Theodore Gabras

Theodore Gabras

Theodore Gabras adına Trabzon'da bastırılan bakır sikke
Ölüm 1099
Bağlılığı Bizans İmparatorluğu
Rütbesi Haldiya Theması valisi

Theodore Gabras (Yunanca: Θεόδωρος Γαβρᾶς) Haldiya Theması'nda Bizans valisi. Yaklaşık 1091 yılında İmparator I. Aleksios Komnenos'a kaşı küçük başarısız bir ayaklanmaya karışmıştır. Theodore Gabras, Doğu Ortodoks Kilisesi şehitidir ve 2 Ekim günü anılır.[1]

Erken dönem

Theodore, aslen Haldiya Themasındandır ve yetişkin hayatının büyük kısmını Bizans Ordusuna hizmet ederek geçirmiştir. Kuvvetli ve enerjik bir adam olan, Theodore hem mertlikte hemde kurnazlıkta yetenekli bir asker olarak üstün başarı kayıtlarıyla hatırı sayılır bir ün kazandı. Askeri görevlerinde çok az başarısızlığa uğradı ve her zaman düşmanlarından daha iyi olduğu kaydedilmiştir. Daha 1067 yılında, St. Petersburg'd muhafaza edilen bir belgeye göre, patrikios, topoteretes vehypatos rütbelerine terfi etmiştir.[2] Başarılarının zirvesi, Trabzon'u Selçuklulardan 1080li yıllarda geri almasıdır. Bölgeye bir süre kendi kişisel derebeyliğiymiş gibi yönetmiştir.

1080li yılların sonlarında, Theodore, bir kez daha I. Aleksios'un gözünün üzerinde olacağı Konstantinopolis'e yerleşmiştir. Zafer sarhuşluğuna girmemesi için, resmen Trabzon Dux olarak atanmış ve görevi devralması emredilmiştir. En büyük oğlu Gregory'i sarayda kızıyla nişanlandığı sebastokratōr İsaakios Komnenos'un yanında bırakarak, Trabzon'a döndü.

Kısa bir süre sonra karısı öldü, Theodore 1091 yılında İsaakios Komnenos'un karısının birinci derece kuzeni Alania'nın "en soylu" hanımıyla evlendi. Profesör Cyril Toumanoff'a göre, bu hanım Bagratlı Hanedanından IV. Bagrat'ın kızı, Bizans İmparatoriçesi Maria'nın kızkardeşi Gürcü prensesi Mariam'dır.[3]

Bu öğrenilince, artık yakın akraba oldukları düşünüldüğünden ve evlilikleri hem kilise hemde sivil kanunlara göre artık yasak olduğu için Gregory ile Komnenos kızı arasındaki nişan bozuldu. Fakat Aleksios, Theodore’un tepkisinden endişe duydu ve Theodore’un itaat etmeye devam etmesi için Gregory'u sarayında rehin olarak tutmaya devam etti.

I. Aleksios'a mağlubiyeti

1091 yılında, Konstantinopolis'e geri döndü ve oğlunun dönmesini talep etti. Aleksios red etti ve kızlarından biriyle evlendirme niyetinde olduğunu iddia etti. İmparatora inanmayarak, Theodore oğlunu kurtarıp, Trabzon'a gizlice getirterek güven altına almak için bir plan yaptı. Başlangıçta oğlunu teslim etmeyi kabul etti sonra ayrılmasından önceki akşam artık ikinci evliliğiyle hısım olduğu Sebastokratōr ile yaptığı akşam yemeğinde oğluyla bir 24 saat daha oğluyla geçirmek için yalvardı ve İsaakios buna onay verdi. Ertesi gün, seyahatinin ilk bölümünü tamamladığında kampını kurmaya düşündüğü Sosthenium'a kadar Gregory'nun kendisine eşlik edip edemeyeceğini sordu. Muhafızları kabul ettiler fakat Theodore, Gregory'nun kendisine daha ileriye kadar eşlik etmesini istediğinde muhafızları önce hayır dediler sonra Theodore onları ikna etti. Farus kasabasının limanına geldiklerinde Theodore, Gregory ile birlikte gizlice ticari bir gemiye binip Euxine'ye kaçtılar.

Bu eylem Aleksios'u harekete geçirdi ve Theodore'u ele geçirip Gregory'u ne olursa olsun geri getirmesi için bir filo yolladı. Aeginus kasabası yakınlarında gemiyi durdurdular ve oğlunu geri vermeyi reddeden Theodore'yı bir asi olarak tutuklanmaması için ikna etmeyi denediler. Theodore makamından ve gücünden uzaktı, sözünden dönüp Aleksios'un elçilerine izin verip Gregory'u teslim edip Trabzon'a yoluna devam etti. Gregory kaçmak için bir başka teşebbüste bulundu ama yakalandı bunun üzerine tutuklanarak Filippopolis'ye gönderildi.

1091'den sonra kariyeri

Theodore gibi bir adamın askeri yetenekleri harcanamayacak kadar iyiydi ve 1097'de tekrar ön cepheye geçti, bu sefer Haçlılar ile ittifak halinde Türklere karşı savaştı. Frankların Antioch kuşatması sırasında, Aleksios'un Batı Küçük Asya'nın kasabalarının yeniden ele geçirmesine yardım etmiştir. Yeniden ele geçirmek için kuşatma altına alınan Bayburt'un savunulmasında öne çıkmıştır, geriye dönerek düşmana karşı bir gece saldırısı tasarlamıştı ancak fikrini değiştirdi. 1099 yılında, sefer sırasında, Erzurum bölgesinde, Danişmendliler tarafından ele geçirilip, öldürüldü.[4][5]

En küçük oğlu Konstantin Gabras onun yerine Haldiya Dux olmuştur. Aziz Theodoros Gabras Yortu günü, 2 Ekimdir.[1]

Kaynakça

  1. 1 2 Bryer, Anthony A.M. (1980). The Empire of Trebizond and the Pontos. London: Variorum Reprints. s. 47. ISBN 9780860780625. http://books.google.gr/books?id=9YcJAQAAIAAJ&q=Gabras+2+october&dq=Gabras+2+october&source=bl&ots=uArD2ztAv-&sig=h0Lja0PfQx4YHkJVp3hVhStBsck&hl=el&sa=X&ei=JgVqULezI8nE4gTn2IHYBg&ved=0CCwQ6AEwAA.
  2. ↑ Kazhdan (1991), p. 812
  3. ↑ Lynda Garland & Stephen Rapp. Mary 'of Alania': Woman and Empress Between Two Worlds, pp. 94-5. In: Lynda Garland (ed., 2006), Byzantine Women: Varieties of Experience, 800-1200. Ashgate Publishing, Ltd., ISBN 0-7546-5737-X.
  4. ↑ Treadgold, Warren (1997). A history of the Byzantine state and society. Stanford (California): Stanford University Press. s. 624. ISBN 9780804726306. http://books.google.gr/books?id=nYbnr5XVbzUC&pg=PA624&lpg=PA624&dq=Theodore+Gabras+1099&source=bl&ots=EAJu21Eb78&sig=dMB6Mfs5ro7b8uQS7jM8KPs2pVc&hl=el&sa=X&ei=QQNqUKnRHtHptQaB14DwBQ&ved=0CCwQ6AEwAA#v=onepage&q=Theodore%20Gabras%201099&f=false.
  5. ↑ "Τα Αυτονομιστικά Κινήματα των Γαβράδων". fhw.gr/. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160303185407/http://www.fhw.gr/choros/trapezounda/gr/webpages/203a.html. Erişim tarihi: 1 October 2012.

Kaynaklar

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 7/16/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.