Telemark

Koordinatlar: 59°20′00″K 08°30′00″D / 59.3333333°K 8.5°D

Telemark
—  Eyalet  —
Telemark fylke
Arma
Slogan: Minyatür Norveç
Telemark'ın Norveç'teki konumu
Koordinatlar: 59°20′00″K 08°30′00″D / 59.3333333°K 8.5°D
Ülke	Norveç
Bölge	Østlandet
İdari merkezi	Skien[1]
Eyalet	1918
İdari birimler	18 [2]Belediye Porsgrunn Skien Notodden Siljan Bamble Kragerø Drangedal Nome Bø Nome Tinn Sauherad Hjartdal Seljord Kviteseid Fyresdal Tokke Vinje
Yönetim
- Vali	Kari Nordheim-Larsen (2006-günümüz)[3] (Norwegian Labour Party)
- Belediye başkanı	Terje Riis-Johansen (2011-2015)[4] (Senterpartiet (Merkez Parti)[5])
Yüzölçümü
- Toplam	15,315 km^2 (5,9 mi^2)
- Land	13,854 km^2 (5,3 sq mi)
Nüfus (2011)
- Toplam	169,516
- Yoğunluk	12/km² (31,1/sq mi)
Zaman dilimi	OAZD (+01)
- Yaz (YSU)	OAYZD (+02)
İnternet sitesi: http://www.telemark.no/

Telemark'daki belediyeler

Vestsida, Porsgrunn, Norveç.

