Başıbozuklar

Osmanlı Ordusu
Fransız ressam Jean-Léon Gérôme (1824-1904)'un Başıbozuk reisi (1881) adlı yağlı boya çalışması
Başıbozukları gösteren eski bir kartpostal
Fransız ressam Jean-Léon Gérôme (1824-1904)'un Zenci başıbozuk (1869) adlı eseri

Başıbozuklar, Osmanlı Devleti’nde savaş sırasında asıl orduya katılan gönüllü askerler için kullanılan bir tabir.

Yaya ve atlı olarak ayrı silah ve teçhizatları olan ve ayrı kumandanların idaresi altında bulunan başı bozuk askerleri Osmanlı ordusunu oluşturan kuvvetlerdendir. Kavalalı Mehmed Ali Paşa da başlangıçta, Mısır’ı işgal eden Napolyon Bonapart’ı oradan çıkartmak için sevkedilen başı bozuk askerlerinin kumandanı idi. Sultan Abdülmecid devrinde 1843’te Osmanlı ordusu yeniden düzenlenirken düzenli kuvvetleri oluşturan muvazzaf, yedek (redif) ve yardımcı kuvvetlerden başka başı bozuklar da teşkilata alınmıştı. Daha ziyade Dobrucalılar, Kazaklar, Tatarlar, Çerkesler ve Doğu Anadolu’daki Türkmenler’den oluşan ve sayıları 60.000 civarında olan bu askerler savaş halinde orduya katılacaklardı. Fakat kendilerinden beklenen hizmet görülmediğinden 1854-1856 Osmanlı-Rus savaşı sırasında Fransız generali Joussouf ile İngiliz generali Biston tarafından düzenli birlikler haline getirilmelerine çalışılmışsa da bu mümkün olmamıştır. Mithat Paşa sadrazamlığı zamanında bu birlikleri kaldırmak istemiş fakat bunu başaramamıştır.[1]

93 Harbi sırasında kullanılan başı bozuk neferleri, düzensizlikleri iyice artmış olduğundan, daha sonraki tarihlerde gönüllü olarak savaşa katılacakların düzenli askerler tarzında olmaları istenmiş, böylece bu kuvvetlerin kullanılmasından hemen hemen vazgeçilmiştir.[1]

Başı bozuk tabiri ayrıca Osmanlı İmparatorluğunun son zamanlarında taşradan İstanbul’a gelip işsiz güçsüz siviller için de kullanılmıştır.[1]

Âtıflamalar

Resimler

Kaynakça

  1. 1 2 3 İslam Ansiklopedisi, Abdülkadir Özcan
Osmanlı askerî teşkilâtı
Klasik Ordu
Piyade
Süvari
Kapıkulu Okulları
  • Humbarahane
Yerli Kulu
Serhat Kulu
Modernleştirme
Modern Ordu
Donanma
Hava
Eğitim
Kara Okulları
Donanma Okulları
Havacılık Okulu
Tıbbi Okullar
This article is issued from Vikipedi - version of the 1/3/2017. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.