Evrimsel silahlanma yarışı

Evrimsel silahlanma yarışı, evrimsel biyolojide birlikte evrilen ve rekabet eden gen takımları arasında, bir silahlanma yarışını andıracak şekilde birbirlerine karşı adaptasyonlar ve karşı uyarımlar geliştirdikleri, olumlu geri bildirimleri de içerebilen evrimsel bir mücadeleyi tanımlar.^[1] Birlikte evrilen gen takıları, avcı bir tür ile onun avı (Vermeij, 1987) veya parazit ile onun konağı arasında olduğu gibi birbirinden farklı iki canlı türü içinde yer alabilir. Alternatif olarak silahlanma yarışı, iletişimde yanıltma/alıcının isteksizliği modeli (Dawkins & Krebs, 1979) veya Kızıl Kraliçe ya da Fisher'in kaçış evrim modeli gibi aynı türün bireyleri arasında da görülebilir. Evrimsel silahlanma yarışına başka bir örnek, cinsiyetler arasındaki eşeyli çatışmadır. Bu konuda Fransız biyolog Thierry Lodé,^[2] evrimdeki bu tür karşıt etkileşimlerin karakter yer değişimi ve karşıt birlikte evrimin oluşmasındaki rolüne dair özellikle vurgu yapar. Geerat Vermeij tarafından ileri sürülen Eskalasyon hipotezi daha genel çatışmalardan bahseder ve başlangıçta deniz gastropod fosilleri ile yaptığı çalışmalara dayanır.

Birlikte evrimin kendisi her zaman bir silahlanma yarışına yol açmak zorunda değildir. Örneğin mutualizm, birlikte evrilen bir tür çiftinde karşılıklı yardımlaşmaya dayanan uyum ve adaptasyonlara yol açabilir. Bu durum özellikle, tozlaşma için tozlayıcı arıları kendisine çekmede belirli ultra viyolet renk desenleri kullanan çiçeklerde görülür. Birlikte evrim tanımı gereği türler arasında gerçekleşen bir olgu olup eşeyli çatışma gibi tür içi silahlanma yarışını da içerir.

Evrimsel silahlanma yarışı, örneğin tıp araştırmacılarının yeni antibiyotik ilaçlar geliştirmesi veya mikro organizmaların bu antibiyotik ilaçlara karşı daha dirençli yeni suşlar meydana getirmesi gibi insan ve mikroorganizmalar arasında da görülür.

Kaynakça

1. Dawkins, R. 1996. The Blind Watchmaker New York: W. W. Norton. Note: This book was also published by Penguin in 1991. While the text is identical, page numbers differ
2. Thierry Lodé "La guerre des sexes chez les animaux" Eds Odile Jacob, Paris ISBN 2-7381-1901-8;