1973'te Türkiye

1973 yılında Türkiye'deki olayları.

Olaylar

Ocak

• 1 Ocak - Liderler Çankaya Köşkü'nde toplandı. Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, reformlar için olumlu davranış istedi.
• 3 Ocak - Suriye'den kaçak olarak Türkiye'ye giren 9 terörist ile güvenlik kuvvetleri çarpıştı. 1 onbaşı, 2 köylü öldü, 1 yüzbaşı, 2 er ve 3 vatandaş yaralandı. Arama Nur Dağları'nda sürdürüldü.
• 9 Ocak - 10 Ocak Geleneksel Gazeteciler Bayramı, başkanın basın özgürlüğü ile ilgili sözleri nedeniyle, Türkiye Gazeteciler Sendikası tarafından iptal edildi.
• 13 Ocak - Sabotajları önlemek amacıyla her havaalanına komutanlık kuruldu.
• 25 Ocak - Sıkıyönetim 9 ilde iki ay daha uzatıldı. Sakarya ve Zonguldak'ta kaldırıldı.
• 28 Ocak - Türkiye'nin Los Angeles Başkonsolosu Mehmet Baydar ile Konsolos Bahadır Demir, 77 yaşında Mıgırdıç Yanıkyan adlı bir Ermeni tarafından öldürüldü.

Şubat

• 9 Şubat - TBMM, Güvenlik Mahkemesi kurulmasını öngören Anayasa değişikliği ile ilgili maddeyi kabul etmedi. 15 Şubat 1973'te yapılan ikinci toplantıda üç oy farkıyla kabul edildi.
• 13 Şubat - İstanbul'da Darphane ve Damga Matbaası'nda yangın çıktı.
• 14 Şubat - Ermeniler, Marsilya'da "Ermeni Soykırımı Anıtı" diktiler. Türkiye durumu ve Fransa'yı protesto etti.
• 19 Şubat - Çankırı, Kırşehir, Bolu, Kastamonu, Sivas ve Kayseri'de deprem.
• 21 Şubat - Yüksek Komuta Heyeti yayınladığı bildiride "...Silahlı Kuvvetler ve 12 Mart Muhtırası'nı küçük düşürecek sataşma ve beyana son verilmelidir" açıklamasını yaptı.
• 22 Şubat - İstanbul Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi'nde bir kısım ek binalar sabaha karşı yandı.
• 28 Şubat - Cumhuriyetçi Parti, faaliyete geçişinden 5 ay 25 gün sonra, Milli Güven Partisi (MGP) ile güçbirliği yaparak birleşme kararı aldı.

Mart

• 4 Mart - Milli Güven Partisi, Cumhuriyetçi Parti, Bağımsız halkçıların birleşmesiyle oluşan "Cumhuriyetçi Güven Partisi"nin genel başkanlığına Turhan Feyzioğlu seçildi.
• 5 Mart - Genelkurmay Başkanı Org. Faruk Gürler emekliliğini istedi.
• 6 Mart - Gürler, kontenjan senatörü oldu. Genelkurmay Başkanlığı'na Kara Kuvvetleri Komutanı Org. Semih Sancar atandı.
• 25 Mart - Tabii Senatör, eski Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, Cumhuriyet Senatosu'nda, Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay'ın görev süresinin uzatılmasını öngören Anayasa değişikliği teklifi üzerine "Bunu yapmayınız. Bu O'na iyilik değildir. Vazifesini bırakmasını bilirse şerefli bir iş yapmış olur" dedi.
• 26 Mart - İstanbul'un iki yakasını birleştiren Boğaziçi Köprüsü, karşılıklı bağlandı.
• 28 Mart - Yedi yıllık görev süresini bitiren Türkiye'nin 5. Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, görevinden ayrıldı.

