Yorkshire ve Humber

Koordinatlar: 53°34′0″K 1°12′0″B / 53.566667°K 1.2°B / 53.566667; -1.2

Yorkshire ve Humber
Yorkshire and the Humber
  Bölge  
Bölgenin İngiltere'deki konumu
Koordinatlar: 53°34′0″K 1°12′0″B / 53.566667°K 1.2°B / 53.566667; -1.2
Ülke Birleşik Krallık
BK ülkesi İngiltere
Yüzölçümü
 - Toplam 15.420 km2 (5.953,7 mi2)
Nüfus (2011)
 - Toplam 5,284,000
Zaman dilimi BAZD (+0)
 - Yaz (YSU) BAYZD (+1)

Yorkshire ve Humber (İngilizce: Yorkshire and the Humber) Birleşik Krallık İngiltere ülkesinde 9 resmi yörel bölge'den biridir. Londra dışında bulunan diğer İngiltere bölgeleri gibi Yorkshire ve Humber'de de seçilmiş bir bölge meclisi ve idaresi bulunmamaktadır.

Yorkshire ve Humber bölgesi tarihsel Yorkshire kontluğunu ve 1974-1996 döneminde "Humberside" Kontluğu içinde bulunan tarihsel Lincolnshire kontluğu'nun kuzeyini kapsar. Bu bölgenin güneyinde Doğu Midlands, batısında Kuzey-Batı İngiltere, kuzeyinde Kuzey Doğu İngiltere bölgeleri bulunur ve bölgenin doğusu Kuzey Denizi sahilleridir.

Coğrafi konular

Ingleborough zirvesi ve bos kirlar

Demografi

Bölgenin (2006 nüfus tahminine göre) nüfusu 5.142.400 kişi olup İngiltere'nin 9 bölgesinden 6. sıradadır.

Bu bölgede şerefsel "şehir" statüsü bulunan 7 yerleşim birimi bulunur: Bradford, Kingston upon Hull, Leeds, Ripon, Sheffield, Wakefield ve York. "Şehir" statatüsü olmayan büyük kentler ise Doncaster, Grimsby, Halifax, Huddersfield ve Scunthorpe'dur.

Bölgede Birleşik Krallık coğrafi şehirleşmiş büyük metropoliten bölgelerden olan "West Yorkshire Şehirleşmiş Bölge" (nüfus 1,499.465); "Sheffield Şehirleşmiş Bölge" (nüfusu 640.720) ve "Kingston upon Hull Şehirleşmiş Bölge" (nüfusu 301.416) bulunur. Bunlardan en büyüğü Leeds büyük şehri etrafında "West Yorkshire Şehirleşmiş Bölge"'sidir.

Bölgede bulunan törensel kontluk, nüfusu, nüfus yoğunluğu, en büyük kentler ve en büyük şehirleşmiş metropoliten bolge hakkinda bilgiler şu tablodan izlenebilir:

Yöre/Kontluk Nüfus Nüfus yoğunluğu (kisi/km² En büyük kent En büyük metropoliten bölge
West Yorkshire 2.118.600 1.004 Leeds (761.100) West Yorkshire Şehirsel Bölgesi (1,499,465)
South Yorkshire 1,292,900 833 Sheffield (530.300) Sheffield Şehirsel Bölgesi (640.720)
East Riding Yorkshire 587.100 137 Kingston upon Hull (257.000) Kingston upon Hull Şehirsel Bölgesi (301.416)
North Yorkshire 1.061.300 123 York (193.300) York (193.300)
North Lincolnshire 159.000 188 Scunthorpe (72.660) Scunthorpe (72.660)
North East Lincolnshire 158.900 828 Grimsby (87.574) Grimsby/Cleethorpes (138.842)
Yorkshire ve Humber 5.177.200 328 Leeds (761,100) West Yorkshire Şehirsel Bölgesi (1.499.465)

[1]

Yörel ve yerel idare

Resmi yörel bölge olan Yorkshire ve Humber'de şu yerel idare birimleri bulunmaktadır:

