Gulca

Gulca
غۇلجا , Ğulca, 伊宁

Gulca

Gulca'nın Sincan Uygur Özerk Bölgesideki konumu
Ülke Çin Halk Cumhuriyeti Çin Halk Cumhuriyeti
Özerk il İli Kazak özerk ili
Rakım 640 m (2.100 ft)
En yüksek Rakım 663 m (2.175 ft)
Nüfus (2004)
 - Toplam 430.000
Zaman dilimi +8 ()
 - Yaz (YSU) UTC ()
Posta kodu 835000[1]
Alan kodu 0999
İnternet sitesi: http://www.zgyn.gov.cn/ (Çince)
Tarançi Camii, 1885

Gulca, (Uygurca: غۇلجا , Ğulca shehiri; Çince:伊宁 ; Pinyin: Yíníng; Kazakça: Құлжа), Sincan Uygur Özerk Bölgesi içinde İli Kazak Özerk İlinde Çin Halk Cumhuriyeti'nde bir şehirdir. Gulca İli Kazak Özerk İli'nin başkenti, İli Nehri'nin sağ kıyısında bulunur.

Salarca'nın bir batı lehçesi Kazakistan sınırı yakınlarındaki Gulca yöresinde tahminen 2000 kişi tarafından konuşulur.[2]

Konumu

Batısında ve kuzeyinde Korgas İlçesi, doğusunda Gulca İlçesi ve güneyinde Çapçal Şibe Özerk İlçesi ile sınırdır.

Kasaba ve köyler

Gulca şehri, sekiz mahalle komitesi (社区居民委员会; jūmínwěiyuánhùi), bir kasaba (镇 zhèn), altı kırsal belde (乡 xiāng) ve bir özel kırsal belde (虚拟乡) gibi yerleşim birimlerinden oluşur.

Tarihi

Diğer verilen isimler: I-ning-hsien, Kuldzha, Ning-yuen, I-ning-shih, I-ning, Ning-yüan, Khouldja, Kol'dzhat, I-li, Qulja, Kulja, Kuldja, Kuldscha, Ningyuanhsien, Gulja, Ning-yuan ve Kaldja.[3].

13. ile 15. yüzyılları arasında bu bölgede Almalık diye de tanınan Çağatay Hanlığı hüküm sürmüştür.

Kaşgar Emirliği'ne bağlı olan bu bölge 1871 yılında Yakub Beg'in hakimiyeti bittikten sonra Rusya'nın eline geçmiş, Ruslar 1881 yılında yapılan St. Petersburg sözleşmesi ile Gulca bölgesini tazminat karşılığında Çin'e geri vermiştir.

Gulca ayaklanması

5 Şubat 1997 yılında birkaç ayaklanma yürüyüşleri olmuş, fakat 100.000 asker tarafından bastırılmıştır.[4]

Gulca’da 1997 Şubat’ında kültürel kimlikleri ve dini yaşantıları üzerinde artan baskılar nedeniyle barışçıl bir şekilde ayaklanan Uygurlara Çin polisi kalabalığın üzerine ateş açarak karşılık verdi.[5]

1994’te Komünist Parti Hükümeti’nin resmiyet tanıdığı meşrepleri (Uygurların kültürel meclisleri) hiçbir gerekçe gösterilmeksizin tekrar yasa dışı ilan etti. Alkolizm, uyuşturucu bağımlılığı vb. sosyal problemlere karşı iyileştirici bir fonksiyonu olan meşreplerin yasaklanması 5 Şubat 1997’de 15.000-20.000 civarı Uygur’un Gulca’da ayaklanmasına sebep oldu.Dünya Uygur Kongresi’ne göre 5 Şubat ve sonraki günlerde devam eden protestolar sırasında en az 100 Uygur öldürülmüş, yüzlercesi yaralanmış ve 4.000’e yakın Uygur da gözaltına alınmıştır[6].

Dünya İnsan Hakları Örgütleri ve uluslararası Af Örgütü tarafından insan hakları ihlalleri yönü ile “sabıkalı” ilan edilen Çin[7] yaşanan olayların araştırılması için bağımsız bir araştırma komisyonu kurulması talepleri ise reddedilmiştir.Çin hükümeti Gulca olaylarının bağımsız kişi ya da kurumlar tarafından incelenmesine bugün hâlâ izin vermemektedir.

Ekonomi

1953 yılında Sincan Üretim ve İnşaat Kolordusu kısaltılmış XPCC (Çince: basit 新疆生产建设兵团; geleneksel 新疆生產建設兵團; Pinyin: Xīnjiāng Shēngchǎn Jiànshè Bīngtuán), denilen dördüncü tarımsal bölümü kurulmuştur ve Gulca'dan yönetilir.

Gulca İli nehiri vadisinde tarımsal ve ticari merkezidir. Çok eski ticaret merkezi Çay ve Sığır alım ve satımı, bunun yanında tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Ayrıca meyve bahçeleri vardır, yakınında Demir ve Kömür yatakları bulunur.

