Dörtkonak, Gümüşhane
| Dörtkonak Köyü | |
| — Köy — | |
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Gümüşhane |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Nüfus (2000) | |
| - Toplam | 152 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0456 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 29100 |
| İnternet sitesi: | |
Dörtkonak, Gümüşhane ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
Cumhuriyetten önce yerleşim yeri olan DÖRTKONAK (Edire) köyü il merkezine 17 km uzaklıkta Gümüşhane merkez ilçeye bağlıdır. Cumhuriyetin kuruluşuna kadar Rumlar, Ermeniler ve Rusların’ da yaşadığı bilinmektedir. Köyde; , Ergin, Nebioğlu, Turhan, Demirel, Türkan, Sadık, Erden, Bozalan, Çakır, Can, Balkı, Çetin, Ustaoğlu, Uğur, Ulutaş ve Çavdar sülaleleri bulunmaktadır. 1960 yılından sonra DÖRTKONAK ismini aldı.1970 ‘li yıllarda Yurt dışına 1980 yılından sonra il merkezine ve il dışına göç vermiştir. Çoğunlukla il merkezi olmak üzere İstanbul, İzmit, Bursa, İzmir, Ankara ve Trabzon, İçel ve diğer bazı illere yerleşmişlerdir. Yaz mevsiminde tatil için gelenlerin canlılığı oluyor kış gelince 20–30 arası hane köyde kalıyor. Devlet memurluğu ve eğitim nedeniyle merkezlerde ikamet ediliyor. Eğitime önem veren köy halkı çocuklarını okutmak için gayret göstermektedir. Üniversite mezunu ve Üniversitede okuyan sayısı yüksek her meslekten elaman bulunmaktadır. İl Merkezinde Dörtkonaklılar Dayanışma, Yardımlaşma ve Kültür derneği kurarak bir arada olmayı sağlayıp, Zaman zaman faaliyetler ve geziler düzenleyerek çalışmalarını sürdürmektedirler. Köy alt yapısı hemen hemen tamamlanmış, yolu asfalt, içme suyu şebekesi ve kısmen kanalizasyon yapılmış. Köyün coğrafi yapısı; yazın yayla, kışın kayak turizmine elverişli olup, soğuk suları, eti, sütü, yumurtası, yağı, peyniri, patatesi, fasulyesi, eriği, armudu elma ve cevizinin tadına doyum olmaz. Son yıllarda il dışında yaşayan köylülerimizin baba evlerini yenileyip yazın azda olsa köyde bulunmaları örnek bir gelişme olduğu gözleniyor.
Kültür
Eski Takvim;
Dörtkonak Köyünde Eski Takvim, diger bir ise "Gocagarı ayları" diye de söylenir, şu şekilde sıralamaktadır .
1) Zemheri - Ocak 2) Gücük - Şubat 3) Mart - Mart 4) Abril - Nisan 5) Mayıs - Mayıs 6) Kiraz Ayı - Haziran 7) Orak Ayı - Temmuz 8) Ağustos - Ağustos 9) Ceket Ayı - Eylül 10) Gazel Ayı - Ekim 11) Koçayı - Kasım 12) Karakış - Aralık
Halkın kullandığı bu ayların günleri miladi aylara eşittir. Miladi ayın l4. günü bu takvime göre ayın 1. günüdür. Ocak ayının 14. günü Zemheri aynını başıdır. Ocak ayının 13. günü 14. güne bağlayan gece yılbaşıdır. Ve bu güne Galandar denir.
Yemek Kültürümüz:
Halk kültüründe önemli bir yere sahip olan yemek kültürümüz uzun deneyimler sonucu kazanılmıştır . Kendi ürettiğini kendi tüketen halk bir besin maddesinden birçok yemek yapabilmiştir. Köyüzün halk mutfağını anlatırken geleneksellik taşıyan yönünü incelemeye çalıştık.
Yemek yapmasını çok iyi bilenlere keyveni denir. Düğünlerde, eğlencelerde yemeklerin yapımında bu kişiler çağrıdır. KeyveniIerin en ustasına baş keyveni denir.
