İskitler
Bu madde veya bölüm Sakalar maddesine çok benzemektedir ve bu iki maddenin tek başlık altında birleştirilmesi önerilmektedir. Birleştirme işlemi yapıldıktan sonra sayfaya {{Geçmiş birleştir}} şablonunu ekleyiniz. |
İskitler (Skythler, Sakalar), MÖ 8. yüzyıl MÖ 3. yüzyıl arasında Avrupa'nın doğusu (Kırım ve Pontik Bozkırlar) ile Orta Asya'da, Tanrı Dağları ve Fergana Vadisi'ni de içine alan bölgelerde yaşamış göçebe halktır. İskitler için Grek kaynaklarında "Skythai", Asur kaynaklarında "Aşguzai", Pers kaynaklarında "Saka" ve Çin kaynaklarında "Sai" tabirleri kullanılmaktadır.[1]
İskitlerin, İranî[2][3][4][5][6][7][8][9][10], Türkî[11][12][13][14][15][16][17][18][19][20] veya Osetlerin atası[21][22] olduğunu iddia eden çalışmalar mevcuttur.[23][24][25][26]
Kökenleri
19. yüzyılın ortalarına kadar İskitler'in Türkî olduğu düşünülmektedir.[20][27][28][29] Yunan ve Bizans kaynakları onları hep diğer Türk devletleri olan Hun, Hazar, Avar, Bolgar ve Göktürklerle ilişkilendirmiş, onları İskitlerle bir göstermişlerdir.[30][31][32][33] İskitler'in İranî dil konuştuğuna dair herhangi bir birinci el kaynak yoktur.[27] İran dili konuştuklarına ait teori diğer kaynaklardaki İskitçe sözlükler üzerinden yapılmış; arkeoloji, antropoloji ve diğer bilim dalları ile desteklenmemiştir. Bu teori linguistik üzerine kuruludur. Fakat o konuda da yeterli bilimselliğe sahip değildir. İskitlerin İran dili iddiasındaki yazarlar derledikleri İskitçe kelimelerin ancak üçte birini İran dili ile açıklayabilmektedirler. İskit kültür ve uygarlığı ondan sonra gelen Türk devlet ve halklarında yer bulmuştur.[34] İskitler’in ilk yurtlarının Tanrı Dağları-Fergana-Kaşgar bölgesi olduğu sanılır. M.Ö. 7.yüzyılda buradan batıya göçerler. M.Ö. 3.yüzyıla dek Avrupa içinde adları anılır. İskitler’in soyu günümüze dek tartışma konusudur. Bilginlerin büyük çoğunluğu İran kökenli oldukları görüşünde birleşir. Eski Yunan kaynaklarında Skyethos (İskit) ve İran kaynaklarında Sak adı ile geçen bu halk, İran Halkı’dır. Bunların dili olan Sakça, Hint-Avrupa dilleri ocağından Hint-İran koluna giren bir dildir. Bu dilin iki ağzı vardır: Hotanca ya da Hotan Sakacası; öbürü de, Kaşgar’ın doğusunda konuşulan Maralbaşı ağzıdır. Hotan Sakacası’nın Orta İran dillerinden olduğu çoktan beri bilinir. Bu dilin sözlüğü de yayımlanmıştır.[35][37][38][39]
İskitler tarihî kayıtlara göre, ilk önce MÖ 680 yıllarında Kafkas geçitlerinden aşıp Kür Irmağı boylarına yayıldılar.[39]
Herodot'un ifadesine göre İskitler, Kafkasları doğudan dolaşarak Hazar Denizi'ni izlemişler, Derbent Geçidi'nden geçerek Kimmerlerin ardından Ön Asya'ya girmişlerdir.
