Annabel Lee

Annabel Lee
Yazarı	Edgar Allan Poe
Özgün ismi	Annabel Lee
Ülke	ABD
Özgün dili	İngilizce
Konu(lar)	Genç bir kadının ölümü
Anadilinde basım tarihi	Ocak 1850
İlk yayın ortamı	Sartain's Union Magazine

"Annabel Lee", ABD'li şair ve yazar Edgar Allan Poe'nun yazdığı son şiirdir.^[1] 1849'da yazılan şiir aynı yıl, Poe'nun ölümünün hemen ardından yayınlanmıştır.

Poe'nun pek çok şiiri gibi bu şiirin de teması güzel bir kadının ölümüdür.^[2] Şiirin anlatıcısı, daha çok gençken Annabel Lee'ye aşık olmuştur. Bu aşk öyle güçlüdür ki melekler bile kıskanır. Annabel Lee öldükten sonra bile anlatıcının aşkı son bulmaz.

Şiirdeki Annabel Lee'nin ilham kaynağının kim olduğu konusunda çeşitli tartışmalar bulunmaktadır. Pek çok kadının adı geçse de, en makul adaylardan biri Poe'nun eşi Virginia Eliza Clemm Poe'dur.

Özet

Şiirin anlatıcısı, yıllar önce isimsiz bir "deniz ülkesinde" Annabel Lee'ye aşık olduğunu anlatır. Çok genç olmalarına rağmen yüreklerindeki aşk ateşi öyle yoğundur ki melekler onları kıskanmaya başlar. Annabel Lee - anlatıcıya göre - bu yüzden nazara gelir ve ölür. Buna rağmen aşkları yaşamaya devam eder. Anlatıcı ruhlarının hâlâ bir arada olduğuna inanmaktadır. Her gece Annabel Lee'yi hayal eder ve gözlerinin parlaklığını yıldızlarda görür. Geceleri genç kızın deniz kenarındaki mezarına gider ve orada yatar.

Analiz

"Kuzgun (The Raven)", "Ulalume," ve "To One in Paradise" gibi pek çok şiire benzer şekilde, bu şiir de Poe'nun favori teması üzerine kuruludur: genç ve güzel bir kadının ölümü.^[2] Bu tema Poe'ya göre "dünyadaki en şiirsel konudur."^[3] Poe'nun diğer eserlerindeki kadınlar gibi, Annabel Lee de erken yaşta evlenir ve bir hastalığa yakalanır.^[4] Şiir, sıradışı derecede güçlü bir aşka odaklanır. Şiirin anlatıcısı Annabel Lee'ya aşık olmakla kalmaz, ölümünden sonra adeta ona tapınmaya başlar.^[5] Anlatıcı, aşkları başladığında her ikisinin de çocuk yaşta olduğunu söyler. Annabel Lee'yi meleklerin kıskançlıktan öldürdüğünü iddia etmesi çocukçadır ve anlatıcının o zamandan beri fazla büyümediğini gösterir.^[6] Kaybından kaynaklanan aşırı duygularını mantıklı kılmak için de bu iddiasını tekrarlar.^[6]

"Kuzgun"'daki anlatıcının sevgilisine "hiçbir zaman" tekrar kavuşamayacağına inanmasının tersine, "Annabel Lee" şiirindeki aşıklar bir süre sonra kavuşacaklardır, çünkü cinler bile "ruhlarını birbirinden ayıramaz."

Şiirsel yapı

Şiir, üçü altı, biri yedi, ikisi ise sekiz mısralı toplam altı kıtadan oluşur. Uyak düzeni her kıtada küçük değişikliklere uğrar. Kelimelerin bir baladdaki gibi özellikle tekrar edilmesi şiirin yaslı etkisini pekiştirir.^[2] Şiir form bakımından tam bir balad olmasa da Poe şiirin balad olduğunu söylemiştir.^[7] "Annabel Lee" isminde, Poe'nun diğer kadın karakterleri "Eulalie," "Ligeia", "Morella", "Lenore," ve "Ulalume'de olduğu gibi "L" harfi vurgulanmaktadır.^[8]

Şiirin son mısrası tartışmalıdır. Baltimore'daki Edgar Allan Poe Cemiyeti'ne göre şiirin, 1849 ile 1850 yıllarında yayınlanmış 11 farklı versiyonu vardır.^[9] En önemli farklılık son mısradadır.

