Dünya'nın evrendeki yeri

Dünya'nın evrendeki yeri son yüzyılda radikal bir şekilde artarak 400 yıllık teleskopik gözlemlerle oluşturulmuş bilgilerdir. Başlangıçta Dünya'nın Evren'in merkezi olduğuna inanılmakta, sadece uzaktaki sabit yıldızlar ve çıplak gözle gözlenen gezegenlerden oluşmaktaydı. 17. yüzyılda Güneşmerkez model kabul edildikten sonra William Herschel ve diğer gökbilimcilerin gözlemleriyle diğer bilgilere ulaşılabilmiştir. 20. yüzyıla gelindiğinde sarmal bulutsu gözlemleri gökadamızın; gruplar, kümeler ve süperkümelerle, genişleyen bir evren içinde milyarca gökadadan sadece bir tanesi olduğunu ortaya koymuştur. 21. yüzyıla gelindiğinde görünür evrenin genel yapısı, iplikçikler ve boşlukların içinde şekillenen süperkümelerle netleşmeye başladı. Süperkümeler, iplikçikler ve boşluklar muhtemelen evrende var olan en büyük ve tutarlı yapılardır.^[1]

Gözlemlenebilir evren içinde bizim yerimizi gösteren diyagram.

Evrendeki Dünya
Özellik	Boyut	Notlar	Kaynaklar
Dünya	12.700 km çapında	gezegenimiz.	[2]
Yeruzay	63.000 km Güneş bölümü; 6,300,000 km kaçış bölümü	Dünya'nın manyetik alanının hakim olduğu uzay.	[3]
Ay'ın yörüngesi	770.000 km genişliğinde	Dünya'ya görece olarak Ay yörüngesinin ortalama çapı	[4]
Dünya'nın yörüngesi	300 million km genişliğinde 2 AU	Güneş, Merkür ve Venüs'ü içeren Güneş'e görece olarak Dünya yörüngesinin ortalama çapı.	[5]
İç Güneş sistemi	6,6 AU genişliğinde	Güneş, iç gezegenler (Merkür, Venüs, Dünya, Mars) ve asteroit kuşağını içerir.	[6]
Dış Güneş sistemi	60 AU genişliğinde	İç güneş sistemini çevreleyen dış gezegenler: (Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün).	[7]
Kuiper kuşağı	96 AU genişliğinde	Dış güneş sistemini çevreleyen buzlu nesnelerden oluşan kuşak. Cüce gezegenler; Plüton, Haumea ve Makemake'yi içerir.	[8]
Helyosfer	160 AU genişliğinde	Güneş rüzgarı ve gezegenlerarası ortamın maksimum genişliği.	[9][10]
Dağınık disk	200 AU genişliğinde	Kuiper kuşağı'nı çevreleyen seyrek dağınık buzlu cisimlerin bölgesi. Cüce gezegen Eris'i içerir	[11]
Oort bulutu	100.000-200.000 AU genişliğinde 2-4 ışık yılı	Bir trilyonun üzerinde komet barındıran küresel kabuk.	[12]
Güneş Sistemi	4 ışık yılı genişliğinde	Gezegen sistemimiz.	[13]
Yerel Yıldızlararası Bulut	30 ışık yılı genişliğinde	Güneş ve birkaç diğer yıldızın yolculuk yaptığı Yıldızlararası bulut.	[14]
Yerel kabarcık	210-815 ışık yılı genişliğinde	Güneş ve birkaç diğer yıldızın yolculuk yaptığı Yıldızlararası ortamdaki oyuk.	[15][16]
Gould Kuşağı	3.000 ışık yılı genişliğinde	Güneş'in yolculuk yaptığı genç yıldız halkası.	[17]
Orion kolu	10.000 ışık yılı genişliğinde	Güneş'in yolculuk yaptığı Samanyolu'ndaki sarmal kol.	[18]
Güneş Sistemi'nin yörüngesi	56.000 ışık yılı genişliğinde	Gökada merkezi'ne görece olarak Güneş Sistemi yörüngesinin ortalama çapı.	[19][20]
Samanyolu	100.000 ışık yılı genişliğinde	200 ile 400 milyar yıldızdan oluşan ve yıldızlararası madde ile dolu olan bizim gökadamız	[21][22]
Samanyolu altgrubu	1,64 milyon ışık yılı genişliğinde	Samanyolu ve çekimsel olarak bağlı bulunan uydu gökadalar; Cüce Yay, Büyük Ayı Cüce Gökadası ve Büyük Köpek Cüce Gökadası. Samanyolu altgrubunun en uzak gökadası olan Cüce Aslan I gökadasının yörünge çapı.	[23][24]
Yerel Grup	3 megaparsek genişliğinde	En az 47 gökadadan oluşan gökada kümesi. Hakim gökada Andromeda (en büyük), Samanyolu ve Üçgen ve geriye kalan cüce gökadalar.	[25]
Başak Süperkümesi	33 megaparsek genişliğinde	Yaklaşık 100 gökada kümesinden oluşan ve yerel grubun da bir parçası olduğu süperküme	[26][27]
Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi	300 megaparsek genişliğinde	Başak Süperkümesi'nin de bir parçası olduğu gökada iplikçiği.	[28]
Gözlemlenebilir evren	28.000 megaparsek genişliğinde	Milyonlarca süperküme içindeki 100 milyardan fazla gökada, gökada iplikçikleri ve boşluklar tarafından yaratılan köpük benzeri süperyapının oluşturduğu evrenin büyük ölçekli yapısı.	[29][30]
Evren	Minimum 28.000 megaparsek, olası olarak sonsuz.	Her şey.