Nisan

• 6 Nisan - 1973 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi; Emekli Oramiral Kontenjan Senatörü Fahri Korutürk, seçim sonunda, 13 Mart'tan beri süregelen 15'inci turda Türkiye Cumhuriyeti'nin 6. Cumhurbaşkanlığına seçildi.
• 7 Nisan - Ferit Melen Hükümeti istifa etti.
• 12 Nisan - Ticaret Bakanı ve Kontenjan Senatörü Naim Talu, yeni hükümeti kurmakla görevlendirildi.
• 15 Nisan - Naim Talu, kabineyi kurdu. Fahri Korutürk onayladı.

Mayıs

• 7 Mayıs - Cumhuriyet Gazetesi 50'inci yaşını kutladı.
• 13 Mayıs - Seçmen kütüklerinin yazılması için bütün yurtta sokağa çıkma yasağı ilan edildi.
• 16 Mayıs - Atatürk tarafından kendisine "Maraş Kahramanı" adı verilen ve kırmızı kurdeleli İstiklal Madalyası ile taltif edilen, Kurtuluş Savaşı'nda bilfiil cephede bulunmuş olan Merzuka Selcanoğlu öldü.
• 19 Mayıs - Cumhurbaşkanı Korutürk, Cumhuriyet Senatosu'nda konuşulmadan kanunlaşan "Madencilik Reformu Kanunu"nu veto etti.
• 20 Mayıs - Sağlık durumundan ötürü parti başkanlığından ayrılan Milletvekili Osman Bölükbaşı, bu dönem seçimlere de katılmayacağını söyledi.

Haziran

• 2 Haziran - İstanbul Valisi Vefa Poyraz, Adalet Partisi (AP) listesinden senatör seçimlerine katılmak üzere görevinden ayrıldı.
• 3 Haziran - Enerji tasarrufu için tüm Türkiye'de saatler birer saat ileri alındı.
• 7 Haziran - Sökülmek üzere satılan Yavuz zırhlısının devir ve teslimi için Gölcük Deniz Üssü'nde bir tören yapıldı.
• 8 Haziran - İstanbul Boğaziçi Köprüsü'nden ilk kez taşıtla geçildi.
• 9 Haziran - Uluslararası Akdeniz Festivali İzmir'de başladı. Festivale, İtalya, İspanya, Tunus, Libya, Cezayir, Kıbrıs, Yugoslavya ve Suriye'den folklor ekipleri katıldı.
• 11 Haziran - Mardin - Kızıltepe'de özel arabası içinde kurşunlanarak öldürülen AP milletvekili Abdürrahim Türk'ün başı olduğu Kanco aşireti mensuplarıyla, kendilerine düşman saydıkları Bup aşiretinden Kahraman Ailesinin çatışmasında 12 kişi öldü.
• 25 Haziran - Kuvvet komutanlarının görev sürelerini en az iki yıl uzatan kanun tasarısı Cumhuriyet Senatosunda kabul edildi.
• 30 Haziran - 117 yıldan bu yana en uzun güneş tutulması öğleden sonra Türkiye saatiyle 14:00'te başladı. Türkiye'nin her yerinden görülebildi.

Temmuz

• 5 Temmuz - Üniversiteye Giriş Sınavı sorularının çalındığı tesbit edildi.
• 10 Temmuz - İstanbul-Bakırköy, Güngören'de "Anadolu Gözlük Fabrikası"nda çıkan yangında 8 işçi yanarak öldü.
• 12 Temmuz - Cumhurbaşkanı Korutürk, orman af kanunu veto etti.
• 26 Temmuz - Bursa Metal-İş Sendikası'nın sekiz iş yerinde aldığı grev kararının ilk uygulamasına TOFAŞ'ta başladı.

Eylül

• 23 Eylül - 14 Ekim 1973'de yapılacak olan milletvekili ve senato genel seçimleri propaganda süresi başladı.

