Hızıruşağı, Kozaklı

Hızıruşağı Köyü
—  Köy  —
Kozaklı
Ülke	Türkiye
İl	Nevşehir
İlçe	Kozaklı
Coğrafi bölge	İç Anadolu Bölgesi
Rakım	1.140 m (3.740 ft)
Nüfus (2000)
- Toplam	220
Zaman dilimi	UDAZD (+3)
İl alan kodu	0384
İl plaka kodu
Posta kodu	50600
İnternet sitesi: YerelNET sayfası

Kültür

Köyün gelenek, görenek ve yemekleri Klasik Türkmen Herikli aşireti gelenekleri ve yemekleri yapılmaktadır.

İklim

Köyün iklimi, Karasal iklim etki alanı içerisindedir.

Nüfus

Yıllara göre köy nüfus verileri
2007	5976
2000	220
1997	255

Ekonomi

Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Köyün büyük bir bölümü Yurtdışında işçi olarak çalışmakta, köyden heryıl göç artmakta ve yurdun çeşitli il ve ilçelerinde memur ve işçi olarak çalışmaktadırlar.

Hızıruşağı Köyü, Nevşehir ilinin Kozaklı ilçesine bağlı bir köy olup Kozaklı-Kırşehir yolu üzerinde 5. kilometrede yer alır.

1997'de 255 olan nüfus, 2000'de 220 olarak sayılmıştır. 120 haneli köyün rakımı 1140 metredir. Nevşehir'e uzaklığı 88, Kozaklı'ya uzaklığı 7 km'dir. Sağlık Ocağı, İlköğretim Okulu var, PTT Şubesi veya kanalizasyon şebekesi var, taşımalı eğitim yapılıyor. Köy muhtarı

Köyün Tarihçesi

Yabanlı aşiretine bağlı bir köydür. 1954 Kozaklı'nın ilçe olmasına kadar Kırşehir Mucur ilçesine bağlı olarak kalmıştır.Hızıruşağı köyü yabanlı aşiretleri içerisinde kurulan ilk köydür.

Diğer ilk kurulan aşiret köyleri ise beş kardeşten oluşmaktadır,hızır-hızıruşağını,said sadini,bayram-bayramuşağını,medet-medetsizi,kılıç-kılıçlı köyünü kurmuştur.diger aşiret köyleri ise kuşaklı,karaarkaç,yeniyapani bazlamaç,küllüce,çayiçi,dereköy,karahasanlıda sayılabilir diğer aşiret köylerinin ise bu köylerden ayrıldığı aralarındaki akrabalık ilişkisinden anlaşılmaktadır.zaten soy kütüklerine bakılırsa herkesin diğer bir köyde yaşayan ile akraba olduğu daha rahat anlaşılacaktır.

10.asrın başlarında Seyhun nehri civarındaki yerlerinden, Maveraünnehir civarındaki Oğuz boylarına katılan Bayat boyu içerisindeki Yabanlı oymağı(aşireti) 11.yy.’ın ikinci yarısından itibaren yani 1050 yılından sonra Tuğrul ve Çağrı Beyler önderliğinde İran, Irak ve Suriye üzerinden Anadolu’ya geçtiler. 13. yy. da Halep ve Gaziantep civarlarında göçebe olarak hayvancılık ve ticaret yapmaya başladılar. Yaz mevsiminde sürülerine yaylak olarak Halep, Maraş ve Elbistan yaylalarını kullandılar.

Dünyanın ilk milletlerarası fuarı olan ve oymağımızın(aşiret) adı ile anılan YABANLI PAZARINI kurdular. Oymağımız bu dönemde Dulkadiroğluları Beyliğinin kurulmasına da katkıda bulunmuştur.

Anadolu’nun İslâmlaşmasında ve Türkleşmesinde büyük rol oynayan Yabanlı Türk oymağı 16. asrın başlarında Anadolu’nun içlerine kadar göçebelik yapmağa başlamıştır. Yaylak olarak da Sivas, Malatya arasında bulunan Yeni İl Kadılığı Bölgesinde Üsküdar, Pamucak, Kapaklı, Berçin, Uva, Keçi Hakkı, Sultan Yurdu, ve, Pazarören düzlükleri adları ile anılan güzergahta yozlarını otlattılar. Kış mevsiminin yaklaştığı zamanlarda Yabanlı oymağı Amik Ovası, Yolu ile Hatay, Suriye ve Colap deresi yolundan Halep bölgesinde kışlamışlardır.