Harita törensel kontuluk Tek seviyeli/kontluk yerel idaresi Yerel idare borough/bölgeleri
South Yorkshire* 1. Sheffield, 2. Rotherham, 3. Barnsley, 4. Doncaster
West Yorkshire* 5. Wakefield, 6. Kirklees, 7. Calderdale, 8. Bradford, 9. Leeds
North Yorkshire
(kısmen)
10. North Yorkshire† a.) Selby, b.) Harrogate, c.) Craven, d.) Richmondshire, e.) Hambleton, f.) Ryedale, g.) Scarborough
11. YorkTSYI
East Riding Yorkshire 12. East Riding Yorkshire TSYI.
13. Kingston upon HullTSYI
Lincolnshire
(kısmen)
14. North Lincolnshire TSYI.
15. North East Lincolnshire TSYI

Notlar:

TSYI = Tek-seviyeli yerel idare
† = "Shire" tipi kontluk
* = Metropoliten kontluk

Ulaşım

Ulaşım stratejisi ve politikası

Bir milli Birleşik Krallık ulaşım sistemi planlamasına katkı yapmak üzere Bölgesel Asemble'ler bölgedeki uzun döne ulaşımı hakkında bir Bölgesel Ulaşım Stratejisi doküman hazırlama ile görevlendirilmişlerdir. Bu bölgesel planlar ülke tümü için "Highways Agency (Karayolları Kurumu" ve "Network Rail (Demiryolları Ağı)" tarafından hazırlanmış stratejik planların bölgesel kısımlarıyla koordineli olması gerekmektedir. [2]

Bölge içinde ise stratejik planlama ile görevli yerel bölge idareleri kendi stratejilerini, politikalarını ve uygulama planlarını açıklayan yerel planlar hazırlamaları ve bu planların bölge planı ile koordineli olmasını sağlaması ile görevlendirilmişlerdir.

Demiryolu ulaşımı

Leeds City Tren Garı

Yorkshire ve Humber bölgesinde ana tren yolu ağı merkezleri Leeds'de "City Garı", "Sheffield Garı" ve "York Garı"'dır. Britanya adasınin doğusundaki İngiltere-İskoçya demiryolu hattı Leeds ve York'dan geçmektedir. Bu hat günümüzde tek kamu sektörü demiryolu şirketi olan ve idari merkezi York'da bulunan "East Coast Tren Şirketi" tarafından işletilmektedir. Güney-kuzey demiryolu hatlarından Sheffield'de biten "Midland Ana Demiryolu" hattı özel sektöre ait "East Midlands Trains" şirketi tarafından işletilmektedir. Bölgedeki batı-doğu yönlü demiryolu seferlerini yapan "Kuzey TransPenines" şirketi "Manchester Piccadilly Garı" merkezli ve "Güney TransPenines" şirketi "Doncaster Tren Garı" merkezlidir.

Karayolu ulaşımı

M62 Otoyolu Ouse Nehri viaduku
Kuzey İngiltere'de Liverpool, Manchester, Leeds ve Hull büyük şehirsel merkezlerin bağlayan M62 otoyolu.

M62 otoyolu Yorkshire ve Humber'in en önemli karayolu olup bu yöreyi Kuzey-Batı İngiltere'ye bağlayan ve İngiltere'nin önemli doğu-batı yönündeki ulaşım yolu olan 'dur. Bu otoyol bu bölgede, İngiltere'de yol işaretlerinde gösterilmeyen ve İrlanda'da Shannon'da Rusya'da Sankt Peterburg arasında bulunan E20 Avrupayolu'nun bir kısmıdır.

M1 otoyolu bölgeden geçen İngiltere'nin önemli kuzey-güney yönü ulaşım yollarının başında gelen M1 otoyolu Londra'yı Leeds'e bağlar. Bu otoyol yol işaretlerinde gösterilmeyen E13 Avrupayolu'nun bir kısmıdır.

M18 oyoyolu doğu Sheffield ve Rotherham yakınlarında bulunan M1 otoyolu kavşağı ile Goole arasında ana yoldur. Bu otoyol yol işaretlerinde gösterilmeyen E13 Avrupayolu'nun bir kısmıdır.