Özgün elyazması - In her tomb by the side of the sea

Alternatif versiyon - In her tomb by the sounding sea

İlham

Poe'nun eşi Virginia, "Annabel Lee" şiirinin ilham kaynağı olarak gösterilmektedir.

Şiire ismini veren Annabel Lee'nin gerçekte kim olduğu belirsizdir.^[10] Biyografi yazarları ve eleştirmenlere göre, Poe'nun "güzel bir kadının ölümü" temasını sıklıkla kullanmasının sebebi, annesi Eliza Poe ve manevi annesi Frances Allan da dahil olmak üzere hayatındaki kadınları arka arkaya kaybetmesidir.^[11]

Genelde, "Annabel Lee" şiirinin, Poe'nun kendinden iki yıl önce ölen eşi Virginia için yazıldığı düşünülmektedir. Şiirin muhtemel ilham kaynaklarından biri olan Frances Sargent Osgood^[10] da bu fikri desteklemiştir. Virginia'nın lehine olan deliller kuvvetlidir: Poe'nun ona çocuk yaşta iken aşık olması, evlendiği tek kadın olması ve kaybettiği tek sevgilisi olması.^[12] Şiirin otobiyografik okumalarında, Annabel Lee'nin bakire olarak ölmesinden yola çıkılarak, Virginia ile Poe'nun evlilikleri süresince hiç birlikte olmadıkları bile ileri sürülmüştür.^[13]

Thomas Ollive Mabbott'ın da aralarında bulunduğu bazı eleştirmenler ise, Annabel Lee'nin gerçekte yaşamış biri olmadığına, Poe'nun kasvetli hayalgücünün bir eseri olduğuna inanmıştır. Poe'nun çocukluk aşkı Sarah Elmira Royster, Poe'nun şiiri kendisini düşünerek yazdığını^[14] ve bunu söylemiş olduğunu^[15] ileri sürmüştür. Sarah Helen Whitman ve Sarah Anna Lewis da şiirin ilham kaynağı olduklarını iddia etmişlerdir.^[16]

Güney Carolina'daki Charleston'da ise, gerçekten yaşamış Annabel Lee isimli birinin kentteki Üniteryen Mezarlığı'nda gömülü olduğu, Poe'nun da gençliğinde duyduğu bir hikâyeden yola çıkarak bu şiiri yazdığı düşünülmektedir. İç Savaş sırasında kayıtları yok olan kilise, bunu doğrulayamamaktadır. Ancak yerel inanış, mezarlıkta "Lee" ailesine ait bir bölüm olduğu ve Poe'nun kentte bulunduğu 1827 öncesinden kalma, üzerinde "A.L. Ravenel" ismi yer alan mezar taşının var olduğu yönündedir. (Raveneller Charleston'ın eski ailelerinden biridir.)^[17]

Yayımlanma geçmişi

"Annabel Lee" büyük ihtimalle Mayıs 1849'da yazıldı.^[16] Poe şiirin yayımlanması için elinden geleni yaptı. Şiirin bir kopyasını edebi mirasçısı ve kişisel rakibi Rufus Wilmot Griswold'a verdi. Bir kopyayı, 5 dolarlık borcuna karşılık John Thompson'a verdi. Başka bir kopyayı da Sartain's Union Magazine'de basılmak üzere sattı.^[12] Şiirin ilk izinli baskısı Ocak 1850'de bu dergide yapıldı. Ancak Griswold, Poe'nun ölümü üzerine 9 Ekim 1849'da New York Daily Tribune gazetesinde yayınladığı yazıda şiiri kullanmıştı.

Etkisi

"Annabel Lee", Vladimir Nabokov için, özellikle 1955 tarihli romanı Lolita'yı yazarken esin kaynağı oldu. Nabokov romanın başlığını ilk önce The Kingdom by the Sea (Bir Deniz Ülkesi) olarak belirlemişti.^[18] Nabokov, Nisan 1947'de Edmund Wilson'a yazdığı mektupta romandan şöyle bahsetmişti: "Kısa bir roman yazıyorum... küçük kızlardan hoşlanan bir adam hakkında - romanın adı The Kingdom by the Sea olacak."^[19] Ayrıca romanda Humbert Humbert'ın ilk aşkının adı "Annabel Leigh" idi.