MÖ 645 - MÖ 617 yılları arasında Suriye ve Filistin'e de girmiştir.[37]
İskitler, MÖ 7. yüzyılda Avrupa ile Asya'nın batı kesiminde, Tanrı Dağları ve Fergana Vadisi arasındaki bölgede yaşamışlardır.[40]
Kültür ve Uygarlık
Hem kurganlardan çıkan arkeolojik kalıntılar, hem de Herodot'un tarih kitabı ile benzeri kaynaklar İskitlerin bir kısmının atlı göçebe, bir kısmının ise çiftçi bir hayat yaşadığını göstermektedir.[41] Göçebe İskitler at, sığır ve koyun yetiştirmiştir. Herodot, İskitlerin at sütü içtiğini yazmıştır. İskitler yaşadıkları dönem boyunca domuz yetiştirmemiş ve domuz yememişlerdir. Çiftçi İskitler buğday ve arpa gibi tarım ürünleri yetiştirmişlerdir. Grek (Yunan) site devletleri ile yapılan ticaretten dolayı çiftçi İskitlerin ürettikleri buğdayın yarısını bu ticaret için ürettikleri anlaşılmaktadır.
Çiftçi İskitler bildiğimiz anlamda yerleşik değildir. Yarı göçebelerdi. Fakat hasat zamanı bir araya gelip toplanırlardı.
İskitlerin kuruluş evresinde kölecilik veya kölelik yoktur. Ancak ilerleyen zamanlarda tarımda çalıştırmak ve özellikle Yunanlara satmak için köle bulundurdukları veya topladıkları bilinmektedir.
Göçebe İskitler yurt adı verilen çadırlarda kalırlardı. At tarafında çekilen hareketli ve tekerlekli yurtlar da vardı. Göç zamanı kadın ve çocuklar bu hareketli yurdun içinde kalır, erkekler atı sürerlerdi.
İskitler pişmiş topraktan kap kacak yapmayı biliyorlardı. Kurganlarda İskit hayvan üslubu ile işlenmiş pişmiş topraktan kap kacak bulunmuştur.
İskitler maden işlemeyi biliyorlardı. Bronz ve bakırı sıcak (eriterek), demiri soğuk işleyebiliyorlardı. Çeşitli kurganlardan bulunan altın eşyalar altını da iyi bir şekilde işlediklerini göstermektedir. Maden eritmede kullanılan odun kömürünü de kendileri üretmiştir.
İskitler atlı okçu idiler. Ok ve yay en bilinen silahları idi. Bunların yanında kısa kılıç ve mızrak da kullanmışlardır. Herodot onların aybalta da (teber) kullandığını yazmıştır. İlk zamanlarda ordularında piyadeler son derece az olmasına rağmen sonraları sayısı artmıştır. Silahları ile gömülmüş çok sayıda kadın kurganı bulunduğundan, İskitlerde kadınların da savaştığı, savaşçı kadınların bulunduğu bilinen bir gerçektir.[42]
Sanat
İskit kurganlarında çıkan eserler, medeniyette ileri olduklarını göstermektedir. Herodot'a göre, "İskitler, çok medeni bir milletti. Gümüş işçiliğinde, dişçilikte ve çıkıkları sarmakta ustaydılar. İskit sanatında, hayvan üslubu önemli yer tutar. At, geyik, kuş motifleri ağırlıktadır. Herodot'un yazdıklarına göre Yunanlar, elbise teferruatlarını, gümüş ve altın at takımlarını İskitlerden öğrenmişlerdir.</ref>
İskitler ve Ticaret
Daha İskitler ortada yok iken Miken dönemi Greklerinin Karadeniz'in kuzeyine ticaret yapmak amacıyla seferler yaptıkları bilinmektedir. Homeros'un İlyada ve Odysseia'da bu olaydan bahsedilmektedir. Ne var ki İskitler gibi bir devlet kurulana kadar yapılan bu ticaretin son derece az olduğu görülmektedir. İskitlerin en büyük ve en önemli ticari partneri Grek site devletleridir. İskitlerin Yunanlara sattığı malların başında buğday gelirdi. MÖ 4. ve 3. yüzyıla kadar buğdayın bu birinciliği korundu. Mısır devletinin de o dönemde buğday ticaretine rekabetçi olarak girmesi İskitlerin buğday ticaretinde düşüşe yol açmıştır. İskitlerin ihraç ettiği diğer önemli mallar ise canlı hayvan, deri, kürk ve kölelerdi. Köleler genelde yapılan savaş ve akınlarla çevredeki Sarmat, Got gibi kabilelerden elde edilirdi. Ayrıca bazı İskitlerin de İskitler kralı tarafından köle olarak satıldığı bilinmektedir.
