Tekkekıranı, Vezirköprü

Tekkekıranı
—  Mahalle  —
Samsun
Ülke	Türkiye
İl	Samsun
İlçe	Vezirköprü
Coğrafi bölge	Karadeniz Bölgesi
Nüfus (2000)
- Toplam	293
Zaman dilimi	UDAZD (+3)
İl alan kodu	0362
İl plaka kodu
Posta kodu	55900
İnternet sitesi: YerelNET sayfası

Tekkekıran, Samsun ilinin Vezirköprü ilçesine bağlı bir mahalledir.

TARİHİ

Tekkekıran mahallesi,24 Temmuz 1923 yılında Türkiye ile İttifak devletleri arasında yapılan lozan Barış anlaşması gereği,1924 senesinde, Bu gün Yuanistan sınırları içinde kalan ve o zamanki, Osmanlı idari yapısına göre; Selanik vilayeti, Drama sancağı , Sarışaban kazasına bağlı Çağlayık (Çayleyik) mahallesinden gelen bir grup mübadilin yerleştiği mahalledir. Çağlayık; halk arasında yaygın olarak çayleyik olarak bilinmekte ve söylenmektedir. Bu köy mübadele öncesi 350 hane olup, buradan gelen mübadiller: Vezirköprü - Tekkekıran Mahallesinin tamamı, Vezirköprü - Aydoğdu Mahallesinin tamamı, Havza - Tahna (Kayabaşı) Mahallesinin tamamı, Tekkeköy - Karaperçin Mahallesinin tamamı, Tekkeköy - Kelkaya Mahallesinin tamamı, Tekkeköy - Aşağıçinik Beldesinin bir mahallesi ve Samsun - Devgeriş Mahallesinin bir mahallesi olarak iskan ettirilmişlerdir.

KÜLTÜR

KÜLTÜREL YAPI :

1) Giyim – Kuşam : Köy halkı tüm toplumlarda olduğu gibi yüz yıllarca yaşadıkları evlerini yurtlarını terk edip Rumeli’den gelirken kendilerine has giyim tarzlarını da beraberlerinde getirmişlerdir. Bunların en belirginleri; Yetişkin erkeklerin başlarına giydiği köşeli ve siperliği olan şapka, günümüzde artık sadece orta yaşın üzerindeki insanların giydiği, gençlerin ise pek rağbet etmedikleri bir kıyafettir. Evlendikten sonra bayanların giydiği saya ise siyah renkli kumaşlardan dikilerek pardösü gibi giyilebilen bir kıyafet olup; günümüzde bunun yerini pardösüler alarak tamamen terk edilmiştir. Köy halkının genel giyim – kuşam tarzı ise maddi imkânlar ölçüsünde, çağdaş bir giyim tarzı olarak açıklanabilir.

2) Yemek kültürü : Köy halkının yemek kültürü artık günümüzde, yöre halkının yemek kültürü ile kaynaşmış olup, benzerlikler gösterse de Rumeli’den getirdikleri, kendilerine has bazı yemekleri var olup; bunların bir kısmı sadece nostaljik olarak zaman zaman yapılmasına rağmen bazıları ise hala sofralarını süslemektedir. Bunlardan bazıları şunlardır:

Mayalı tepsi ekmeği : Tekkekıranlıların en önemli günlük yiyeceği olan mayalı ekmek; maya katılarak elle yoğrulduktan sonra sıcaklık durumuna göre 1 – 2 saat dinlenmeye bırakılır ve hamur kıvamında kabardıktan sonra büyük tepsilere açılarak özel yapım kır fırınlarında pişirilir. Bu ekmek çok lezzetli ve birkaç gün dayanma özeliği olan kültürel bir yiyecektir.

Hamurlu Pide : Hamur ve el açması yufka kullanılarak yapılan bu pidenin, içine isteğe bağlı olarak peynir, kıyma, pırasa, soğan, ıspanak gibi garnitürler konarak kır fırınında pişirilir. Ancak içine nor konularak yapılanın tadı bir başkadır. Günümüzde de evlerde yapılmaktadır.

Kaçamak : Mısır unundan derin bir tencerede ovularak pişirilen bu yiyecek, piştikten sonra tahta kaşıkla topaç halinde servis yapılır. Ekmek yerine kullanılan kaçamak, her türlü yiyecek ile yenebilir. Ancak et suyuna banarak yenmesinin tadı gerçekten bir başkadır. Kaçamak günümüzde artık nostaljik amaçlı zaman, zaman yapılmaktadır.

