleri), Kafkas oyunları (Kafkas göçmenleri), Zeybekler (Geyve ilçesi, Pamukova ve Taraklı’da yaşayan Ege göçmenleri), Horalar (Trakya göçmenleri)

·   Samsun

1. Horonlar (Sallama, Kürt horonu, Ladik horonu, Sıksaray, Vezirköprü sallaması, Atlama, Dik horon, İki ayak, Üç ayak), Köroğlu

2. Trakya göçmenlerinin getirdiği oyunlar (Sirto, Zigoş, Kavala, Sülüman Ağa, Üsküdar, Kız Saçların, Cimdallı, Debreli Hasan, Kanberim, Haticem, İsa Bey, Arda Boyu, Oklava Oyunu, Hop Hop Bir Danem, Medili Küçük Hanım, Çadırımın Direği, Alayları, Adı geçenlerden şunlar, Çırakman köyü ve çevresindeki göçmen köylerinin birlikte gelmiş öz oyunlarıdır. Karşılama, Yanir Aylerim, Çamaşır, Cuguş, Hora, Kasap, Hüseyin Ağa, Köroğlu, Kanber, Helvacı, Sito Paşa Dudu, Arabistan Kızları)

·   Siirt

Govent (Siirt halayı), Hırpani, Girani, Seyhani, Dello can, Roşkani,Papore, Şoro, Üç ayak, Gürci oyunu, Nanet, Nobet, Belite, Temirağa, Gelin götürme, Çaçan, Karakıştani

·   Sinop

Alaylar oyunu, Çömlek oyunu, Fındık kırma oyunu, Arı oyunu, Ayı Oyunu, Esir almaca, Sepetçioğlu zeybeği, Selim sırrı zeybeği, Kasnakçı oyunu, Sinsin oyunu, Hisarımızın çevresi, Kargı oyunu, Güzel potin boyarlar, Bezirgân, Ayşekadın fasulyesi satanlar, Kastamonu Zeybek Oyunu, Deve Oyunu, Domuz Oyunu, Sıvır Oyunu, Kete Oyunu, Ninannay Oyunu

·   Sivas

Düz halay, üçayak, Arnavut halayı, Köy halayı, Madımak, Temirağa alayı, Abdurrahman halayı, Sarı zeybek, Karahisar, Çiftetelli, Samah, Sinsin, kol oyunu, Köroğlu halayı,Hoşbilezik,Sarhoş halayı,Ellik halayı,Divriği Kürt Halayı,Laz Halayı,Mavilim,Kabak Halayı,Harami,Omuz Halayı

·   Tekirdağ

Tekirdağ karşılaması, Sirto, Gayda, Börülce, Çoban, Zekiyem horonu, Blgar gaydası, Tekirdağ oyunu, Kasap, Kaçamak, Subaşı horonu, Galamata, Rayle, Ali paşa, Hasancık, Lenka

·   Tokat

Kazova halayı, Omuz halayı, Kartal halayı, Alaçam, Hoş bilezik, Karadut, Üçayak, Tokat ağırlaması, Hanımkızlar, Lalellim,Ellik Halayı

·   Trabzon

Düz horon, Atlama (Langevton), İki ayak, Üçayak, Sallama, Sıksara (Sera), Maçka horonu, Yomra horonu, Temurağa (Of bölgesinde), Bıçak oyunu, Akçaabat horonu

·   Tunceli

Horum kol oyunu, Tamzara, Üçayak, Karaçor, Dello, İki ayak, Cezayir, Ağır hava, Güzeller, Yol havası, Gelin ağlatma, Lorke, Cirit, Köroğlu, Güvendi, Kemal Çavuş

·   Urfa

İkiayak, Üçayak, Ağır hava, Kılıç kalkan oyunu, Harbi, Derik, Tekir, Dörtlük, Urfalı, Depçe, Avrani, Düzey oyunu, Mim havası, Mimi teşi, Çındır

·   Uşak

İslamoğlu zeybeği, Tek zeybek, Çift zeybek, Sallama oyunu, Düz oyun, Uşak sürmelisi, Kazım zeybeği, Genç Ali zeybeği, Balıkesir zeybeği, Soğukkuyu zeybeği

·   Van

Temir ağa, Hoşbilezik halayı, Tamzara, Osman ağa halayı, Ayı oyunu, Baso halayı, Devzer halayı, Papuri halayı, Gorani halayı, Havasor halayı, Kız oyunu, Kersi halayı, Lezgi oyunu, Toyenlar

·   Yozgat

Tek ayak, Ağırlama, Popbilli halayı, Cemo halayı, Yerli gelin, Üçayakyanlaması, Çiçekdağı, Ardıç halayı, Yayık halayı

·   Zonguldak

Köroğlu, Sepetçioğlu zeybeği, Çardak, Kaşık oyunu, Zil oyunu

Halk oyunları ile ilgilenen kurumlar

  1. İlköğretim Minikler Geleneksel
  2. İlköğretim Yıldızlar Geleneksel
  3. Lise Büyükler Geleneksel
  4. Yaygın Eğitim Kurumları Geleneksel
  5. İlköğretim Minikler Sahnelemeli
  6. İlköğretim Yıldızlar Sahnelemeli
  7. Lise Büyükler Sahnelemeli
  8. Yaygın Eğitim Kurumları Sahnelemeli

Halk Oyunları Konservatuvarları ve ilgili Bölümler

Halk oyunlarının sorunları

Türk halk oyunlarının geliştirilmesi ve bilimsel kurumsallaşmanın sağlanması için yapılması gereken çalışmalar şunlardır;

  • Bilim adamı ve uzman sayısının arttırılması,
  • Derleme ve araştırmaların tamamlanması,
  • Eldeki malzemelerin analizlerinin yapılması,
  • Terminoloji sorununun çözümlenmesi,
  • Yayınların fazlalaştırılması,
  • Tür konusunun açıklığı kavuşturulması,
  • Tasnifinin yapılması,
  • Notasyon yazımının biran evvel başlatılması,
  • Halk oyunları atlasının çıkartılması,
  • Yarışmalara bir düzen getirilmesi,
  • Halk oyunları sözlüğünün yapılması.
  • Halk oyunlarımızı bilimsel bir ortama getirmek ve üzerinde çalışmalar yapabilmek için TÜBİTAK gibi özerk bir "Halk Oyunları Araştırma Enstisüsü"nün veya "Halk Oyunlarını Araştırma Merkezi"nin kurulması.
  • Halk oyunları ile ilgilenen bilim adamı, uzman ve araştırmacıların bir çatı altında toplanması, elde edilen bütün bilgi ve belgelerin bir merkezde toplanması.

Halk oyunları sözlüğü

Türkiye'nin doğu bölgelerinde halay oyunlarına rastlanır.

Kaynakça

  1. 1 2 Özhan Öztürk. Folklor ve Mitoloji Sözlüğü. Phoenix Yayınevi. Ankara, 2009. Halk oyunları maddesi

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 1/10/2017. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.