Notlar

  1. Area Code and Postal Code in Xinjiang Uygur Autonomous Region (İngilizce)
  2. bakınız the Salïr tribe; Clark 1998: 8–11, 17–18
  3. Yining, China Page (İngilizce)
  4. Rebiya Kadeer: Der Aufstand von Ily. In: Dieselbe und Alexandra Cavelius: Die Himmelsstürmerin. Chinas Staatsfeindin Nr. 1 erzählt aus ihrem Leben. Heyne, München 2007, S. 290–295, ISBN 978-3-453-12082-2
  5. http://www.ihh.org.tr/tr/main/region/dogu-turkistan/98/5-subat-1997-gulca-katliami/2091
  6. http://www.talhaturhal.com/5-subat-1997-gulca-katliamini-da-unutmadik-cin.html#sthash.mIjBjEZc.dpuf
  7. http://www.freedomhouse.org/report/freedom-world/freedom-world-2015

Dış bağlantılar

Koordinatlar: 43°52′52″K 81°14′45″D / 43.88111°K 81.24583°D / 43.88111; 81.24583

Çin Halk Cumhuriyeti Sincan Uygur Özerk Bölgesi yönetim birimleri Başkent: Urumçi
İl düzeyi şehir, İl, Özerk il İlçe düzeyi şehir, İlçe, Özerk ilçe, Bucak
Urumçi Tanrı Dağı Bucağı | Saybağ Bucağı | Yenişehir Bucağı | Şuymogu Bucağı | Tudun Haba Bucağı | Tapançeng Bucağı | Mitung Bucağı | Urumçi İlçesi
Karamay Karamay Bucağı | Maydağ Bucağı | Cerenbulak Bucağı | Orku Bucağı
Turfan İli Turfan | Toksun İlçesi | Piçan İlçesi
Kumul İli Kumul (şehir) | Ara Türük İlçesi | Barköl Kazak Özerk İlçesi
Hotan İli Hotan (şehir) | Hotan İlçesi | Lop İlçesi | Niya İlçesi | Guma İlçesi | Çira İlçesi | Keriye İlçesi | Karakaş İlçesi
Aksu İli Aksu (şehir) | Onsu İlçesi | Şayar İlçesi | Bay İlçesi | Avat İlçesi | Kuçar İlçesi | Kelpin İlçesi | Toksu İlçesi | Uçturfan İlçesi
Kaşgar İli Kaşgar | Maralbeşi İlçesi | Poskam İlçesi | Feyzivat İlçesi | Kağılık İlçesi | Yopurğa İlçesi | Kaşgar Yenişehir İlçesi | Mekit İlçesi | Yengisar İlçesi | Yarkent İlçesi | Kaşgar Kuna Şehir İlçesi | Taşkurgan Tacik Özerk İlçesi
Kızılsu Kırgız Özerk İli Atuş İlçesi | Akto İlçesi | Uluğçat İlçesi | Akçi İlçesi
Bayangolin Moğol Özerk İli Korla (şehir) | Hoçing İlçesi | Lopnur İlçesi | Hoşut İlçesi | Çerçen İlçesi | Bağraş İlçesi | Bügür İlçesi | Çakılık İlçesi | Yençi Hui Özerk İlçesi
Sanci Hui Özerk İli Sanci (şehir) | Fukang (şehir) | Guçung İlçesi | Manas İlçesi | Jimisar İlçesi | Hutubi İlçesi | Mori Kazak Özerk İlçesi
Bortala Moğol Özerk İli Bortala | Çing İlçesi | Arişang İlçesi
Özerk bölgesine doğrudan bağlı ilçe düzeyi şehir Shihezi | Aral | Tomşuk | Vujyaçü

İli Kazak Özerk İli

İli Kazak Özerk İli Alt-eyalet düzeyi özerk ili olup Tarbagatay ve Altay'ı yönetmektedir.)
Doğrudan bağlı Gulca | Kuytun | Gulca İlçesi | Tekes İlçesi | Nilka İlçesi | Moğolküre İlçesi | Künes İlçesi | Korgas İlçesi | Dokuztara İlçesi | Çapçal Şibe Özerk İlçesi
Tarbagatay İli Çöçek (şehir) | Usu (şehir) | Dörbiljin İlçesi | Çağantogay İlçesi | Saven İlçesi | Toli İlçesi | Kobuksar Moğol Özerk İlçesi
Altay İli Altay (şehir) | Çinggil İlçesi | Jeminay İlçesi | Koktokay İlçesi | Burçin İlçesi | Burultokay İlçesi | Kaba İlçesi

(Hotan, Aksai Çin'nin hakimiyeti üzerine Çin Halk Cumhuriyeti ile Hindistan arasında anlaşmazlık mevcuttur. Şu an fiilen Çin Halk Cumhuriyeti yönetmektedir.
This article is issued from Vikipedi - version of the 7/24/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.