Mamalika : Mısır veya buğday unu kullanılarak yapımı çok basit bir yiyecektir. Pişirildikten sonra geniş bir tepsiye dökülerek yayılır, üzerine taze peynir, nor gibi garnitürler ilave edilir ve yine üzerine iyice kızartılmış tere yağı gezdirilerek servis yapılır. Kaşıkla yene bilen mamalika da artık günümüzde nostaljik amaçlı yiyecekler arasında yerini almıştır.

Düğün yemekleri : Köy halkının kendilerine has, yüz yıllardır sürdürdükleri düğün ana yemekleri vardır.

Bunlar ; et suyunda pirinç çorbası, büyük kazanlarda yapılan etli bulgur pilavı ve yine büyük kazanda , önce kendi yağında kavrularak daha sonra ise az bir su ilave edilip haşlanarak yapılan et yemeği ise tadına çok az rastlanan mükemmel bir lezzettir. Düğünlerin bir başka ana yiyeceğini ise tahin helvası veya el açması baklava oluşturmaktadır. Düğünlerin vazgeçilmez bu ana yemeklerine ilave olarak, mevsimine uygun diğer yemekler, salata ve meyvelerde düğün sofrasını süsleyen diğer yiyeceklerdir. Tabii ki Vezirköprü’lüyüz misafirlere ikram edilen semaver çayını da unutmamak gerekir.

3) Düğünler : Genellikle hafta sonları yapılan düğünler, cumartesi sabahı başlayıp, Pazar günü öğle sonrasında gelin alınması ile biter. Düğünlerin gönüllerdeki baş enstrümanları, çete diye isimlendirilen ve iki zurna bir davuldan oluşan çalgı takımıdır. Günümüz düğünlerinde klarnet, cümbüş, darbuka ,bağlama ve org gibi enstrümanlar yer alsa da davul zurnadan oluşan çete hala çok arzulanan kültürel bir olgudur. Düğünlerde güncel şarkılar, türküler çalınıp söylenmektedir. Ancak, Vardar Ovası, çalın davulları çaydan aşağıya, çal dağın kayınları ve Drama Köprüsü (halkın deyimi ile Hasancık) gibi Rumeli havaları da bolca çalınıp söylenerek, duyguların en üst seviyeye çıktığı anlardır. Özelliklede Drama Köprüsü (Hasancık) türküsü bir düğünde 5-10 defa çaldırılıp, çok güzelde bir halay havası olarak oynanmaktadır.

COĞRAFYA

Samsun iline 130 km, Vezirköprü ilçesine 13 km uzaklıktadır. Vezirköprü ilçesinin doğu istikametinde, 13 Km mesafede ve son mahallesi olan Tekkekıran, kuzeyinde Tatarkale Köyü, kuzey batısında Kületek Köyü, batısında Aydoğdu Köyü, güney doğusunda Havza’nın Kayabaşı, doğusunda ise Havza’nın Şerifali köyleri ile komşu olup, Kayabaşı, Şerifali ve Tatarkale köyleri ile arasında bulunan Istavroz Çayı aynı zamanda bu köyler ile olan sınırını da oluşturmaktadır. Yaklaşık 3500 dönüm ekile bilen arazi, 2000 dönüm kadarda ormanlık, fundalık ve meraya sahip olan Tekkekıran Köyü Istavroz Çayı Yatağının oluşturduğu çökeltiye göre Yüksekçe bir konumdadır. Hafif engebeli bir arazi yapısına sahip olmasına rağmen ekilebilen arazisi ekime – dikime müsaittir.

       GÖRÜLEBİLECEK YERLER VE TARİHİ KALINTILAR : 

1) Kurt Köprü : Tekkekıran ve Kayabaşı köyleri arasında, Istavroz Çayı üzerinde bulunan bu köprü, bir ayak üzerinde çift kemerli olup, dizme tuğla ve taş örme sisteminde yapılmıştır. 13-14 yy da yapıldığı sanılan köprü zaman içinde biraz tahribata uğramıştır. Ancak Karayolları Genel Müdürlüğü Samsun 7. Bölge Müdürlüğü tarafından yapılan restorasyon ile orijinal halinde eski kimliğine kavuşmuştur. Tekkekıran’a 2 km mesafede olan bu köprü görülmesi gereken tarihi bir değerdir.