Kaynakça

1. Robert P Kirshner (2002). The Extravagant Universe: Exploding Stars, Dark Energy and the Accelerating Cosmos. Princeton University Press. s. 71. ISBN 0691058628. http://books.google.com/?id=qQ_mV2prqNYC&pg=PA71. 
2. Various (2000). David R. Lide. ed. Handbook of Chemistry and Physics. CRC. ISBN 0849304814. 
3. Amara Graps (2000). "The Earth's Magnetosphere". Max Planck Institute. 6 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120306055838/http://www.mpi-hd.mpg.de/dustgroup/~graps/earth/magnetosphere.html. Erişim tarihi: 2 Ekim 2009. 
4. NASA Moon factsheet ve NASA Solar System Exploration Moon Factsheet NASA 17 Kasım 2008 tarihinde erişilmiştir
5. NASA Earth factsheet ve NASA Solar System Exploration Factsheet NASA 17 Kasım 2008 tarihinde erişilmiştir
6. Petit, J.-M.; Morbidelli, A.; Chambers, J. (2001). "The Primordial Excitation and Clearing of the Asteroid Belt" (PDF). Icarus 153 (2): 338–347. DOI:10.1006/icar.2001.6702. http://www.gps.caltech.edu/classes/ge133/reading/asteroids.pdf. Erişim tarihi: 22 Mart 2007. 
7. NASA Neptune factsheet ve NASA Solar System Exploration Neptune Factsheet NASA 17 Kasım 2008 tarihinde erişilmiştir
8. M. C. De Sanctis, M. T. Capria, and A. Coradini (2001). "Thermal Evolution and Differentiation of Edgeworth-Kuiper Belt Objects". The Astronomical Journal 121 (5): 2792–2799. DOI:10.1086/320385. http://www.iop.org/EJ/abstract/1538-3881/121/5/2792. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2008. 
9. NASA/JPL (2009). "Cassini's Big Sky: The View from the Center of Our Solar System". 6 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120206132644/http://www.jpl.nasa.gov/news/features.cfm?feature=2370&msource=F20091119&tr=y&auid=5615216. Erişim tarihi: 20 Aralık 2009. 
10. Fahr, H. J.; Kausch, T.; Scherer, H. (2000). "A 5-fluid hydrodynamic approach to model the Solar System-interstellar medium interaction" (PDF). Astronomy & Astrophysics 357: 268. Bibcode 2000A&A...357..268F. http://aa.springer.de/papers/0357001/2300268.pdf.  See Figures 1 and 2.
11. "JPL Small-Body Database Browser: 136199 Eris (2003 UB313)". 2008-10-04 last obs. http://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=Eris. Erişim tarihi: 21 Ocak 2009. 
12. Alessandro Morbidelli (2008-02-03). "Origin and dynamical evolution of comets and their reservoirs" (PDF). arxiv. http://arxiv.org/abs/astro-ph/0512256. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2007. 
13. Littmann, Mark (2004). Planets Beyond: Discovering the Outer Solar System. Courier Dover Publications. s. 162–163. ISBN 9780486436029. 
14. Mark Anderson, "Don't stop till you get to the Fluff", New Scientist no. 2585, 6 Ocak 2007, s. 26-30
15. DM Seifr et al (1999). "Mapping the Countours of the Local Bubble". Astronomy and Astrophysics 346: 785–797. Bibcode 1999A&A...346..785S. 
16. Local Chimney and Superbubbles, Solstation.com
17. S. B. Popov, M. Colpi, M. E. Prokhorov, A. Treves and R. Turolla (2003doi=10.1051/0004-6361:20030680). "Young isolated neutron stars from the Gould Belt". Astronomy and Astrophysics 406 (1): 111–117. DOI:10.1051/0004-6361:20030680. http://www.aanda.org/index.php?option=article&access=standard&Itemid=129&url=/articles/aa/abs/2003/28/aah4133/aah4133.html. Erişim tarihi: 2 Ekim 2009. 