M180 otoyolu Doncaster yakınlaraında M18 ile kavşaktan Humberside Havaalanı yakına giden ana yoldur. Bu otoyol Humber Nehri Halıcının güneyinde anayol olarak bulunur. Cleethorpes, Grimsby, İmmingham, Lincoln ve Scunthorpe ile Humberside Asma Köprüsü ile Kingston upon Hull'a baglanti saglar ve Humberside Havaalanı ve Kılınghome Petrol Rafinelerine ana yoldur. Bu otoyol yol işaretlerinde gösterilmeyen E22 Avrupayolu'nun bir kısmıdır.

A1 karayolu Londra'dan gelen tümüyle çifte yol olan Londra ve Edinburg arasında İngiltere'nin doğusundan geçen ana karayoludur. A1 kaYorkshire ve Humber'den geçerek Kuzey Doğu İngiltere'ye ve buradan da doğudan İskoçya'ya bağlanır. A1 yolunun bu bölgede bulunan büyük bir kısmı otoyol standartlarında olup trafik otoyol kaidelerine de uymaktadır. Bu yolun Kuzey Yorkshire Kontluğu'nda bulunan "Dishford" ve "Leeming" arasındaki kısmı da yeniden otoyol standartlarına göre yapılmaktadır. Bu A1 ana yolu bu bölgede, İngiltere'de yol işaretlerinde gösterilmeyen E15 Avrupayolu'nun bir kısmıdır.

A18 karayolu yeni M180 otoyolu yapılmadan önce aynı yönde aynı yerleşkelere (örneğin Cleethorpes, Scunthorpe) giden yol olup günümüzde, eski önemini kaybetmekle beraber, önemli trafik taşımaktadır. A180 karayolu bu iki yolun Grimsby'ye uzantısıdır.

A19 karayolu A1 karayolu'nun doğusunda ve ona paralel olarak giden ana karayoludur ve iki yol A19'ün sonunda birleşirler. Bu yolda en önemli trafik A19 ile A168 "Dishford" kavşağından Teeside bölgesine gidenidir.

A61 karayolu Sheffield, Barnsley, Wakefield ve Leeds'i birbirine bağlayan ana yörel yoldur ve Harrogate, Ripon uzerinden Thirsk'e gider.

A64 karayolu bölgenin kuzeydoğusunu ve Kuzey Doğu İngiltere bölgesi yerleşimlerin bölgede bulunan ana otoyollaraina bağlayan karayoludur.

A1074 karayolu Hull ile York'u birnirine bağlayan önemli yöresl bir yoldur. Fakat çifte-yol olmayıp tek şeritli olması yıllardır trafik sorunu yaratmaktadır.

Bölgede bulunan ana doğu-batı yönlü karayollarıyla güney-kuzey yönlü ana karayolları Güney Leeds, ile Castelford cıvarı Kuzey Leeds'de ve Rotherham yakınlaraında önemli kavşakları bulunur.

Leeds ve Bradford'un çevre yollari şehir içi otoyol standartlı ve otoyol kaideleri gerektiren yollardır. Sheffield çevre yolu "Sheffield Parkway" adlı ve Hull çevre yolu "Clive Sullivan Yolu" adlidir. Leeds de bir iç şehir çevre yolu da bulunur. Bradford. Hüddersfield, Sheffield ve York iç şehir çevre yolları vardır. Halifax için yeni bir viadukt ile çevre yolu sağlanmıştır.

Humber Nehri halici üzerinde 1981'de açılmış olan paralı Humber Asma Köprüsü, Britanya'da en yüksek köprüdür. 2.220 m uzunluğu ile ve kuleleri arasındaki 1,410 m. mesafe ile 1981-1998 döneminde dünyanın en uzun asma köprüsü olma niteliğini taşımıştır.

Kitle taşımacılığı

Sheffield tramvayi Hilsborough duraginda

Kitle tasimaciligi Yorkshire ve Humber Bolgesi kentlerinde otobuse dayanmaktadir. Daha once yerel idare tarafından isletilen otobus isletmelerinin hemen hepsi 1990'li yillarda ozel sektore satilmistir.

