Turfan
| Turfan تۇرپان , Turpan, 吐鲁番/吐魯番 |
|
 1777 yılında yapılan Emin Minaresi 44 metre yükseklikte 10 metre çapındadır |
|
.png) |
|
| Koordinatlar: 42°59′K 89°11′D / 42.983°K 89.183°D | |
| Ülke |  Çin Halk Cumhuriyeti |
|---|---|
| İl | Turfan İli |
| Yönetim | |
| - Vali | |
| Yüzölçümü | |
| - Toplam | 15,738 km2 (6,1 mi2) |
| Rakım | 37 m (121 ft) |
| En düşük rakım | -154 m (-505 ft) |
| Nüfus (2003) | |
| - Toplam | 254.900 |
| Zaman dilimi | +8 () |
| - Yaz (YSU) | UTC () |
| Posta kodu | 838000[1] |
| Alan kodu | 0995 |
| İnternet sitesi: http://www.turpandj.gov.cn/ (Çince) (İngilizce) | |
Turfan, (Uygurca: تۇرپان, Turpan şehri, Çince: 吐鲁番/吐魯番, Pinyin: Tǔlǔfān shì), Doğu Türkistan'da tarihi bir vaha şehridir.
Konumu
Batısında Toksun İlçesi, kuzeybatısında Urumçi şehri, kuzeyinde Jimisar İlçesi ve Guçung İlçesi, doğusunda Piçan İlçesi, güneyinde Lopnur İlçesi ile sınırdır.
Kasaba ve köyler
Turfan şehri, iki mahalle komitesi (社区居民委员会; jūmínwěiyuánhùi), iki kasaba (镇 zhèn), yedi kırsal belde (乡 xiāng) ve üç özel kırsal belde (虚拟乡) gibi yerleşim birimlerinden oluşur.
Coğrafya ve İklim
Turfan şehri Turfan Havzası'nın kuzey kenarında kurulmuş, havzanın en çukur yerinde Ayding Gölü, deniz seviyesinden 154,50[2] metre derinlikte olan bölgede bulunur. Böylece Turfan dünya'da Lut Gölü'nden sonra ikinci çukur olan havzasıdır. Dünyanın en sıcak yerleşim bölgelerinden birisidir. Doğu Türkistan'da hava sıcaklığının en yüksek olduğu bir bölgede kurulmuş olan Turfan, "Alev vahası" olarak da adlandırılır.
Üzüm bağları ile kaplı mermer yolları ile bütün kavlaklar birbirine bağlanmıştır. Halkı misafir perverdirlerdir. Turfan çok eskiden beri çok verimli bir vaha (Karez denilen kanal suyu ile beslenen) ve önemli bir ticaret merkezidir. Karez Turfan'da yaşayan insanların çok önemli bir buluşudur.[3] Karez yerel Uygur dilinde "kaynak" anlamındadır.[4] Tanrı Dağlarından eriyen kar suları, Karez denilen yer altı su kanalları ile Turfan Havzası'nı besler. Turfan'dan ortalama otuz kilometre güneydoğusundaki Gülbah köyünde Doğu Türkistan'ın en tatlı Kavun'u burada yetişir.
Tarih
Diğer verilen isimler: T'u-lu-fan, Turfan, T'u-lu-fan-chen, Tufan, T'u-lu-fan-hsien, Tourfan, Lukchun ve T'urfang.[5]
Tarihsel olarak İpek Yolu'nun kuzey güzergahında, o zamanlarda Turfan'nın güneybatısında Korla ve Karashahr Krallıkları ve güneydoğusunda da Karahoca (Gaochang) Krallığı bulunurdu.
Milattan önce, erken 2. yüzyıllarında Yuezhi'ler veya Rouzhi (Çince: 月支, yuè zhī veya ròu zhī; ayrıca 月氏, yuè shì veya ròu shì), ayrıca tanımlanır Da Yuezhi veya Da Rouzhi (Çince: 大月支, dà yuè zhī veya dà ròu zhī, "büyük Yuezhi"; ayrıca Ta Yuezhi ya da Ta Rouzhi) Xiongnu'lardan doğuya Baktria'ya doğru kaçarlar, sonradan Kuşan İmparatorluğunu kurarlar.
Turfan'ın 10 km. batısında Yamaz vadisinde milattan önce 108 - 450 yılları arasındaki dönemde eski krallıklara başkentlik yapmış tarihi Yarğol (Uygur Latin Yéziqi: Yarghol qedimki shehiri, Uygur Pinyin Yéziqi: Yarƣol k̡ədimki xəhiri; eski ismi: Yarkhoto, Yarχoto) harabeleri bulunur.
Karahoca Uygur Krallığı'na (866 - 1209) Turfan kış aylarında, Beşbalık ise yaz aylarında başkentlik yapmıştır.
Etnik yapısı
Bu şehir de diğer Doğu Türkistan şehirleri gibi aşırı miktarda Han Çin'lilerin göçüne maruz kalıp, Uygurlar azınlığa düşürülmüştür.
Turfan (şehir)'de yaşayan 2000 yılı sayımına göre Uluslar:
| Etnik grup | Nüfus | Oran (%) |
|---|---|---|
| Uygur | 177.106 | %70,38 |
| Han | 55.238 | %21,95 |
| Hui | 18.482 | %7,34 |
| Tujia | 182 | %0,07 |
| Mançu | 132 | %0,05 |
| Tu | 98 | %0,04 |
| Moğol | 77 | %0,03 |
| Tibetli | 70 | %0,03 |
| Kazak | 56 | %0,02 |
| Miao | 45 | %0,02 |
| Rus | 33 | %0,01 |
| Zhuang | 31 | %0,01 |
| Dongxiang | 30 | %0,01 |
| diğerleri | 72 | %0,03 |
Görülecek yerler
- Resim yapanlara özgün, Asmalarla kaplanmış, gölgeli Yollar;
- Emin Minaresi, tahminen 1776 yılında yakılmamış Çamur kerpiçten yapılmış.
Notlar
- ↑ Area Code and Postal Code in Xinjiang Uygur Autonomous Region (İngilizce)
- ↑ CIA Dünya Olgu kitabı (İngilizce)
- ↑ Turpan (İngilizce)
- ↑ Turfan (İngilizce)
- ↑ Turpan, China Page (İngilizce)
Dış bağlantılar
- Turfan (şehir) İklim arşivi (İngilizce)
- Turfan için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
Ayrıca bakınız
Wikimedia Commons'ta Turfan ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.