2) Kale Tepesi ( Kale kayası ) : Mahallenin doğusunda bulunan bu kaya kütlesinin üzerinde tarihi geçmişte bir kalenin olduğu, kuvvetli bir ihtimaldir. 20 – 25 yıl öncesine kadar tepenin zirvesinde var olan örme duvar kalıntıları da bunun en önemli kanıtıdır. Üzerine çıkıldığında insana gerçek bir yükseklik duygusu yaşatan bu tepe görülüp incelemeye değer bir yerdir.

3) Taş Basamaklar : Kale kayasının doğu yüzünde, Istavroz çayının 15 -20 metre üzerine kadar uzanan basamaklar, kaya kütlesi yontularak yapılmışlardır. Tarihi geçmişte Kale Tepesi’nde var olduğu kabul edilen kalenin, su ihtiyacının bu basamaklar kullanılarak Istavroz Çayı’ndan karşılandığı sanılmaktadır.Günümüzde Taş Basamakların bulunduğu yere inmek oldukça tehlikelidir. Yinede cesareti olanlar için inilip görülmeye değer.

4) Çanaklar : Kale Kayasının güney yüzünde, çanak şeklinde ve yan yana iki adet olan bu doğal oluşumlar görülmeye değer olup, uzaktan görülebileceği gibi buraya kolayca inilip çıkılabilmektedir.

5) Hamam Ayakları ( Hamam Yeri ) : Bu mekanın yeri; mahallenin doğusunda, Kale Çukuru mevkiinde ve Istavroz Çayı’nın hemen kenarındadır. Yakın geçmişe kadar duvar kalıntıları ve su yolları var olan bu mekan da ne yazık ki kale kalıntılarının gazabına uğrayarak define meraklıları tarafından tahrip edilmiş ve günümüze pek bir şey kalmamıştır. Ancak yine de bulunduğu yer itibarı ile geçmiş yaşantılara ışık tutabilecek, görülmeye ve incelenmeye değer bir yerdir.

İKLİM

Mahallenin iklimi, Karadeniz iklimi etki alanı içerisindedir.

NÜFUS

Yıllara göre mahalle nüfus verileri
2007
2000	293
1997	305

EKONOMİ

Mahallenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Köy halkının geçim kaynakları tarım ve küçük çapta hayvancılıktır. Tekkekıran da yüksek kalitede tütün üretilmesine ve 80 yıllık tarihi geçmişinde en önemli geçim kaynağını oluşturmasına rağmen, artık günümüzde tütüne uygulanan kota sistemi ve alım fiyatlarının çok düşük olmasından dolayı üretim çok azalarak tütüncülük geçim kaynağı olmaktan çıkmış ve köy halkının ekonomik olarak çok zayıflamasına sebep olmuştur. Tütünün dışında buğday, arpa gibi tahıl ürünlerinin yanı sıra ayçiçeği ve şeker pancarı gibi ürünlerde yetiştirilmektedir. Küçük çapta küçük ve büyük baş hayvancılık da yapan köy halkı, Istavroz Çayı üzerine yapılan sulama barajının ve sulama kanallarının tamamlanması ile ekonomik yaşamlarını yeniden gözden geçirmek durumunda kalacaklardır.

Altyapı bilgileri

Mahallede tek öğretmenli ilköğretim okulu vardır. Mahallede, içme suyu şebekesivardır ve kanalizasyon şebekesi vardır. PTT şubesi ve PTT acentesi yoktur ancak internet erişimi mevcuttur. Sağlık ocağı ve sağlık evi de yoktur. Mahalleye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup mahallede elektrik ve sabit telefon vardır. Mahallede yer yer tüm GSM şebekeleri hizmet vermektedir. debreli hasan türküsü Drama köprüsü bre Hasan dardır geçilmez

Soğuktur suları Hasan bir tas içilmez
Anadan geçilir bre Hasan yardan geçilmez
At martini debreli Hasan dağlar inlesin
Drama mahpusunda bre Hasan dostlar dinlesin

Mezar taşlarını bre Hasan koyun mu sandın?

Adam öldürmeyi bre Hasan oyun mu sandın?
Drama mahpusunu bre Hasan evin mi sandın?
At martini debreli Hasan dağlar inlesin
Drama mahpusunda bre Hasan dostlar dinlesin

Dış bağlantılar

• Yerelnet