Yunanların İskitlere sattığı malların başında şarap gelirdi. İskitlerin kuruluş aşamasından beri bu şarap ticaretinin sürdüğü bilinmektedir. İskitler şarabı sevmiş ve benimsemişlerdir. Şarabın dışındaki diğer önemli mallar zeytinyağı, kap kacak ve amforalardır.
İskitlerin Dili
Herodot'un sayesinde İskitlerin bazı kişilik ve tanrısal isimleri bilinir. Ayrıca Susa antik İran şehirinde Ahameniş İmparatorluğundan kalma çivi yazılı kitabeler bulunmaktadır. Hystaspes'in oğlu I.Darius bu yazıtlarda kendine özgü bir türde İskit dilini bıraktı.[43][44]
Sözcük | İskit Sözcüğü | Ana Kaynak | Tercüme | Dil Kaynağı | İkincil Kaynak/Yorum |
---|---|---|---|---|---|
anira | anira | Susa Çivi yazıtları, Iran (A.D. Mordtmann, 1870, 50) | tamir/onarım/onarmak | Türkçe tamir/onarmak | A. Chay 2002, 155[45] |
Api | Api | Herodot, Hist. 4.59 | Toprak Tanrıçası | Farsça ab, su | Hermann Parzinger 2004, 78[46] |
Api | Api | Herodot, Hist. 4.59 | Toprak Tanrıçası | Türkçe Yer-Sub, Toprak Tanrıçası | Ocak 2002[47]; Haussig 1999, 213[48] |
Api | Api | Herodot, Hist. 4.59 | Öz Ana | Türkçe Api/Apai, Anne | G.Dremin, 2006[49] |
Api | Api | Herodot, Hist. 4.59 | Toprak Tanrıçası | Türkçe Ebi, canlı doğuran ana (bereket) | Zakiev, 1986, 27[50] |
Api | Api | Herodot, Hist. 4.59 | Toprak Tanrıçası | Türkçe Abiaş, yağmur ruhu (manevi karakteri) | Ármin Vámbéry 1885, 119[51] |
Api | Api | Herodot, Hist. 4.59 | Toprak Tanrıçası | Türkçe Abis, yağmuru çağıran şaman | Ármin Vámbéry 1885, 119[51] |
Arar | Arar | Herodot, Hist. 4.48 | ırmak | Türkçe aryk, akan sular (akım) | G.Dremin, 2006[49] |
Arimaspoi | arima | Herodot, Hist. 4.27 | bir | – | |
Arimaspoi | spu | Herodot, Hist. 4.27 | göz | – | |
Arimaspoi | arima | Herodot, Hist. 4.27 | – | Türkçe yarım | Latyshev 1947, 307[52] |
Arimaspoi | aspoi? | Herodot, Hist. 4.27 | – | Türkçe sepi, göz | Latyshev 1947, 307[52] |
Arimaspoi | spu | Herodot, Hist. 4.27 | – | Türkçe spu, göz | G.Dremin, 2006[49] |
Arimaspoi | – | Herodot, Hist. 4.27 | tek gözlü | Moğolca äräm däk, tek gözlü | Laufer 1908, 452; Vermeer 1996, 114[53] |
Arimaspoi | Arimaspoi | Herodot, Hist. 4.27 | dağcı | Moğolca dağcı | Neumann 1856, 177[54]; New Year booking for Philology and Pedagogy 1858, 336[55] |
Arimaspoi | Arimaspoi | Herodot, Hist. 4.27 | – | Farsça aspa, at | Tomaschek 1888, 761[56] |
Arimaspoi | Arimaspoi | Herodot, Hist. 4.27 | tek gözlü bir atlı | Türkçe spu/sepi „göz“ ve Farsça aspa „at“ | Phillips 1955, 173-174. |
Arpoxai, Kolaxai, Lipoxai | – | – | – | Farsça xšāy, hüküm etmek | ? |
Arpoksai, Kolaksai, Lipoksai | – | – | – | Türkçe soy | Gasanov 2002, 210[57] |
Arpoksai | Arpok | – | – | Türkçe Arpağ, rahip; veya Arpalyk, toprak sahibi | Gasanov 2002, 210[57] |
arta | arta | Susa Çivi yazıtları, Iran (A.D. Mordtmann, 1870, 50) | otur | Türkçe otur | A. Chay 2002, 155[45] |
Aschy | Aschy | Herodot, Hist. 4.23 | meyve suyu | Başkurtça akşa/aşi, meyve suyu | Karl Friedrich Merleker 1841, 14 (-> Meyve işleme tarzı aynıdır)[58] |
