Giritli Sırrı Paşa

Giritli Sırrı Paşa (d. 1844 - ö.1895), 19. yüzyılda çeşitli Osmanlı vilayetlerinde valilik yapmış olan bir devlet adamı, yazar, şair. Leyla Saz'ın kocası, mimar Vedat Tek'in babasıdır.

1844 yılında eşraftan Helvacızade Salih Tosun Efendi'nin oğlu olarak Girit adasında Kandiye'de doğdu. Dini ağırlıklı bir şekilde süren öğrenim hayatı sonrasında memuriyete Girit adasında başladı. Bazı vezirlere diva kâtipliği yaparak başladığı devlet hizmeti içinde Yanya, Aydın, Prizren ve Tuna'da mektupçu muavinliği ve mektupçuluk görevlerinden sonra zamanla valiliğe yükseldi. Trabzon, Kastamonu, Ankara, Sivas, Diyarbekir ve Bağdat'ta valilikler yaptı. Yazışmalarını (Mektubat), Kuran tefsirlerini ve şiirlerini yayınladı. 1895 yılında vefat etti.

Eserleri

• Mektubat
• Nakd ül-kelam fi akaid il-İslâm‎ (Kelam ilmi)
• Ru’yet-i Bârî Hakkında Risâle
• Şerhu Akâid ve Haşiyelerinin Tercümesi
• Ara üʼl-milel‎ (Mezhepler tarihi hakkında)
• Rûh
• Ahsenü'l-kasas Sûre-i Yusuf aleyhisselam (3 cilt)
• Nurü’l-Hüda Limen İstehda (Dinler Tarihi)
• Sırr-ı Furkan, Tefsir-i Sure-i Furkan (2 cilt)
• Sırr-ı İnsan, Tefsir-i Sure-i İnsan
• Sırr-ı Kur'an tercümesi
• Sırr-ı Meryem=(Tefsir-i Sure-i Meryem)
• Tabakat ve Adab-ı Müfessirin (Biyografi)

Ayrıca bkz.

• Giritli Sırrı Paşa, haz. Ahmet KÖKSAL, Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi SBE, 2013
• Leyla Saz
• Vedat Tek