FU Orionis yıldızı

Ön yıldız V1647 Orionis ve X-ışını emisyonu hakkında kısa anlatımlı bir video.

FU Orionis yıldızı (ayrıca FU Orionis nesnesi veya kısaca FUor), parlaklığı ve tayf tipi aşırı değişiklikler gösteren anakol öncesi yıldızlarıdır. Örnek olarak V1057 Cyg yıldızının parlaklığı 6 kadir olmuş ve tayf tipi dKe'den F-tipi üstdeve dönüşmüştür. Bu tür değişen yıldızların prototiplerinden olan FU Orionis, uzun bir süre benzersiz olarak kabul edilmiştir. 1970 yılında benzer bir yıldız olan V1057 Cygni keşfedildi ve o zamandan bu yana da bir dizi benzer ilave örnekler keşfedilmiştir.

FU Orionis türü yıldızlarda görülen patlamalar, çevrelerindeki yığılma disklerinde oluşan kararsızlıklardan kaynaklanmaktadır. Bu mevcut model, Lee Hartmann ve Scott Jay Kenyon tarafından geliştirilmiştir.^[1][2] Bu nesneleri için kütle aktarım oranlarının yılda 10⁻⁴ güneş kütlesi civarında olduğu tahmin edilmektedir. Bu patlamaların yükselme süresi genellikle yaklaşık 1 yıldır ancak bu süre çok daha uzun olabilir.

Bu sınıfın prototipleri: FU Orionis, V1057 Cygni, V1515 Cygni^[3], V1647 Orionis^[4] ve son olarak eklenen 2010 yılında patlayan önyıldız V2493 Cygni'dir^[5].

Ayrıca bakınız

• Orion değişeni
• T Tauri yıldızı

Kaynakça

1. Bertout, C.. "T Tauri Stars-Wild as Dust". Ann. Rev. Astr. & Astrophys. 27: 351. Bibcode 1989ARA&A..27..351B. DOI:10.1146/annurev.aa.27.090189.002031. http://adsabs.harvard.edu/abs/1989ARA&A..27..351B. 
2. Reipurth, B., FU Orionis eruptions and early stellar evolution, Bibcode 1990IAUS..137..229R, http://adsabs.harvard.edu/abs/1990IAUS..137..229R 
3. http://simbad.u-strasbg.fr/sim-id.pl?protocol=html&Ident=V1515+cyg
4. http://www.astro.bas.bg/AIJ/issues/n20/ESemkov.pdf
5. Semkov, E., Peneva, S., Ibryamov, S., Dimitrov, D., "The unusual photometric behavior of the new FUor star V2493 Cyg (HBC 722)", 2014, BAJ, 20, 59 (bibcode 2014BlgAJ..20...59S)

• Juhan Frank, Andrew King, Derek Raine (2002). Accretion power in astrophysics, Third Edition, Cambridge University Press. ISBN 0-521-62957-8.

Dış bağlantılar

• (İngilizce) The Furor over FUOrs (15 Kasım 2010)
• (İngilizce) Discovery of possible FU-Ori and UX-Ori type objects (18 Kasım 2009)