1509 Büyük İstanbul Depremi
 | |
| 300px | |
| Tarih | 10 Eylül 1509 |
|---|---|
| Büyüklük | >7 |
| Derinlik | Bilinmiyor |
| Merkez üs | Marmara Denizi |
| Süre | 50 saniye |
| Etkilenen ülkeler/bölgeler |  Osmanlı Devleti |
| Sonuçları | 13000 ölü |
1509 Büyük İstanbul Depremi, Marmara Denizi'nde Adalar yakınlarında 10 Eylül 1509'da olmuş bir depremdir. Depremin büyüklüğü ve yarattığı ağır hasar sebebiyle halk arasında Küçük Kıyamet (Kıyamet-i Suğra) olarak adlandırılmıştır.
Depremde 160.000 nüfusa ve 35.000 yerleşim birimine sahip olan İstanbul'da, aralarında Osmanlı hanedanınından bazı kişilerin de bulunduğu 13000 kişi ölmüş, 1070 ev tamamen yıkılmıştır.[1]
Depremde; Şehrin Surları, Edirnekapı, Silivrikapı, Yedikule, İshak Paşa Kapısı, Topkapı Sarayı, Fatih Camisi, Anadolu Hisarı, Yoros Kalesi, Boğaziçi, Heybeliada, Burgazada, Silivri, Rumeli Hisarı, Kızkulesi, Haliç, Galata ve Pera ağır hasar görmüştür. Birçok kervansaray, hamam, mescid yıkılmıştır.
İstanbul ve Pera'nın bazı bölgelerinde, yerde yarılmalar, su ve kum fışkırmaları oluşmuştur. Deprem, tsunami'ye neden olmuştur. Tsunami, şehrin surlarını, Galata ve İstanbul'daki birçok duvarı aşmış ve ağır hasara neden olmuştur. Bu duvarlara yakın olan bazı evlerin denize battığı görülmüştür.
Deprem, Edirne, Gelibolu, İznik'te de önemli hasarlar meydana getirmiştir. Yunanistan'dan Nil Deltası'na (Mısır) kadar geniş bir bölgede hissedilmiştir.
Artçı depremler aylarca sürmüş ve birçoğu çok geniş alanlarda hissedilmiştir. 10 Eylül 1509 depreminden sonra II. Bayezid, imparatorluğun her bölgesinden toplattığı 66.000 işçi, 3000 ustabaşı ve 11.000 asistanı görevlendirerek, imar işlerini başlatmıştır. Ayrıca, halktan deprem için özel bir vergi toplatmış, ve Mart-Haziran 1510 tarihleri arasında hasarlar tamir edilmiştir.
İstanbul'u ve çevresini etkileyen 10 Eylül 1509 depremi ve takip eden artçı depremler şunlardır;
- İstanbul (10 Eylül 1509)
- Edirne (26 Ekim 1509)
- Edirne (16 Kasım 1509)
- Edirne (Mart 1510)
- İstanbul (10 Temmuz 1510)
- Edirne (26 Mayıs 1511)
- İstanbul (1512)
Karakteristikler
Deprem
Sallama şiddeti ve alandan, bir 70 km (43 mil) fay yarığı tahmin edilir.
Tsunami
Bazı kaynaklarda 6 m (20 ft)'nin üzerinde bir tsunamiden bahsedilir.[2] Çınarcık havzasında bir jeolojik formasyon onaylanır ki, onun çöküntüsü depremin tarihiyle uyuşur.[3]
Kaynakça
- ↑ MARMARA VE İSTANBUL’DA DEPREM TEHLİKESİ
- ↑ "Tarihsel Tsunamiler". Bölgesel Tsunami İzleme ve Değerlendirme Merkezi. 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20131029201832/http://www.koeri.boun.edu.tr/tsunami/turkiyede_tsunami.html. Erişim tarihi: 28 Ekim 2013.
- ↑ Provenance of turbidite sands in the Marmara Sea, Turkey: a tool for submarine paleoseismology Lozefski, G. McHugh C., Cormier M-H., Seeber L., Çagatay N., Okay N. tarih=2004 giriş=6 Şubat 2010