daldu | daldu | Susa Çivi yazıtları, Iran (A.D. Mordtmann, 1870, 50) | doldurmak | Türkçe doldur | A. Chay 2002, 155[45] |
enarei | enarei | Ibis, 4, 67 | kadınsı erkek | Farsça nar ve -a, erkek/-siz | Abaev 1949[59] |
enarei | enarei | Ibis, 4, 67 | kadınsı erkek | Türkçe anair, kadınsı erkek | Latyshev 1893, 63[60] |
enarei | enarei | Ibis, 4, 67 | kısırlaştırılmış | Türkçe enar, kısırlaştırmak/erkekliğini kaybetmek | G.Dremin, 2006[49] |
gik | gik | Susa Çivi yazıtları, Iran (A.D. Mordtmann, 1870, 50) | gök | Türkçe gök | A. Chay 2002, 155[45] |
irchigi | irchigi | Susa Çivi yazıtları, Iran (A.D. Mordtmann, 1870, 50) | çoğalmak | Türkçe çoğal | A. Chay 2002, 155[45] |
Kolaksai | Kolak | – | – | Türkçe Kola, bronz; veya kylych, kılıç | Gasanov 2002, 216[61] |
kutta | kutta | Susa Çivi yazıtları, Iran (A.D. Mordtmann, 1870, 50) | katmak | Türkçe kat | A. Chay 2002, 155[45] |
kyrbasia | kyrbasia | Herodot, Hist. 7.64 | sivri şapka | Türkçe kur/koy; ve baş/başa (yani kur başa) | Mlasowsky 2006, 33[62] |
Lipoksai | Lipok | – | – | Türkçe Alp, mucizevi koruyucu/yiğit | Gasanov 2002, 204[63] |
Oiorpata | oior | Herodot, Hist. 4.110 | er | Türkçe er | G.Dremin, 2006[49] |
Oiorpata | pata | Herodot, Hist. 4.110 | dövmek/öldürmek | Türkçe patak, pataklamak/dövmek | Karl Steuerwald 1974, 268[64] |
Oiorpata | pata | Herodot, Hist. 4.110 | dövmek/öldürmek | Türkçe bat, dövmek/öldürmek | G.Dremin, 2006[49] |
Oiorpata | oior | Herodot, Hist. 4.110 | adam | Farsça vira, adam | ? |
sagaris | sagar | Herodot, Hist. 7.64 | balta | Mordwince sügä, balta | Albrecht Wirth 1905, 184[65] |
Targitai | – | Herodot, Hist. 4.5 | – | Targit, Türk-Moğol ismi | Karatay 2003, 161[66] |
Targitai | – | Herodot, Hist. 4.5 | – | Tarkutay, Moğol başbuğu | Karatay 2003, 161[66] |
Targitai | – | Herodot, Hist. 4.5 | – | Farsça darga, uzun | Abaev 1949, 163[67] |
Targitai | – | Herodot, Hist. 4.5 | – | Farsça tava, güç | Abaev 1949, 163[67] |
Traspier | – | Herodot, Hist. 4.6 | – | Farsça aspa, at | Hermann Parzinger 2004, 78[46] |
val | val | Susa Çivi yazıtları, Iran (A.D. Mordtmann, 1870, 50) | yol | Türkçe yol | A. Chay 2002, 155[45] |
vurun | vurun | Susa Çivi yazıtları, Iran (A.D. Mordtmann, 1870, 50) | vuruş | Türkçe vuruş | A. Chay 2002, 155[45] |
Çoğu araştırmacı İskit dilini (eski-) kuzeydoğu İrani Dillerine ve böylece Hint-Avrupa dil ailesine ait olduğuna inanmaktadır.[68][69] Ancak İrani yönden İskit kelime açıklamalarının (Askold I. Ivantchik, Ladislav Zgusta, Vasily Abaev) genellikle çelişkilerle dolu ve büyük ölçüde abartılı olduğunu düşünmektedir, hatta İskitlerin üst tabakasi Yunan ve İranlı sanatçılarına emir veren bir Altay öbeğe ait olduğu muhtemeldir.[70]
Ayrıca bakınız
Galeri
- Tillia Tepe'de (Kuzey Afganistan)bulunan han tacı
- Tillia Tepe'de (Kuzey Afganistan) bulunan bir İskit buluntusu. İki yılan ya da ejder arasında bir insan figürü tasvir edilmiştir
- Atlı tasviri (Pazırık halısı)
- Altın Tarak, Hermitage müzesi, St. Petersburg, Russia.