18. Harold Spencer Jones, T. H. Huxley, Proceedings of the Royal Institution of Great Britain, Royal Institution of Great Britain, v. 38-39
19. Eisenhauer, F.; et al. (2003). "A Geometric Determination of the Distance to the Galactic Center". Astrophysical Journal 597 (2): L121–L124. Bibcode 2003ApJ...597L.121E. DOI:10.1086/380188. 
20. Leong, Stacy (2002). "Period of the Sun's Orbit around the Galaxy (Cosmic Year)". The Physics Factbook. 7 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151107043747/http://hypertextbook.com/facts/2002/StacyLeong.shtml. 
21. Christian, Eric. "How large is the Milky Way?". 16 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20141116012938/http://imagine.gsfc.nasa.gov:80/docs/ask_astro/answers/980317b.html. Erişim tarihi: 28 Kasım 2007. 
22. Frommert, H.; Kronberg, C. (25 Ağustos 2005). "The Milky Way Galaxy". SEDS. 3 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20110903013524/http://www.seds.org:80/messier/more/mw.html. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2007. 
23. I. D. Karachentsev, V. E. Karachentseva, W. K. Hutchmeier, D. I. Makarov (2004). "A Catalog of Neighboring Galaxies". Astronomical Journal 127 (4): 2031–2068. Bibcode 2004AJ....127.2031K. DOI:10.1086/382905. 
24. Andreas Brunthaler, Mark J. Reid, et. al. (4 March 2005volume=307). "The Geometric Distance and Proper Motion of the Triangulum Galaxy (M33)". Science 307 (5714): 1440–1443doi=10.1126/science.1108342. DOI:10.1126/science.1108342. PMID 15746420. 
25. "The Local Group of Galaxies". University of Arizona. Students for the Exploration and Development of Space. 26 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20100526213512/http://seds.lpl.arizona.edu:80/MESSIER/more/local.html. Erişim tarihi: 2 Ekim 2009. 
26. cfa.harvard.edu, The Geometry of the Local Supercluster, John P. Huchra, 2007 (12 Aralık 2008 tarihinde erişilmiştir)
27. "Stars, Galaxies and Cosmology". Department of Mathematics, University of Auckland. 22 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20131022104943/http://www.math.auckland.ac.nz/~sharp/cce_astronomy/superclusters-of-galaxies.pdf. Erişim tarihi: 3 Ekim 2009. 
28. John noble Wilford (1987-11-10). "Massive Clusters of Galaxies Defy Concepts of the Universe". New York Times. http://www.nytimes.com/1987/11/10/science/massive-clusters-of-galaxies-defy-concepts-of-the-universe.html?pagewanted=all. Erişim tarihi: 1 Kasım 2009. 
29. Mackie, Glen (1 Şubat 2002). "To see the Universe in a Grain of Taranaki Sand". Swinburne University. 13 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150813072428/http://astronomy.swin.edu.au/~gmackie/billions.html. Erişim tarihi: 20 Aralık 2006. 
30. Lineweaver, Charles; Tamara M. Davis (2005). "Misconceptions about the Big Bang". Scientific American. http://www.sciam.com/article.cfm?id=misconceptions-about-the-2005-03&page=5. Erişim tarihi: 6 Kasım 2008.