Stevie Nicks, ismi "Annabel Lee" olan bir şarkı yazdı. Şarkının sözleri Poe'nun şiirinin mısralarının yerleri değiştirilerek oluşturulmuştu. Resmi olarak yayımlanmayan bu şarkının dışarı sızdırılmış demo kayıtları, Nicks'in bazı hayran sitelerinde bulunmaktadır.^[20]

Kaynakça

Notlar

1. www.eapoe.org
2. Meyers, Jeffrey. Edgar Allan Poe: His Life and Legacy. New York: Cooper Square Press, 1992. s. 243. ISBN 0-8154-1038-7
3. Poe, Edgar A. "The Philosophy of Composition" (1846).
4. Weekes, Karen. The Cambridge Companion to Edgar Allan Poe kitabında yer alan "Poe's feminine ideal (Poe'da ideal kadın)" yazısı, editör Kevin J. Hayes. Cambridge University Press, 2002. s. 152. ISBN 0-521-79727-6
5. Hoffman, Daniel. Poe Poe Poe Poe Poe Poe Poe. Baton Rouge: Louisiana State University Press, 1972. s. 68. ISBN 0-8071-2321-8
6. Empric, Julienne H. "'Annabel Lee' üzerine bir not," Poe Studies.Cilt:VI, Number 1 (June 1973). s. 26.
7. Quinn, Arthur Hobson. Edgar Allan Poe: A Critical Biography. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 1998. s. 606. ISBN 0-8018-5730-9
8. Kopley, Richard ve Kevin J. Hayes, The Cambridge Companion to Edgar Allan Poe kitabında yer alan "Two verse masterworks: 'The Raven' and 'Ulalume' (İki şiir şaheseri:'Kuzgun' ve 'Ulalume')" yazısı, editör Kevin J. Hayes. Cambridge University Press, 2002. s. 200. ISBN 0-521-79727-6
9. "Annabel Lee" - Farklı metinlerin listesi, Edgar Allan Poe Cemiyeti web sitesi
10. Silverman, Kenneth. Edgar A. Poe: Mournful and Never-ending Remembrance. New York: Harper Perennial, 1991. s. 401. ISBN 0-06-092331-8
11. Weekes, Karen. The Cambridge Companion to Edgar Allan Poe kitabında yer alan "Poe's feminine ideal (Poe'da ideal kadın)" yazısı, editör Kevin J. Hayes. Cambridge University Press, 2002. s. 149. ISBN 0-521-79727-6
12. Meyers, Jeffrey. Edgar Allan Poe: His Life and Legacy. New York: Cooper Square Press, 1992. s. 244. ISBN 0-8154-1038-7
13. Hoffman, Daniel. Poe Poe Poe Poe Poe Poe Poe. Baton Rouge: Louisiana State University Press, 1972. s. 27. ISBN 0-8071-2321-8
14. www.pambytes.com
15. Silverman, Kenneth. Edgar A. Poe: Mournful and Never-ending Remembrance. New York: Harper Perennial, 1991. s. 426. ISBN 0-06-092331-8
16. Sova, Dawn B. Edgar Allan Poe: A to Z. Checkmark Books, 2001. s. 12. ISBN 0-8160-4161-X
17. Tom Crawford, The Ghost by the Sea. ulaşım: 21 Ocak 2008.
18. Meyers, Jeffrey. Edgar Allan Poe: His Life and Legacy. New York: Cooper Square Press, 1992. s. 302. ISBN 0-8154-1038-7
19. 7 Nisan 1947 tarihli mektup; Dear Bunny, Dear Volodya: The Nabokov Wilson Letters, 1940–1971, editör: Simon Karlinsky (Berkeley: University of California Press, 2001; ISBN 0-520-22080-3), s.215.
20. buckinghamnicks.net, Annabel Lee, erişim: 17 Mart 2008

Dış bağlantılar

• İngilizce Vikikaynak'ta şiirin özgün metni
• Şiiri dinlemek için (İngilizce)
• Şiirin Melih Cevdet Anday tarafından yapılan Türkçe çevirisi