Telemark Kanalı üstündeki Fjågesund köprüsü "Augustin" binası, Skien, Telemark Skien Brekke malikanesi müzesi, Telemark, Norveç. Mejulen Feneri-Telemark, Norveç Telemark jeolojik haritası Telemark (Norveççe:Telemark fylke) Norveç'in güneybatı kıyısında yer alan on sekiz belediye ihtiva eden eyalettir. 1919 yılına kadar Bratsberg amt. olarak adlandırılan bölge, güneydoğusunda Vestfold, kuzeydoğusunda Buskerud, kuzeybatısında Hordaland ile Rogaland, güneyinde Aust-Agder ile komşudur. Telemark dört bölgeye ayrılmıştır: “Grenland” (güneydoğu), “Doğu Telemark” (kuzeydoğu), “Orta Telemark” (ilk ikisinin arasında) ve “Batı Telemark” (batı). Güneydoğusunda yer alan Skien eyaletin idari merkezidir. Telemark'ın arması 18.12.1970 tarihinde oluşturulmuştur. Değerli bölgeyi sembolize eden altın sarı formun üzerindeki siyah balta savaşçılıklarını ve korunmuş olduğunu, şerit ise Telemark Kanalı'nı sembolize etmektedir.[6] Adı Kelimenin kökeni İskandinav Þelamǫrk adı biçemine dayanmaktadır. İlk öğe Germen kabilesi adı olan þelirin çoğuludur . Son öğe “mǫrk” ise 'arazi, sınır' anlamına gelmektedir. (Ayrıca bkz. Hedmark ve Finnmark) 1919 yılına kadar “Bratsberg amt”, Bratsberg Valiliği olarak adlandırılmaktaydı. Berg (dağ) ve brats(çiftlik) İskandinav dili kelimelerden oluşan bu ad sarp dağdaki çiftlik anlamına gelmektedir. Eyalet, Sondre Norheim tarafından icat edilmiş bir stil olan “Telemark kayak”a ve karakteristik “Telemark iniş” stillerine isim anası olmuştur. Coğrafya Norveç'in güneybatısında yer alan Telemark birçok tepe ve vadiler de dahil olmak üzere, engebeli ve heterojen bir manzaraya sahiptir. En önemli yükseltileri 1400 ile 2000 metre arasındaki “Mælefjell”, “Gaustatoppen”, “Roan”, “Skorve (Gøysen)”, “Brokefjellet” ve “Roholtfjellet” dağlarıdır.[7] Kıyı şeridi Langesundsfjorden'den Gjernestangen'e kadar uzanır. 1900'lerde Telemark nehir trafiği için önemli bir nokta olmuştur. Skien'dan geçen su yolu 1861 yılında Notodden'e yönlendirilmiş ve 1892 yılında Tokke vadisi oluşmuştur. 1892 yılında Telemark kanalı tamamlanmıştır ve Avrupa'nın "sekizinci harikası" olarak adlandırmaktadır. Bu kanal üzerinden teknelerle komşu köylere ulaşım ve ticaret için taşımacılık yapılmıştır. Günümüzde bu nehirler ve kanallar hala var olup, sadece yaz aylarında turist trafiği için kullanılmaktadır.[8] İklim Kıyı şeridinin ve ortasından geçen nehrin etkisiyle kış ayları oldukça soğuk geçen Telemark'ın Eylül-Ocak ortalama sıcaklıkları -2;-8 °C aralığındadır. Gaustatoppen'de -12 °C'dir. En düşük ölçülen sıcaklıklar kıyıda –25 °C ve iç kesimde –35 °C'dir. Her 100 metrede yaklaşık 0,7 derece değişim gözlenen Temmuz ayında ortalama sıcaklık, ovalar ve vadilerde 16-17 °C'dir. Ölçülen en yüksek sıcaklık sahilde 33 °C , iç bölgelerde 30 °C civarındadır. Yıllık yağış miktarı iç kesimlerde 800–1200 mm iken alt bölgelerde biraz daha az, dağlarda bazen çok daha fazladır. Sonbahar ve yaz ayları yağışlı geçmektedir. Altyapı ve ulaşım Grenland bölgesi içinden geçen E18 güney kısmının, E134 ise iç kısımlarının ulaşımında temel kara yollarıdır. Toplam 4103 km halka açık yolları vardır.Telemark'ın ilk demiryolu hattı olan Larvik-Eidanger-Skien 1882 yılında açılmıştır. Skien'daki Geiteryggen Havaalanı[9]'ndan Bergen ve Stockholm'e uçuşlar yapılmaktadır. Ayrıca Fyresdal ve Notodden havaalanları bulunmaktadır.[10] Ekonomi Telemark Norveç'in önde gelen sanayi ve üretim eyaletlerinden birisidir. Toplamda, yaklaşık beş yüz sanayi işletmesi dahilinde orman, metal ve doğal ürünler üretim sanayileri mevcuttur. Eyalette dahilindeki hidroelektrik santralinden ülkenin elektrik üretiminin % 12'si karşılanmaktadır. Ülkenin en hızlı büyüyen bilişim sektörüne sahip olan bölgede tarım küçük birimler ile sınırlıdır. Tarım (tahıl, meyve, sebze) ve sığır, koyun yetiştiriciliği yapılan dağ köyleri vardır. Telemark verimli orman alanı ve % 8'lik büyüme oranı ile önemli bir ormanlık bölgedir. Telemark'ın en eski turizm alanı 1783 yılında turistler tarafından "keşfedilmiş" “Rjukan şelalesi” ile 1892 yılında tamamlanan “Bandak-Norsjø kanalı” dır.