Buna tek istisna Sheffield'de 1994-1995 kurulmus olan "Supertram" sistemidir . Bu sistem "SYTPAE Guney Yorkshire Yolcu Tasima Otoritesi Idaresi" tarafından £240 milyon yatirim maliyeti ile yaptirildiktan sonra, 1997 sonunda isletmesi ozellestirilip "Stagecoach" sirketine £1.17 milyon'a satilmistir. Gunumuzde bu sirket tarafından isletilmektedir.

Halbuki 1960'li yillardan once Bradford, Huddersfield, Kingston upon Hull, Leeds, Rotherham ve York'da tramvay sistemleri bulunmakta idi ve bu donemde hepsinin ray ve elektrik aksamlari sokulup kitle taşımacılığında sadece dizel otobusler kullanilmaya baslandi.

Leeds icin yeni tramvay sistemi planlanmis ve £40 milyon serfedilmisken, 2004'te yatirim maliyetlerinin yukselecegi tahmin edilince merkezi hukumet ve ozellikle Isci Partisi'den maliye bakani bu sistem icin merkezi finansmani kesmis ve bu sistem bir kenara birakilmistir.

Leeds sehrinde epeyce genis ve Bradford'un kuzeyinde elektirfiye edilmis bir tren banliyo sistemi bulunmaktadir. Sheffield'de daha sinirli tren banliyo sistemi bulunmakta ve Doncaster, Huddersfield, Wakefield ve Harrogate'da merkez istayonunu bazi banliyo varoslarina baglayan demiryolu sistemelrii bulunmaktadir. Eski metropoliten kontluklardan geride kalan ve hala calismakta olan "Guney Yorkshire Yolcu Tasima Idaresi (SYPTE)" ve "Bati Yorkshire Yolcu Tasima Idaresi (WYPTE)" banliyo hatlarini kulanicilarina iskonto sistemleri sunarak bu kitle tasimaciligina subvansiyon saglamaktadir.

Hava ulaşımı

Doncaster Sheffield Robin Hood Havaalanı Terminal binası

Yorkshire ve Humber'da'da ana hava meydanları Yeadon'da "Leeds-Bradford Uluslarası Havameydanı; Doncaster yakınında (eski Birleşik Krallık Hava Gücü Finnigley üssü olan ve 2005'te yeni açılan) Doncaster Sheffield Robin Hood Havaalanı ve (eski Birleşik Krallık Hava Gücü Kırmıngton üssü olan ve 1974'de açılan) "Humberside Havaalanı"'dır. Diğer bir sivil havameydanı olarak "Sheffield Havaalanı" bulunmakta iken bu havaalanı havayolları şirketleri kullanmamayı tercih ettikleri için bu havaalanı 2005e kapanmıştır. Kullanıcı sayısına göre bölgede en büyük hava alanı Leeds_Bradford alanıdır. Robin Hood havalanının pisti (2,7 km olup) bölgede en uzun pistli havaalanı olur. Humberside Havaalanı ise çok faal bir helikopter alanı olarak bilinmektedir.

Bölgeden Kuzey Batı İngiltere'deki Manchester Uluslaraasi Havaalanına gece ve gündüz direkt tren seferleri yapılmaktadır. "National Ekspres" adlı bölgesel otobüs ağı işleten şirket bölgeden Londra Heathrow Havaalanı'na her gün direkt otobüs seferi sağlamaktadır.

Su ulaşımı

Kingston upon Hull'dan Zeebrugge ve Rotterdam'a işletilen günlük feribotu "The Pride of Rotterdam"

Kingston upon Hull bölgede Kuzey Deniz üzerinde öneli bir limandır. Bu limandan günlük olarak "P&O Ferries" şirketi Hollanda'da Rotterdam (Europort) ve Belçika'da Zeebrugge limanlarına feribot seferleri yapmaktadır. Hull aynı zamanda önemli bir ticaret limanıdır. Ayrıca eski önemi çok azalmakla beraber Hull aktif bir balıkçı limanıdır.

Immingham limanında "DFDS Tor Line" ve "Stena Line" şirketleri tarafından işletilen ticari asya ulaşım limanıdır.

