Taşkıran, Çaykara
| Taşkıran | |
| — Mahalle — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Trabzon |
| İlçe | Çaykara |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 462 |
| İl plaka kodu | 61 |
| Posta kodu | 61987 |
| İnternet sitesi: www.taskiran.com | |
Taşkıran, Trabzon'a bağlı Çaykara ilçesinin bir mahallesidir. Doğusunda Uzungöl'e bağlı Alçakköprü Mahallesi ve Mağlagamboz Yaylası, batısında yine Uzungöl'e bağlı Elmalı Mahallesi ve Çamlıbel Mahallesi, kuzeyinde Çambaşı mahallesine bağlı Gürpınar (Sumbadiyoz) Köyü ve Taşlıgedik Mahallesi, güneyinde ise Köseli Mahallesi ile çevrilidir.
Taşkıran Mahallesi; Daha önce Solaklı Deresi'nin yüzyıllar boyu çağlayarak akarken oluşturduğu yeşil vadinin karşılıklı iki yakasına serpilen tipik bir Karadeniz beldesiydi.
Arazi yapısı genel olarak yamaç olması sebebiyle tarıma elverişli değildir. Buna rağmen belde halkı bu yamaç ve tarıma elverişsiz arazide, tamamen insan gücüne dayalı, kendi ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik tarım yapmaktadır. Halkın yetiştirdiği ürünler; mısır, fasülye, patates, karalahana ... v.b. Arazinin tarıma elverişli olmaması ve erozyona müsait olması sebebiyle son zamanlarda fındık ve çeşitli meyve ağaçlarının ekilmesine de önem verilmeye başlanmışdır.
Solaklı deresi vadisinin iki yamacında serpilmiş olan Taşkıran'ın, aynı vadinin üst kesimlerinde de mezralar yer almaktadır. Bu mezralar genellikle birkaç mahallesin ortak kullanım alanlarıdır. Taşkıran'ın kullandığı mezraların belli başlıları şunlardır; Batı kesiminde, Tuzla, Limni ve Kadaval mezraları. Doğu yamacında ise; Manomat, Vasilaç, Telcek, Aydekale ve Yanıkdağ (Kamenoraş) mezralarıdır. Bu mezraların yöre halkı için ana yerleşim yerleri kadar önemlidir. Bir yandan hayvancılığa, bir yandan da kuşaktan kuşağa aktarılan yöre kültürüne büyük katkısı vardır.
Ekonomisi
Solaklı deresi boyunca engebeli ve dik yamaçlardan oluşan zor coğrafyanın insanları, hayvancılık ve tarımla geçinirdi. Fakat bu iki işlevi de maalesef tamamen insan gücüyle yapmak zorunda idiler.
21.yüzyılın ikinci yarısından itibaren; büyük bir bölümü Avrupa’ya olmak üzere ana geçim kaynağı gurbet olmuştur. Karadeniz bölgesi geneli itibarı ile ekonomi ve sanayi açısından diğer bölgelere oranla çok yoksun bir bölgedir. Solaklı deresi boyunca özellikle Çaykara tamamen yoksun bir bölgedir. En yakın fabrika ve iş sahası komşu ilçe olan Of'daki çay fabrikaları idi. Yöremizde ortalama üç aileden birinden bu fabrikalarda çalışan biri oluyordu. 2000'li yıllarda otomasyona geçen bu fabrikalarda çalışan sayısı azaldıkça bölgemizden bu fabrikalarda çalışanlarında sayısı her geçen gün azalmaktadır. Fakat buna karşın “Bacasız Sanayi” olarak bilinen turizm, son zamanların cazibe merkezi olan Uzungöl sayesinde yöremizde alternatif istihdam sahası olmuştur.
Otel, motel ve pansiyonlarla birlikte yaklaşık 500 yatak kapasiteli Uzungöl’e günü birlik gelip gidenlerle birlikte; taşımadan hizmete, ticaretten rehberlik hizmetlerine kadar 300 civarında yöre insanına istihdam sahası açmıştır. Bu istihdam sahasında ağırlıklı olarak Uzungöl ve civarında yaşayan insanlarımız yararlanmaktadır.
Suren deresi boyunda Telcek mevkiindeki kaynak suyu; uluslararası kalite standartlarına uygun bir su olup orta sertlik derecesine sahiptir. İlk etap da damacana ve şişe suyu olarak yurt içi ve yurt dışı pazarlara sunulması planlanan su işletmeciliği halen planlama aşamasındadır. Planlandığı ölçülerde işletme tam kapasiteyle çalışmaya başladığında doğrudan ve dolaylı olarak Taşkıran ve civarında yaklaşık 200 kişiye iş imkânı sağlaması bekleniyor.
Bütün bunların yanı sıra yöre insanının birinci tercihi eğitim yoluyla sağlanan kalifiye iş alanları ve kamu istihdam alanlarıdır. Az sayıda da olsa bireysel girişimcilerimizin dolaylı olarak da olsa bölgeye sağladığı ekonomik katkı küçümsenmeyecek ölçülerdedir.