[11] Belediyeler Sıra Ad[12] Nüfus Alan km² 1 Skien 52.459 722 2 Porsgrunn 35.193 161 3 Bamble 14.104 282 4 Notodden 12.446 856 5 Kragerø 10.683 289 6 Nome 6.588 389 7 Tinn 5.993 1.858 8 Bø 5.773 260 9 Sauherad 4.312 292 10 Drangedal 4.123 998 11 Vinje 3.707 2.740 12 Seljord 2.960 672 13 Kviteseid 2.489 626 14 Siljan 2.423 203 15 Tokke 2.291 907 16 Hjartdal 1.610 741 17 Nissedal 1.427 789 18 Fyresdal 1.330 1.110 Toplam Telemark 169.516 13.173 Telemark doğumlu önemli kişiler Myllarguten (1801-1872) Sauherad doğumlu efsanevi kemancı Aasmund Olavsson Vinje (1818-1870) yazar Vinje doğumlu Sondre Norheim (1825-1897) Morgedal doğumlu Ağustos Cappelen (1827-1852) Skien doğumlu milli romantik ressam Henrik Ibsen (1828-1906) yazar, Skien doğumlu Thorbjorn N. Mohn (1844-1899) Amerikan Lutheran kilise lideri ve 'St. Olaf College' ilk başkanı Brynild Anundsen (1844-1913), kurucusu Decorah Posten Marcus Olaus Böckmann (1849-1942) - Norveç-Amerikan Lüteriyen ilahiyatçı Herbjørn Gausta (1854-1924) Amerikalı sanatçı., Vestfjørddalen'de doğdu Theodor Kittelsen (1857-1914) sanatçı, Kragerø doğumlu Vidkun Quisling (1887-1945) politikacı, Fyresdal doğumlu Aslaug Vaa (1889-1965) yazar, Rauland doğumlu Tarjei Vesaas (1897-1970) yazar, Vinje doğumlu Anne Grimdalen Skafså, (1899-1961) heykeltıraş, Tokke doğumlu Eivind Groven (1901-1977) Lårdal , Tokke doğumlu besteci Dyre Vaa (1903-1980) heykeltıraş, Vinje Klaus Egge (1906-1979) Gransherad , Notodden doğumlu besteci Gunnar Sønsteby , (1918 -) Tinn doğumlu savaş kahramanı Rjukan Hans Herbjørnsrud - (1938) Heddal , Notodden doğumlu yazar Tor Åge Bringsværd - (1939) Skien doğumlu yazar Kåre Nordstoga - (1954) Notodden doğumlu müzisyen Gisle Kverndokk (1967 -),Skien doğumlu besteci Tek Nordstoga (1972 -) müzisyen Vinje doğumlu Frode Johnsen (1974 -) Skien doğumlu futbolcu Terje Haakonsen - (1974) Vinje doğumlu snowbordcu Ihsahn (Vegard Sverre Tveitan) (1975 -) doğumlu black-ekstrem metal müzisyeni Nüfus Nüfusun en yoğun olduğu yerler Skien, Porsgrunn, Notodden, Rjukan ve Kragerø'dur. Diğer önemli yoğun popülasyon merkezleri Bø, Fyresdal ve Vinje'dir. Nüfus genelde liman kentlerde yoğunlaşmıştır. Tarihsel popülasyonları Yıl Toplam %± 1951 136.519 — 1961 149.943 %10 1971 156.778 %5 1981 162.050 %3 1991 162.869 %1 2001 165.595 %2 2011 169.185 %2 2021? 180.966 %7 2031? 191.552 %6 Kaynak: Norveç İstatistikleri[13]. Dış bağlantılar Resmî site Telemark Valiliği www.telemark-fk.no Telemark haberleri Telemark turizm Kaynakça Fylke Telemark: Infos / Fakten-erişim 03 Nisan 2012(Norveççe) Fylke Telemark: Die Kommunen / kommuner ( alphabetisch )-erişim 03 Nisan 2012(Norveççe) Fylkesmenn i Telemark fylke (Bratsberg amt)-erişim 03 Nisan 2012(Norveççe) Hilde Lysengen Havro:Terje Riis-Johansen blir ny fylkesordførar i Telemark14.09.2011-erişim 03 Nisan 2012(Norveççe) Senterpartiet-Erişim 03 Nisan 2012(Norveççe) Fylkesvåpenet-Erişim 03 Nisan 2012(Norveççe)Daha fazla bilgi için bkn. The Major Mountains of Telemark-Erişim 03 Nisan 2012(İngilizce) Telemark Canal-Erişim 03 Nisan 2012(Norveççe) Geitryggen, Skien (Telemark) Velkommen til Telemark buradan bkz.-Erişim 03 Nisan 2012(Norveççe) Telemark er det godt å bo!-Erişim 03 Nisan 2012(Norveççe) Fylke-Karte-Erişim 03 Nisan 2012(Norveççe) -Norveç İstatistikleri “Telemark Profil Hand Book”(Norveççe) Fakta om Telemark-Erişim 03 Nisan 2012(Norveççe) Petter Dannevig:"Telemark - iklim"- “Büyük Norveç ansiklopedisi” (Norveççe) "Telemark - yönetim, okullar, vb"- “Büyük Norveç ansiklopedisi” (Norveççe) "Telemark"- “Büyük Norveç ansiklopedisi” (Norveççe) Telemark fylke, koord.