- İskit Savaşcısının Yunan Vazosundaki Tasviri
Kaynakça
- ↑ Balaban, Ayhan. İskit, Hun ve Göktürklerde Sosyal ve Ekonomik Hayat. T.C. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eski Çağ Tarihi Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. 2006. URL:http://fef.kafkas.edu.tr/sosyb/tde/halk_bilimi/makaleler/kultur_med/kultur_med%20(20).pdf. Erişim tarihi: 11.12.2011. (Archived by WebCite® at http://www.webcitation.org/63rPeTJL1)
- ↑
- ↑
- ↑ Херрманн, Unesco, Эрик Жüрчер, History of Humanity: From the seventh century BC to the seventh century AD, Routledge, 1996, ISBN 9789231028120, p. 181. Scythians were Iranian peoples
- ↑ Andrew Bell-Fialkoff, Andrew Villen Bell, The role of migration in the history of the Eurasian steppe: sedentary civilization vs. "barbarian" and nomad, Vol. 1: Role Migrant History Eurasian Step, Palgrave Macmillan, 2000, ISBN 978-0-312-21207-0, p. 379. Eastern-Iranian nomadic peoples
- ↑ Paul Robert Magocsi, A history of Ukraine, University of Toronto Press, 1996, ISBN 978-0-8020-7820-9, p. 28. a branch of Iranian people
- ↑ Mykhaĭlo Hrushevsʹkyĭ, Andrzej Poppe, Marta Skorupsky, Uliana M. Pasicznyk, Frank E. Sysyn, History of Ukraine-Rus': From prehistory to the eleventh century, Canadian Institute of Ukrainian Studies Press, 1997, ISBN 978-1-895571-22-6, p. 83. Scythians were an Iranian people
- ↑ Hermann Parzinger: Die Skythen (Almanca). Beck Yayınevi, Münih 2004. ISBN 3-406-50842-1
- ↑ Scythians is pronounced /'sɪθɪən/ or /'sɪðɪən/. Scyths are pronounced /'sɪθs/ From Greek Σκύθης. Note Scytho- /'saɪθəʊ/ in composition (OED).
- ↑ Scythian mummy shown in Germany, BBC News
- ↑ Prof. Durmuş, İlhami (2012). İskitler, s.62-66, Akçağ Yayınları, Ankara, ISBN 978-605-5413-95-8
- ↑ H. Celâl Güzel, Ali Birinci, Genel Türk tarihi, 1. cilt, Yeni Türkiye, 2002, s.485
- ↑ The Turks. Volume 1: Early Ages. Part 3: Old nomads of the steppes: Scythian age in Eurasia. Prof. Dr. A. Chay - Prof. Dr. I. Durmus, Scythians, Yeni Türkiye, Ankara 2002, s.147-166], ISBN 975-6782-56-0)
- ↑ Mirfatih Zekiyev Türklerin ve Tatarların kökeni syf; 143-178 Selenge yayınları Ağustos 2007
- ↑ Tarhan, M. Taner - "Ön Asya Dünyası'nda İlk Türkler Kimmerler ve İskitler" Türkler Ansiklopedisi, C. I, Ankara 2002, s. 597
- ↑ Kazi Laypanov / İsmail Miziyev Türk Halklarının kökeni Selenge yaınları 2008 syf 77-101
- ↑ GÜLER, Ali 2001 Türklük Bilgisi, Tamga Yayıncılık, ANKARA 34
- ↑ MEMİŞ, Ekrem1987 İskitler’in Tarihi, Selçuk Üniversitesi Yayınları, KONYA syf 79-80
- ↑ Cahill, Patricia A. Unto the breach: martial formations, historical trauma, and the early modern stage (2008), Oxford University Press, sf. 45
- 1 2 The geography system of Herodotus examined and explained, by a comparison James Rennell
- ↑ Victor Shnirelman, "The Politics of a Name: Between Consolidation and Separation in the Northern Caucasus", Acta slavica iaponica: Journal of Slavic Research Center, Hokkaido University, Vol. 23, Hokkaido University, 2006, p. 47. Ossetian phenomenon inherited from their Scythian-Alan ancestors...