Evin en önemli unsurlarından olan mutfakta eski tip evlerde (taş ev) ve eski zamanlarda tandır bulunmaktaydı. Yemekler burada pişirilir , yemekler burada pişirilirdi. Hatta mutfak oturma ve yatma için de kullanılırdı. Fakat son elli yıldır mutfakta sadece yemek pişirilmektedir .Ayrıca son 20-30 yılda yapılan evlerde tandır bulunmamaktadır. Tandırın haricinde yemekler karaocak ta pişirilmektedir. İlk önce evin içinde olan bu ocak şimdilerde evin dışında bulunmaktadır.
Yemek yer sofrasında genel olarak bakır fakat kalaylanmış sini de yenir. Aile üyeleriyle beraber yenilen yemek, kalabalık olma durumunda kadın ve erkek olmak üzere ayrı ayrı yenir. Yemeğe ilk oturan ve başlayan kişi ailenin reisidir .Aile fertleri aile reisi yemeğe başlamadan yemek yiyemezler .
Köye has başlıca yemek çeşitleri olarak;
Borani; Ispanak, pancar ve dağlarda bulunan şifalı diye bilinen diğer otlardan, kabak ve şeker pancarından yapılır. Ispanak haşlandıktan sonra suyu sıkılır ayrı bir kaba konularak üzerine bolca yoğurt dökülür. Ayrı bir kapta tereyağ da soğanlar iyice pembeleşinceye kadar pişirilip üzerine dökülür.
Erişte; Undan yapılan yufkalar ince ve eşit şekilde bıçakla kesilir. Kaynatılmış suda haşlanıp ayrı bir kaba alınır. Üzerine tereyağ ve şerbet dökülür.
Evelik Dolması; Evelik dağlar da kendiliğinden yetişir, yaprakları uzun bir bitkidir. İnce çekilmiş kendime ayran veya su ile iyice haşlanır. Ayrı bir kaba alınarak soğumaya bırakılır. İçine süt veya ayran çökeleği katılarak el ile yoğurulur. Daha önce haşlanıp süzülen eveliğin içine dolma gibi sarılır. Tencerenin içine az miktarda kaynamış su ilave edilerek az bir miktar daha pişirildikten sonra servise sunulur.
Gaygana; Buğday unu ile yumurta çırpılır. Tavada kızdırılan yağın içine tavanın tabanını kaplayacak kadar çırpılmış hamur dökülerek pişirilir.
Herle Çorbası; Buğday unu tere yağ ile kavrularak üzerine sıcak su dökülür. Bu karışım topaklaşmayı önlemek için iyice karıştırılmalıdır. Pişince sıcak servis yapılır.
Mantı; Yufkalar açılarak üst üste konulur. 2 veya 3 santim enin de kesilir. Daha sonra her bir parça nuska şeklinde tekrar kesilir ve kurutulmaya bırakılır. Makarna gibi suda haşlanarak suyu süzülür. Ayrı bir kapta yoğurt ile ezilmiş sarımsak iyice karıştırılıp üzerine dökülür. Tavada kızdırılan tereyağ mantının üzerinde gezdirilir ve sıcak olarak servise sunulur.
Siron; Parmak eninde kesilen yufkaların kurutulduktan sonra ılık suda ıslatılarak güzelce sahana dizilir üzerine süzme ve tereyağı dökülerek yapılan bir tatlı çeşidi.
Pancar Kavurması; Pancar suda haşlanır ve suyu elde iyice sıkılarak başka bir kaba alınır. Tavada kızdırılan tereyağına katılarak iyice kavurulur. Üzerine yumurta kırılıp servise hazır hale getirilir.
Coğrafya
Gümüşhane merkezine 18 km uzaklıktadır.
İklim
Köyün iklimi, Karadeniz iklimi etki alanı içerisindedir.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | 275 |
| 2000 | 250 |
| 1997 | 148 |
Ekonomi
Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır.
Altyapı bilgileri
Köyde, ilköğretim okulu vardır ancak kullanılamamaktadır. Köyün içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur. PTT şubesi ve PTT acentesi yoktur. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.