Hırvatistan Sosyalist Cumhuriyeti

Hırvatistan Sosyalist Cumhuriyeti Socijalistička Republika Hrvatska ((Hr.)
—  Yugoslavya’nın federal cumhuriyeti  —
←   ←   ← 1943–1991 →
Bayrak Arma
Yugoslavya SFC içinde Hırvatistan SC
Başkent	Zagreb
Dil(ler)	Hırvatça[1][2][3]
Din	Katoliklik 76,5% Ortodoksluk 11,1% Ateizm İslam 1,2%[4]
Yönetim	Cumhuriyet
Başkan
- 1990	Franjo Tuđman
Yürütme Konseyi Başkanı
- 1953	Vladimir Bakarić
- 1953-1962	Jakov Blažević
- 1963-1967	Mika Špiljak
- 1967-1969	Savka Dabčević-Kučar
- 1980-1985	Ante Marković
- 1986-1990	Ante Milović
Yasama organı	Sabor
Yüzölçümü
- 1991	56.254 km^2
Nüfus
- 1991	4.784.265
Yoğunluk	0.1 /km^2
Para birimi	Yugoslavya dinarı

Hırvatistan Sosyalist Cumhuriyeti (Hırvatça: Socijalistička Republika Hrvatska) Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’ni oluşturmuş olan anayasal-federal cumhuriyettir.

Tarih

Cumhuriyetin oluşması, II. Dünya Savaşı sırasında gerçekleşmiştir. Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’nin 1945 yılında kurulduğunda, federal cumhuriyeti oluşturan ülkelerden birisi olarak bu sosyalist cumhuriyet yapısı da kurulmuştur. Ülke 9 Mayıs 1944 tarihinde “Hırvatistan Federal Devleti” (Federalna Država Hrvatska) olarak kurulmuştur. 29 Kasım 1945 tarihinde ülkeye “Hırvatistan Halk Cumhuriyeti” (Narodna Republika Hrvatska) adı verilmiştir.

1990 yılı ile beraber Yugoslavya SFC devlet yapısı çözülünce, sosyalist sistemin yerine pazar ekonomisi uygulanmıştır. Bu dönemde sosyalist cumhuriyet de bağımsızlığını ilan etmiştir. 1991 yılı itibarıyla cumhuriyet, Yugoslavya'nın dağılması döneminde bağımsızlık ilan etmiştir. Hırvatistan, milliyetçi lider Franjo Tudjman önderliğinde 25 Haziran 1991'de Yugoslavya’dan kopup bağımsız olduğunu iddia etmiştir. Bunun üzerine federal Yugoslav güçlerinin müdahalesi ile Hırvatistan’ın bağımsızlık savaşı başlamıştır. 1991-1995 yılları arasında Yugoslavya'dan bağımsızlığını ilan etmiş Hırvat hükümetine bağlı birliklerle Sırp kontrolü altındaki Yugoslav Halk Ordusu (JNA) ve yerel Sırp güçleri arasında gerçekleşen savaşta her iki tarafta da kayıplar yaşanmış. Bu dönemde özellikle Vukovar şehri ağır hasar almıştır. Savaş sonucunda Hırvatistan, bağımsız bir devlet olarak kurulmuştur.

Coğrafya

Sosyalist cumhuriyet, Yugoslavya’nın kuzeybatı kesiminde yer almıştır. Ülke yüzölçümü 56.254 km² idi. Adriyatik Denizi kıyılarındaki cumhuriyetin güney bölgesi, turizm açısından da önemde olmuştur.

Siyasi Yapı

Yugoslavya federasyon yapısı, 1944 yılında oluşturulan altı anayasal sosyalist cumhuriyete ve iki özerk sosyalist bölgeye sahip olmuştur.^[5] Hırvatistan Sosyalist Cumhuriyeti de söz konusu anayasal cumhuriyet yapılarından biridir. Cumhuriyetin başkenti Zagreb’dir.

Demografi

Hırvatistan Sosyalist Cumhuriyeti’nin 1991 yılındaki nüfusu 4.784.265’tir. Bu nüfus sayısı içinde çeşitli halklar yer almıştır.

Etnik yapı

Sosyalist cumhuriyet sınırları içinde Hırvatlar, Sırplar, Boşnaklar halkları etnik yapıları oluşturmuşlardır. Bu halklardan Hırvatlar da Katoliklik inancına, Sırplar Ortodoksluk inancına, Boşnaklar İslam inancına mensup olmuşlardır. Adriyatik kesiminde ayrıca az ve değişken rakamlı olmakla beraber İtalyan, Arnavut nüfusu da yaşamıştır.

Ayrıca bakınız

• Hırvatistan
• Hırvatistan Savaşı
• Bosna Savaşı
• Yugoslavya'nın dağılması

Kaynakça

2. Čl. 138. Ustave Socijalistične Republike Hrvaške (1974.): U Socijalističkoj Republici Hrvatskoj u javnoj je upotrebi hrvatski književni jezik – standardni oblik narodnog jezika Hrvata i Srba u Hrvatskoj, koji se naziva hrvatski ili srpski. Ustav Socijalističke Republike Hrvatske 1974., Pravni fakultet Sveučilišta u Zagrebu, str. 23 (pdf)
3. Čl. 293. Ustave Socijalistične Republike Hrvaške (1974.): Autentični tekstovi saveznih zakona i drugih saveznih propisa i općih akata donose se i objavljuju u službenom listu Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije na hrvatskom književnom jeziku, latinicom. Ustav Socijalističke Republike Hrvatske 1974., Pravni fakultet Sveučilišta u Zagrebu, str. 36 (pdf)
4. Zemljopisni atlas Republike Hrvatske (ed. Ivan Bertić), Školska knjiga/Leksikografski zavod Miroslav Krleža, Zagreb, 1993; Vjerski sastav 1991., p. 59, UDK 912.44:910](497.5) ISBN not given, OCLC Work Id: 31149625
5. "New Power" Time - 4 Aralık 1944 (İngilizce)