- ↑ Йоахим Херрманн,Unesco, Эрик Жüрчер, op. cit., p. 182.
- ↑ Animal style art from Emma C. Bunker, Bruce Chatwin, Ann Elizabeth Farkas, East to West: catalogue of an exhibition, Sayı 4, Asia Society; Distributed by New York Graphic Society, 1970, p. 19.
- ↑ C. Scott Littleton,Linda A. Malcor, From Scythia to Camelot: a radical reassessment of the legends of King, Taylor & Francis, ISBN 978-0-8153-3566-5, p. 3.
- ↑ D. Brendan Nagle, Stanley Mayer Burstein, Readings in Greek history: sources and interpretations, Oxford University Press, 2007, ISBN 978-0-19-517825-8, p. 26.
- ↑ Peter B. Golden, Edited by Lars Johanson, Christiane Bulut Turkic-Iranian contact areas: historical and linguistic aspects, Otto Harrassowitz Verlag, 2006, ISBN 3-447-05276-7 after 1.1.2007: 978-3-447-05276-4, p.18
- 1 2 Mirfatih zekiyev age.
- ↑ The history of greece Mitford W. syf 419
- ↑ R.latama 1854 yılı Rus Coğrafya Cemiyeti'ni belleteni
- ↑ İzvestiya drevnix psateley syf 800
- ↑ Prokopiy kesariysky, Voyna s Gotami s 381
- ↑ Simokatta F.İstoriya s 106
- ↑ Povest vremennıx let. syf 28
- ↑ Miziyev age.
- ↑ http://www.bilqi.com/tarih/70169-antropolojik-baki-ac-si-yla-iskitler-kimlerdir.html
Kaynaklar
İskitler hakkında birçok kaynakta bilgi vardır. Yunan, Asur, Pers ve Hint kaynaklarında İskitlerden bahsedilmiştir. Herodot Tarih eserinde İskitlerin Asya'dan geldiklerini ve Massagetlerin baskısı ile batıya göç etmeye zorlandıklarını belirtmektedir.[36]<ref name="Sulimirski"> Sulimirski, T. "The Scyths" in Cambridge History of Iran, vol. 2: 149-99 http://www.azargoshnasp.net/history/Scythians/scyth1.htm - ↑
- 1 2 Herodotus 4.11 trans. G. Rawlinson.
- ↑ Oswald Szemerényi, "Four old Iranian ethnic names: Scythian - Skudra - Sogdian - Saka" (Sitzungsberichte der Österreichischen Akademie der Wissenschaften 371), Vienna, 1980 = Scripta minora, vol. 4, pp. 2051-2093. http://www.azargoshnasp.net/history/Scythians/fouroldiranianethnicnames.pdf
- 1 2 Grousset, Rene. "The empire of the Steppes," Rutgers University Press, 1989, pg 19
- ↑ Scythian, member of a nomadic people originally of Iranian people who migrated from Central Asia to southern Russia in the 8th and 7th centuries BC - The New Encyclopedia Britannica, 15th edition - Micropaedia on "Scythian", 10:576
- ↑ Antony Karasulas, Edited by Ruth Sheppard Mounted archers of the Steppe 600 BC-AD 1300, Osprey Publishing Ltd., 2004 ISBN 1-84176-809-X
- ↑ buradaki bilgilerin büyük çoğunluğunun kaynağı heredotun tarih kitabı ile Boris Nikolayeviç Grakov un selenge yayınlarından çıkan iskitler kitabıdır.
