Two-Lane Blacktop (film)
| Two-Lane Blacktop | |
 "Two-Lane Blacktop" filminin özgün sinema afişi | |
| Yönetmen | Monte Hellman |
|---|---|
| Yapımcı | Michael Laughlin |
| Senarist |
Will Corry Rudy Wurlitzer Will Corry (hikâye) |
| Oyuncular |
James Taylor Warren Oates Laurie Bird Dennis Wilson |
| Müzik | Billy James |
| Görüntü yönetmeni | Jack Deerson |
| Kurgu | Monte Hellman |
| Stüdyo |
Michael Laughlin Productions Universal Pictures |
| Dağıtıcı |
Universal Pictures The Criterion Collection (DVD) |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Türü | Dram, yol filmi |
| Renk | Renkli (Technicolor) |
| Yapım yılı | 1971 |
| Çıkış tarih(ler)i | 7 Temmuz 1971, New York |
| Süre | 102 dakika |
| Ülke |
 ABD |
| Dil | İngilizce |
| Bütçe | $850,000 |
| Diğer adları |
Macadam à deux voies (Fransa) Strada a doppia corsia (İtalya) Carretera asfaltada en dos direcciones (İspanya) Asphaltrennen (Almanya) |
Two-Lane Blacktop, 1971 ABD yapımı kült yol filmidir. Filmin İngilizce özgün adı çift şeritli asfalt yol anlamına gelmektedir.
Senaryosunu Will Corry'nin kendi hikâyesinden Rudy Wurlitzer'le birlikte uyarlayıp yazdığı filmi Monte Hellman yönetmiş, başlıca rollerinde şarkıcı-söz yazarı James Taylor ('sürücü' rolünde), Amerikan rock'n roll grubu Beach Boys 'un davulcusu Dennis Wilson ('tamirci' rolünde), Warren Oates ve Laurie Bird oynamışlardır. Filmde Harry Dean Stanton'ın da küçük bir rolü vardır (otostopçulardan birini oynuyor).
Çekimleri Kaliforniya'dan Tennessee'ye kadar, filmin konusunun geçtiği, ABD'nin tüm batı ve güney eyaleterinde gerçekleştirilen "Two-Lane Blacktop", bütün yaşamlarını eski model güçlendirilmiş arabalarına adamış araba manyağı da denebilecek iki otomobil yarışçısının ABD'nin güneybatı otoyollarında geçen varoluşçu öyküsünü anlatmaktadır. "Two-Lane Blacktop", aynı yıllarda çevrilen Easy Rider (1969), Vanishing Point (Ölüm Noktası, 1971) ve Electra Glide in Blue (Mavi Işık Saçanlar, 1973) gibi varoluşçu mesajlar taşıyan benzeri yol filmleriyle kıyaslanmıştı. Hatta Esquire dergisi yılın filmi olarak olarak ilan ettiği bu filmin senaryosunu Nisan 1971 sayısında eksiksiz olarak yayımlamasına rağmen film gişede başarısızlığa uğramıştır. Ancak benzeri filmler gibi zamanla tutkulu bir hayran kitlesi oluşmuş ve bir kült film haline gelmiştir.[1]
Gayrı resmî (hatta biraz da yasaları çiğneyen) bir araba rallisi olan Cannonball Run'ın düzenleyicisi Brock Yates, bu ünlü ralliyi ilk kez organize ederlerken "Two-Lane Blacktop" filminden ilham aldıklarını söylemiştir.[2] 2001-2003 yılları arasında müzik yapmış olan Yeni Zelandalı hard-rock müzik topluluğu "Two-Lane Blacktop" da adını bu filmden almıştır.[3]
ABD'nin birçok eyaletini kateden ve 1926-1985 yılları arasında varolmuş ünlü tarihi (ve turistik) otoyolu U.S. Route 66'le ilgili belge nitelikli nostaljik görüntüler de içermesi dolayısıyla film bu otoyolun hayranları arasında da ayrı bir kült mertebeye ulaşmıştır ve neredeyse bir zaman kapsülü muamelesi görmektedir. Filmde diyaloglara son derece az yer verilmiştir.
Konusu
Filmde külüstür görünümlü ancak motoru özel olarak güçlendirilmiş 1955 model bir "Chevrolet 150" otomobili kullanan iki gencin ABD'nin güneybatı otoyollarında geçen öyküsü anlatılır (Bu yol ünlü U.S. Route 66'tir). 'Sürücü' (James Taylor) sürekli olarak arabayı kullanırken 'tamirci' (Dennis Wilson) de arabanın arızalarından ve bakımından sorumludur. Bu ikisinin geleceğe dönük önemli bir planları yok gibidir. Sanki bu arabada doğmuş ve bütün ömürlerini bu yollarda, bu arabanın içinde geçirmeye programlanmış gibi davranırlar. Ara sıra para için gayrı resmi yöresel kısa mesafe yarışlarına katılırlar ve genelde kazanırlar. Ancak yarışlarda kazandıkları bu ufak tefek meblağlar sadece benzin ve yiyecek içecek masraflarını karşılar. Arabalarına ve amaç edindikleri yarışlara o kadar yoğunlaşmışlardır ki aralarında çok seyrek olarak konuşurlar, birbirlerine hiç isimleri ile hitap etmezler, soğuk ve mesafelidirler, yüzleri hiç gülmez, espiri yapmazlar, adeta birer robot gibidirler. Hatta yolda arabalarına aldıkları ve uzun süre birlikte yol aldıkları genç kıza (onun da bir adı yoktur, sadece 'kız' diye geçer) bile fazlaca ilgi göstermezler.