Edgar Allan Poe'nun eserleri

Şiir Poetry (1824) • O, Tempora! O, Mores! (1825) • Song (1827) • Imitation (1827) • Spirits of the Dead (1827) • A Dream (1827) • Stanzas (1827) (1827) • Tamerlane (1827) • The Lake (1827) • Evening Star (1827) • A Dream (1827) • To Margaret (1827) • The Happiest Day (1827) • To The River —— (1828) • Romance (1829) • Fairy-Land (1829) • To Science (1829) • To Isaac Lea (1829) • Al Aaraaf (1829) • An Acrostic (1829) • Elizabeth (1829) • To Helen (1831) • A Paean (1831) • The Sleeper (1831) • The City in the Sea (1831) • The Valley of Unrest (1831) • Israfel (1831) • The Coliseum (1833) • Enigma (1833) • Fanny (1833) • Serenade (1833) • Latin Hymn (1833) • To One in Paradise (1833) • Hymn (1835) • Politician (1835) • May Queen Ode (1836) • Spiritual Song (1836) • Bridal Ballad (1837) • To Zante (1837) • The Haunted Palace (1839) • Silence, a Sonnet (1839) • Lines on Joe Locke (1843) • The Conqueror Worm (1843) • Lenore (1843) • Eulalie (1843) • A Campaign Song (1844) • Dream-Land (1844) • Impromptu. To Kate Carol (1845) • To Frances (1845) • The Divine Right of Kings (1845) • Epigram for Wall Street (1845) • Kuzgun (1845) • A Valentine (1846) • Beloved Physician (1847) • An Enigma (1847) • Deep in Earth (1847) • Ulalume (1847) • Lines on Ale (1848) • To Marie Louise (1848) • Evangeline (1848) • A Dream Within A Dream (1849) • Eldorado (1849) • For Annie (1849) • The Bells (1849) • Annabel Lee (1849) • Alone (1875) Öykü Metzengerstein (1832) • The Duc De L'Omelette (1832) • A Tale of Jerusalem (1832) • Loss of Breath (1832) • Bon-Bon (1832) • Şişede Bulunan Not (1833) • The Assignation (1834) • Berenice (1835) • Morella (1835) • Lionizing (1835) • Hans Pfaall Diye Birinin Benzeri Görülmemiş Serüveni (1835) • King Pest (1835) • Shadow - A Parable (1835) • Four Beasts in One - The Homo-Cameleopard (1836) • Mystification (1837) • Silence - A Fable (1837) • Ligeia (1838) • How to Write a Blackwood Article (1838) • A Predicament (1838) • The Devil in the Belfry (1839) • The Man That Was Used Up (1839) • The Fall of the House of Usher (1839) • William Wilson (1839) • The Conversation of Eiros and Charmion (1839) • Why the Little Frenchman Wears His Hand in a Sling (1840) • The Business Man (1840) • Kalabalıkların Adamı (1840) • Morgue Sokağı Cinayetleri (1841) • Girdaba İniş (1841) • The Island of the Fay (1841) • The Colloquy of Monos and Una (1841) • Never Bet the Devil Your Head (1841) • Eleonora (1841) • Three Sundays in a Week (1841) • Oval Portre (1842) • Kızıl Ölümün Maskesi (1842) • The Landscape Garden (1842) • Marie Rogêt'nin Sırrı (1842) • Kuyu ve Sarkaç (1842) • Gammaz Yürek (1843) • Altın Böcek (1843) • Kara Kedi (1843) • Diddling (1843) • The Spectacles (1844) • A Tale of the Ragged Mountains (1844) • Diri Diri Gömülüş (1844) • Mesmeric Revelation (1844) • Uzun Sandık (1844) • The Angel of the Odd (1844) • Thou Art the Man (1844) • The Literary Life of Thingum Bob, Esq. (1844) • The Purloined Letter (1844) • The Thousand-and-Second Tale of Scheherazade (1845) • Some Words with a Mummy (1845) • The Power of Words (1845) • The Imp of the Perverse (1845) • The System of Doctor Tarr and Professor Fether (1845) • The Facts in the Case of M. Valdemar (1845) • The Sphinx (1846) • Amontillado Fıçısı (1846) • The Domain of Arnheim (1847) • Mellonta Tauta (1849) • Hop-Frog (1849) • Von Kempelen and His Discovery (1849) • X-ing a Paragraph (1849) • Landor's Cottage (1849) Diğer Makale: Maelzel's Chess Player (1836) • The Daguerreotype (1840) • The Philosophy of Furniture (1840) • A Few Words on Secret Writing (1841) • The Rationale of Verse (1843) • Morning on the Wissahiccon (1844) • Old English Poetry (1845) • The Philosophy of Composition (1846) • The Poetic Principle (1846) • Eureka: A Prose Poem (1848) Uydurma: • The Balloon-Hoax (1844) Roman: Nantucketlı Arthur Gordon Pym'in Öyküsü‎ (1837) • The Journal of Julius Rodman (1840) Oyun: Politian (1835) Diğer: The Conchologist's First Book (1839) • The Light-House (1849)