- ↑ Niels Ludvig Westergaard: About the oldest period of Indian history with regard to the literature; About Buddha's year of death and other times in the earlier history of India: two treatises, 1862, p.2
- ↑ A.D. Mordtmann, “About the cuneiform inscriptions of the second kind“, ZDMG XXIV, 1870, p. 50
- 1 2 3 4 5 6 7 8 A. Chay, Assyrian Cuneiform Documents: Scythians/The Turks, Ankara, 2002, p. 155, ISBN 975-6782-55-2, 975-6782-56-0
- 1 2 Hermann Parzinger, Die Skythen, C.H.Beck, 2004, p.78
- ↑ Murat Ocak, The Turks: Early ages, Yeni Türkiye, 2002
- ↑ Katalin U. Kő̈halmi, Hans Wilhelm Haussig, Gods and Myths of Central Asia and northern Eurasia, Vol.1, Klett-Cotta, 1999, p.213
- 1 2 3 4 5 6 Dremin George Ivanovitch, Scythian Vocabulary, 2006
- ↑ M.J. Zhăkiev, Tatars: the problems of history and language, 1995, p.24 [Zakiev MZ, 1986, 27]
- 1 2 Ármin Vámbéry, The Turkish people in it's ethnological and ethnographic relationships, F. A. Brockhaus, 1885, p.119
- 1 2 Latyshev, “Proceedings of ...“, VDI, 1947, No. 1, p. 307
- ↑ Translating in the Middle Ages. 2. German as a target language, TEXTconTEXT, 1996, p.114
- ↑ Karl Neumann, Hellenen im Skythenland, Vol.1, Berlin, 1855, p.177
- ↑ New Year booking for Philology and Pedagogy, Volume 77, Springer, 1858, p.336
- ↑ Austrian Academy of Sciences, Displays, Volumes 141-142, H. Böhlaus, 2006, p.124[ref. Tomaschek 1888, 761]
- 1 2 Zaur Gasanov, Royal Scythians, p. 210
- ↑ Karl Friedrich Merleker, textbook of historical-comparative geography, Vol. 3, Leske, 1841, p. 14
- ↑ Abaev, Ossetian language and folklore, Vol. 1, Moscow-Leningrad, 1949
- ↑ Latyshev V.V., 1893, p.63
- ↑ Zaur Gasanov, Royal Scythians, p. 216
- ↑ Alexander Mlasowsky, Imagines imperii: Greek and Roman portraits of a North German collection, Philipp von Zabern Publishing, 2006, p.33
- ↑ Zaur Gasanov, Royal Scythians, p. 204
- ↑ Karl Steuerwald, German-Turkish Dictionary, Otto Harrassowitz Publishing, 1974, p.268
- ↑ Albrecht Wirth, Asian and Eastern European History, Volumes 1-2, Gebauer-Schwetschke office and print publishers, 1905, p.184
- 1 2 Osman Karatay, Iran and Turan: Eurasia and Middle East at the time of imaginary nations, Ayse Demiral, 2003, p.161
- 1 2 Abaev, Ossetian language and folklore, Vol. 1, Moscow-Leningrad, 1949, p.163
- ↑ O. Szemerényi, "Four old Iranian ethnic names: Scythian - Skudra - Sogdian - Saka", Proceedings of the Austrian Academy of Sciences 371, Vienna, 1980, Scripta minora, Vol 4, pp. 2051-2093.
- ↑ R. Grousset, „The empire of the Steppes“, Rutgers University Press, 1989, S. 19 ff.; E. Jacbonson, „The Art of Scythians“, Brill Academic Publishers, 1995, S. 63, ISBN 90-04-09856-9; J. P. Mallory, „In Search of the Indo-Europeans: Language Archeology and Myth“, Thames and Hudson, 1998, Kap. 2, S. 51-53; V. Abaev/H. W. Bailey, „ALANS“, Encyclopaedia Iranica, online ed., 2009; D. Sinor, „Inner Asia: History — Civilization — Languages“, Routledge, 1997, S. 82, ISBN 0-7007-0896-0
- ↑ Karl Bouda, Beiträge zur kaukasischen und sibirischen Sprachwissenschaft, Band 24, Kraus Reprint, 1966, s.30)
Dış bağlantılar
- İsiler ve İskitler Hakkında, Prof.Dr. Saadettin Gömeç
- İskitler(Sakalar), Prof.Dr. İlhami Durmuş
- İskitler'de Ölü Gömme Geleneği, Prof.Dr.İlhami Durmuş