Yolda kendileri gibi bir başka araba hastasına rastlarlar, onun da diğerleri gibi filmde bir adı yoktur. G.T.O (Warren Oates) denen bu adam da lakabını onlarınki gibi elden geçirilmiş ve motoru güçlendirilmiş 1970 model "Pontiac GTO" arabasından almaktadır. G.T.O yol boyunca her karşılaştıklarında onlara yarışmayı teklif eder ve ısrarı sonunda teklifini kabul ettirir. Washington, D.C.'ye kadar yarışacaklar, kazanan ödül olarak kaybedenin arabasını alacaktır. Yol boyunca Kaliforniya, Arizona, New Mexico, Oklahoma, Arkansas ve Tennessee'deki küçük kasabalardan geçerler (ama hiçbirisi -en azından bu filmde- Washington'a gidemeyecektir). Chevrolet'deki gençlerin 'kız' dan başka yolcuları olmazken, Pontiac'a birçok otostopçu biner ve iner. Onların küçük yan öyküleri de filme renk katar. Örneğin Oklahoma'da binen otostopçu (Harry Dean Stanton) Oates'e eşcinsel yaklaşımlarda bulunur ve arabadan kovulur, torununu mezarlık ziyaretine götüren asık suratlı yaşlı kadın ise yol boyunca torununun anne ve babasına çarparak ölümlerine neden olan şehirli araba kullanıcılarını suçlar ve Oates'e laf çarptırır. G.T.O'nun arabasına aldığı her otostopçuya kendisiyle ilgili farklı farklı öyküler anlatması da başka bir ilginç davranış biçimidir.
Sanki taraflardan hiçbirisi bu yarışı kazanmak istemiyor gibidir, sonuca gitmekten çok yollarda araba sürmek daha önemli gözükmektedir. Zaten taraflar rakiplerini atlatmak yerine sık sık durarak birbirlerinin sorunlarıyla ilgilenirler. Filmin karakterlerinden biri de 'yol' dur. Yol ulaşıma aracılık eden bir yapı değil, onlar için adeta bir yaşama alanıdır. Hamburger büfeleri, benzin istasyonları ve motelleriyle bir bakıma filmin karakterlerinin evidir.
Sinema afişlerinden birinde başlangıcı yok, sonu yok, hız limiti de yok şeklinde yazılmış olan sloganı gibi filmin de bilinen anlamda dramatik bir sonu yoktur. Hedefleri olan Washington'a doğru yol alırlarken yol boyunca katıldıkları sayısız yarışlardan birinin hemen başında filmin sesi aniden kesilir, arabanın içinden yola doğru alınmış görüntü ağırlaşır ve perdede donar. Tıpkı sinemalarda film takıldığında projeksiyon cihazının ark lambasının durmuş olan film karesini ısıtarak yakması gibi bir mizansen oluşturulur. Ekrandaki görüntüde yanığa bağlı gittikçe büyüyen delikler oluşur ve film biter.
Oyuncu kadrosu
| Oyuncu | Rolü |
|---|---|
| James Taylor | Sürücü (1955 Chevrolet 150'nin sürücüsü) |
| Warren Oates | G.T.O (1970 Pontiac GTO'nun Sürücüsü) |
| Laurie Bird | Kız |
| Dennis Wilson | Araba Tamircisi |
| David Drake | Needles İstasyonu'nun Görevlisi |
| Richard Ruth | Needles İstasyonu'nun Tamircisi |
| Rudy Wurlitzer | Takviyeli Arabanın Sürücüsü |
| Jaclyn Hellman | Sürücü Kız |
| Bill Keller | Texas otostopçusu |
| Harry Dean Stanton | Oklahoma otostopçusu |
Kaynaklar
- ↑ "Two-Lane Blacktop (film)" (İngilizce). en.wikipedia.org. 14 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160414210636/https://en.wikipedia.org/wiki/Two-Lane_Blacktop. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2009.
- ↑ "Cannonball Baker Sea-To-Shining-Sea Memorial Trophy Dash" (İngilizce). en.wikipedia.org. 2 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160402094651/https://en.wikipedia.org/wiki/Cannonball_Baker_Sea-To-Shining-Sea_Memorial_Trophy_Dash. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2009.
- ↑ "Two Lane Blacktop (band)" (İngilizce). en.wikipedia.org. 9 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160109163312/https://en.wikipedia.org/wiki/Two_Lane_Blacktop. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2009.