Goole Britanya adasının en çok kara içinde kalan limanıdır ve bu limandan kömür, kereste gibi maddeler ithal edilmektedir.

Bölgede İngiltere'nin kanal ağı sisteminde bağlıdır. "Leeds ve Liverpool Kanalı" Batı Yorkshire'ı Kuzey Batı İngiltere ve Liverpool ile bağlamak ve "Aire and Calder Navigation" Kanalı batı ve kuzey Yorkshire'daki kömür madenlerini bölgenin doğusundaki deniz limanlarına bağlamak için kurulmuşlaradır ama günümüzde bu ticari taşıma işlevlerini kaybetmişlerdir. Bu kanalalr günümüzde boş vakitleri eğleneceli geçirmek için özel dar kanal mavna sahipleri tarafından kullanılmaktadır. Bu ticari işlevlerini kaybetmesi birçok daha yerel kanalın kapatılıp battal olmasına ve hatta doldurulmasına neden olmuştur.

Üniversiteler

Leeds Üniversitesi Parkinson Binasi

Yorkshire ve Humber Bölgesi'nde bulunan 9 üniversite hakkında bazı bilgiler şöyle özetlenebilir:

İsim Kurulma tarihi Coğrafi konumu Kayıtlı toplam öğrenci Rektör (Vice Chancellor) Websitesi
Bradford Üniversitesi 1966[3] Bradford 13,600[4] Prof. Mark Cleary www.brad.ac.uk
Huddersfield Üniversitesi 1992[5] Huddersfield, Barnsley ve Oldham 19,740[4] Prof. Bob Cryan www.hud.ac.uk
Hull Üniversitesi 1954[6] Hull and Scarborough 22,275[4] Prof. Calie Pistorius www.hull.ac.uk
Leeds Üniversitesi 1904[7] Leeds 33,315[4] Prof. Michael Arthur www.leeds.ac.uk
Leeds Metropolitan Üniversitesi 1992[4] Leeds and Harrogate 39,310[4] Prof. Susan Price www.leedsmet.ac.uk
Sheffield Üniversitesi 1905 Sheffield 25,700[4] Prof. Keith Burnett www.shef.ac.uk
Sheffield Hallam Üniversitesi 1992 Sheffield 30,009[4] Prof. Philip Jones www.shu.ac.uk
York Üniversitesi 1963 York 13,270[4] Brian Cantor www.york.ac.uk
York St John Üniversitesi 2006 York 6,435[4] Prof. David Fleming www.yorksj.ac.uk

Spor

Kingston upon Hull'da KC Stadi

Futbol

Yorkshire ve Humber Bölgesi'nde birkaç tane İngiltere Football League Championship, Premier League ve Football League takımı bulunmaktadır. Bunlardan kazandıkları kupalar açısından en başarılıları 9 önemli kupa ile Leeds United FC, 9 önemli kupa ile Sheffield Wednesday FC ve 5 önemli kupa ile Huddersfield Town FC'dir. Leeds United FC Avrupa'daki kupa maçlarına katılaması ve başarısı nedeniyle ünlü bir futbol takımıdır. Şu liste bölgede bulunan futbol klüplerinin 2010-2011 futbol sezonu sonundaki lig durumlarina göre sıralanmasıdır:

  1. Leeds United AFC:Football League Championship Premier League'inde 17.[8])
  2. Hull City AFC (Championship Premier League'de 7.[8])
  3. Barnsley FC (Championship Premier League'de 17.[8])
  4. Doncaster Rovers FC (Championship Premier League'de 21.[8])
  5. Sheffield United FC (Championship Premier League'de 23.[8] – Football League One'a düştü)
  6. Scunthorpe United FC (Championship Premier League'de 24.[8] – Football League One'e düştü)
  7. Huddersfield Town FC (League One'da 3.[9] – qualified for play-offs)
  8. Sheffield Wednesday FC (League One'da 15.[8])
  9. Rotherham United FC (League Two'da 9.[10])
  10. Bradford City AFC (League Two'da 18.[10])

Ragbi ligi

Ragbi ligi sporu Yorkshire ve Humber bölgesinde, diğer M62 otoyolu koridorinda bulunan kuzey Cheshire ve Greater Manchester'in bazı kasaba, kent ve bolgeleri gibi, profesyonel olarak oynanan ve nispeten buyuk bir seyirci kitlesi tarafından izlenen bir spordur.