Tarihçe
Beldenin ilk defa kimlerin ve ne zaman yerleştiği kesin olmamakla beraber, eski kayıtlar ile nesiller arasındaki iletişimden 250-300 yıllık bir yerleşim yeri olabileceği düşünülmektedir.
Trabzon’un 1461 yılındaki fethinden önce Müslüman - Türk ahalisinin yerleşimi hakkında fazla bir bilgi yoktur ancak bu tarihe yakın bir zamanda Kahramanmaraş tarafından geldiği bilinen üç bilgin, yanlarında 1000 kadar genç öğrenci getirdikleri ve bu öğrencilerle beraber Of ilçesi civarında yerleştikleri, Of tarihiyle ilgili yazılan kaynaklarda mevcuttur. Sözü edilen üç bilginin mezralarının ya da mezarları olduğu kabul edilen yerler şunlardır:
- Of - Rize arası (Eski Pazar mevkiinde)
- Çayıroba Köyü (Yente)
- Maraşlı Köyü (Paçan, eski metinlerde Paçan Karyesi diye geçer)
Taşkıran beldesi, yukarıda belirtilen üç bilginden birinin yerleştiği Paçanın mahallesi ya da daha doğru bir tanımlama ile mezrası durumundaydı, ancak vadinin söz konusu yakasında iki büyük mahallesin (Paçan ve Şarah) sınırını oluşturduğu için merkez köy olan Paçana bağlı diğer mezralardan daha önemli bir konuma sahipti. Bugün Uzungöl ile Taşkıran beldesi arasında mevcut olan sınırlar eski belgelerde Paçan ile Şarah arasında bahsedilen sınırların tıpa tıp aynısıdır. Hiçbir değişiklik olmamıştır.
Taşkıran Beldesi'nin bildiğimiz isimleri sırasıyla şöyledir:
1961 öncesi Çoroş mahallesi (ya da mahallesi), 1961 den 1999 seçimlerine kadar Taşkıran mahallesi ve bu tarihten sonra Taşkıran beldesi olarak isimlendirilmiştir.
Tarihsel olarak bildiğimiz bilgilerin hepsi kesin belirtilmiş yazılı bir belgeye dayanmamaktadır. Çoroş Köyü olarak müstakil hale gelmesi 1870 li yıllara dayanmaktadır.. O tarihlerde Çaykara'dan Uzungöle kadar olan hat üzerinde 2 büyük köy bulunmaktaydı. Bunlardan biri Paçan (Maraşlı ve çevresindeki köyler) diğeri ise Şarah (Uzungöl ve ona bağlı mahalleler).
Takriben 150 yıl öncesine kadar Çoroş’ta yaşayan insanlar ölülerini Paçan merkezine yakın ve bugün Aşağıkumlu mahallesinde bulunan mezarlığa gömdükleri biliniyor yani, müstakil bir mezarlığı o tarihlerde bulunmuyordu. Bugün beldedeki mezarlıklar incelendiğinde bu bilgilerin doğrulandığı görülür.
Yukarıda söylenenlerin ışığında Taşkıran beldesinde ilk yerleşimin nasıl başladığını bilemiyoruz. Bildiğimiz tek şey bu beldede bulunan insanların komşu köylerde ve hatta ilçelerde akrabalarının bulunmasıdır bu durum bize ilk yerleşimin Çoroş’ta olmadığı, merkez köylerdeki ailelerin bir kısmı merkez mahallede kalırken bazılarının mezra olarak kabul edilen Çoroş’a yerleşerek devamlı bir yerleşim yeri haline geldiğini söylemek mümkündür. Bunun en belirgin uygulaması halen Çambaşı mahallesi'nün bir mahallesi olan Gürpınar’da yaşayanların tümünün Çambaşı mahallesinde akrabalarının bulunmasıdır.
Taşkıran mahallesi, coğrafi konum itibariyle etrafındaki köy ve mahallelerin bir tür merkezi durumundadır. Bu yakın merkezlerin telefon, elektrik hizmetleri, okul ihtiyaçları ile ulaşım hizmetleri belde üzerinden sağlanmaktadır. Çambaşı, Taşlıgedik ve Gürpınar mahallesi ile bir nevi tek köy görünümündedir. Bu sayılan yerlerle yaylalarımız, mezirelerimiz ve hatta bazı meralarımız ortak olarak kullanılmaktadır. Bunun önemli sebebi, sayılan yerler ve beldemizin eskiden Paçan mahallesinin mahalleleri olması ve aralarında kesin sınırların ayrılmış olmamasından kaynaklanmaktadır. 2014 yılında büyükşehir yasasının 6360 sayılı kanunla mahalle olmuştur.
Dış bağlantılar
- Taşkıran İnternet Platformu
- Taşkıran Ve Çevre Köyleri Dayanışma Derneği
- Taşkıran Suren Su
- Uzungöl Tatil ve Gezi Rehberi
| ||||||