Ekim

• 6 Ekim - Ortadoğu'da 1973 Arap-İsrail Savaşı başladı. Türkiye, güney sınırında yapacağı büyük askeri manevrayı geçici bir süre için erteledi.
• 6 Ekim - Marmara ve Batı Karadeniz bölgelerinde hüküm süren fırtına ve su baskınları, can ve mal kaybına neden oldu.
• 14 Ekim - 1973 Türkiye genel seçimleri: CHP: 185, AP: 149, DP: 45, MSP: 48, CGP: 13, MHP: 3, Bağımsız: 6, TBP: 1
• 15 Ekim - 1. Uluslararası Türkoloji Kongresi İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türkiyat Enstitüsü'nde açıldı.
• 26 Ekim - Iğdır Ovası'nı sulayacak Arpaçay Barajı anlaşması, Türk-Sovyet delegeleri tarafından Ankara'da imzalandı.
• 29 Ekim - Türkiye Cumhuriyeti'nin Kuruluşu'nun 50. Yıldönümü.
• 30 Ekim - Boğaziçi Köprüsü, Cumhuriyetin ilanı'nın 50. yıldönümünde hizmete açıldı.

Kasım

• 1 Kasım - Boğaziçi Köprüsü'nden ilk 24 saat içinde 28 bin 126 taşıt geçti. Bunlar 400 bin TL ücret ödedi.
• 2 Kasım - TBMM 10. turda da başkanını seçemedi.
• 2 Kasım - Hükümeti kurmakla görevli Bülent Ecevit, Korutürk'le görüştü.
• 4 Kasım - Keban Barajı'nda su toplanması için 9 kapaktan 2'si kapatıldı.
• 4 Kasım - 5. Adana Altın Koza Film Festivali'nde Lütfi Akad'ın Gelin adlı filmi en iyi ödülünü aldı.
• 7 Kasım - Ecevit, hükümeti kuramayacağını Korutürk'e bildirdi.
• 10 Kasım - Merkür gezegeni güneşin önünden geçti; dünyadan teleskopla görüldü.
• 12 Kasım - Korutürk, hükümeti kurma görevini Süleyman Demirel'e verdi.
• 15 Kasım - Yazar Nihal Atsız tutuklandı.
• 17 Kasım - TGS Başkanlığı'na Semih Balcıoğlu seçildi.
• 17 Kasım - Demirel de hükümeti kuramadı.
• 19 Kasım - Hilton Oteli'nde kumarhanede 25 bin ABD Doları kazanan iki Fransız iğneyle uyutulup soyuldu.

Aralık

• 2 Aralık - 1974 bütçesi 80 milyar TL olarak belirlendi.
• 6 Aralık - TBMM oturumu yalnızca 45 saniye sürdü.
• 8 Aralık - Fahri Korutürk, Çetin Altan'ı affetti.
• 9 Aralık - 1973 Türkiye yerel seçimleri; 67 ilin belediye başkanlıklarının 33'ünü Cumhuriyet Halk Partisi, 22'sini Adalet Partisi, 2'sini Demokratik Parti, 2'sini Milli Selamet Partisi, 8'ini bağımsızlar kazandı.
• 18 Aralık - CHP Milletvekili Kemal Güven 27. tur sonunda meclis başkanı seçildi.
• 25 Aralık - Türkiye Cumhuriyeti'nin 2. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü öldü.
• 28 Aralık - İnönü'nün cenazesi TBMM'de yapılan törenden sonra Anıtkabir'e götürüldü.
• 31 Aralık - Dernekler Kanunu'nun bazı maddeleri Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildi.

Doğumlar

30 Haziran - Şevket Çoruh, oyuncu (d. 1973)

Ölümler

• 18 Nisan - Ferit Eczacıbaşı
• 21 Nisan - Kemal Tahir
• 19 Haziran - Tahir Alangu
• 7 Temmuz - Sedat Tavas
• 24 Eylül - Şükufe Nihal
• 13 Ekim - Cevat Şakir Kabaağaçlı
• 5 Kasım - İsmail Dümbüllü
• 8 Kasım - Faruk Nafiz Çamlıbel
• 18 Mayıs - Ibrahim Kaypakkaya

Kaynakça