BBC millî ve yerel radyoları ve televizyon kanalları tarafından hazırlanan ve sunulan "Super League Show" adli ragbi ligi severlerinin izleyip gozledikleri program, bölgenin yörel televizyonunda isim yapmış olan "Harry Gration" adlı bir spiker tarafından sunulmaktadır. Bu bölgede bulunan "ragbi ligi" takımları şunlardır:

Yerel Medya

Kingston upon Hull'da BBC binası

Kaynakça

  1. Office for National Statistics. (April 2008). "Fact Files: Yorkshire and The Humber > Yorkshire and The Humber". Government Office for Yorkshire and the Humber. 14 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20090214001438/http://www.gos.gov.uk:80/goyh/factgoyh/Yorkshireandthehumber/. Erişim tarihi: 2008-05-06.
  2. "Regional Transport Strategy: the National Picture". Government Office for Yorkshire and The Humber. 12 Temmuz 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20060712044329/http://www.gos.gov.uk:80/goyh/transp/rts/?a=42496. Erişim tarihi: 2009-05-07.
  3. "University of Bradford - 40th Anniversary" (webpage). University of Bradford. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160303183944/http://www.brad.ac.uk/40/. Erişim tarihi: 2008-10-20.
  4. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 "Table 0a - All students by institution, mode of study, level of study, gender and domicile 2006/07" (Microsoft Excel spreadsheet). Higher Education Statistics Agency. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160305010049/https://www.hesa.ac.uk/dox/dataTables/studentsAndQualifiers/download/institution0607.xls. Erişim tarihi: 2008-08-06.
  5. "The University of Huddersfield; A History" (webpage). University of Huddersfield. 28 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20100728105836/http://www.hud.ac.uk:80/uni_history/index.html. Erişim tarihi: 2008-10-20.
  6. "University of Hull - History of the University" (webpage). University of Hull. 2 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20090602015410/http://www.hull.ac.uk:80/hulluniversity/history/index.html. Erişim tarihi: 2008-10-20.
  7. "University of Leeds - About the University" (webpage). University of Leeds. 28 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20090828093227/http://www.leeds.ac.uk:80/about/origins.htm. Erişim tarihi: 2008-10-20.
  8. 1 2 3 4 5 6 7 "League Tables: The Football League (Championship)". The Football League. The Football League Limited and FL Interactive Limited. 2011. 24 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140924064845/http://www.football-league.co.uk/page/DivisionalLeagueTable/0,,10794~20107,00.html. Erişim tarihi: 2011-07-01.
  9. "League Tables: The Football League (League 1)". The Football League. The Football League Limited and FL Interactive Limited. 2011. 16 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140716043642/http://www.football-league.co.uk/page/DivisionalLeagueTable/0,,10794%7E201025,00.html. Erişim tarihi: 2011-07-01.
  10. 1 2 "League Tables: The Football League (League 2)". The Football League. The Football League Limited and FL Interactive Limited. 2011. 16 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140716060213/http://www.football-league.co.uk/page/DivisionalLeagueTable/0,,10794%7E201026,00.html. Erişim tarihi: 2011-06-01.
  11. "Yorkshire Media Centre, Yorkshire, Northern England". www.yorkshirenet.co.uk. 10 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20101210162457/http://www.yorkshirenet.co.uk:80/media.htm. Erişim tarihi: 2008-10-05.
  12. "Yorkshire UK News Media - Yorkshire newspapers, magazines, radio and TV stations". www.mondotimes.com. http://www.mondotimes.com/1/world/uk/175. Erişim tarihi: 2008-10-05.
  13. "arts funding in yorkshire and the humber 2005/06". Arts Council England. 27 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20090327122536/http://www.artscouncil.org.uk/documents/publications/artsfundingyorkshire0506_phpvgWpu8.pdf. Erişim tarihi: 2008-10-05.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 11/20/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.