17. y.y. sonunda oymağımız(aşiret) Osmanlı Sultanı tarafından Hac ve Ticaret konvoyların can ve mal güvenliğini sağlamak üzere bugün Suriye sınırları içerisinde bulunan Rakka vilayeti’nin Colap deresi ile Belh nehri civarına yerleştirilmişti. Oymağımızın bir kısmı bu göçe iştirak etmeyerek bulundukları yerlerde kalmışlardı. Yerlerinde kalan Yabanlıların bir kısmı bugün, Malatya iline bağlı Yabanlı köylerini kurmuşlardır. Rakka vilayetindeki sıcak iklim, Yabanlı oymağının geçim kaynağı olan hayvancılığa fazla imkân vermediği ve civardaki Arap kabileleri dirlik, huzur vermediği için, tahminen yetmiş, seksen yıl süren Osmanlının mecburî iskan politikaları gereği Rakka iskan politikasından sonra Sis Sancağı üzerinden (bugünkü Kozan ve Kadirli) Oğuz boylarının harman olduğu, Anadolu’ya geçmişlerdir. Bu yolculuk esnasında aşiretin bir kolu da ayrılarak Afyon’a yönelmiş, Emirdağ ilçesini kurmuştur. Oymağın bir kolu da Niğde ili Bor ilçesi civarına yerleşmiştir.

Sis Sancağı üzerinden Anadolu’ya tekrar gelen Yabanlı oymağı Maraş, Akkışla, Topaklı, Kozaklı güzergahını izleyerek, bugün yaşadığımız topraklara yerleşmiştir. Gerçek anlamda göçebelikten yerleşik hayata ilk defa bu topraklarda geçen Yabanlı oymağı, yerleşik hayata geçen en son Türk oymaklarındandır. Daha önce de hayvancılık ve ticaret ile uğraşan Yabanlı oymağı, yerleşik hayata geçince, tarım ile de uğraşmaya başlamıştır.

İçindeki Türk’ün göç ateşini devamlı, canlı ve diri tutan Yabanlı Türk oymağı insanı, seksenli yılların öncesinde Türkiye dışına; aynı yıllar sonrasında ise ülke sınırları içerisinde de göç etmeye başlamıştır. Göç üzerine Türküler yakan Yabanlı insanı, çağa ayak uydurarak deve, at gibi göç hayvanlarından biçerdöver, kamyon gibi ticari göç araçlarına geçmiştir.

Türkiye dışında Almanya, Hollanda, Belçika,fransa,ingiltere, gibi ülkelere de göç vermiş olup hali hazırda birçok avrupa ülkesinde çok sayıda insanımız yaşamakta ve çok güzel mevkilere gelmiş akrabalarımız bulunmaktadır.öyleki yabanlının çabuk zekası birçok bilim,siyaset,akademi,sanatçı,hizmet dalında insanlar yetiştirmeye vesile olmuş kutsal vatan toprağıdır.Bu topraklar öyleki neşet ertaş lar ve onun babası muharrem ustaya dahi ev sahipliği yapmıştır.

Yabanlı, ülke sınırları içerisinde de Kayseri, Kırşehir, Ankara, İzmir ve Antalya gibi ticarî hayatın canlı olduğu illere de göç vermeye devam etmektedir.

Çalışkanlıkları, üstün zekâları ve zorlukları aşmadaki yetenekleriyle de gittikleri yerlerde kendi iş yerlerini kurarak hem doğdukları hem doydukları yerleri kendilerine yurt edinmişlerdir. Göç ettikleri yerlerdeki topluluklarla kısa sürede kaynaşan Yabanlı insanı mazisini unutmadan, aslını koruyarak gittiği yere inancını, kültürünü ve çalışkanlığını aşılayarak hem gittikleri hem de geldikleri yerlere dinî, ticarî ve sosyal yönden canlılık kazandırıp dinamizm katmışlardır.

Avrasya ekseninde en hareketli toplum olan Türklerin Bayat boyuna mensup Yabanlı oymağı, tarih boyunca devamlı hareket halinde olmuştur. Bugünkü güçlü Türkiye’nin temellerinde Yabanlının da harcı vardır.

Yabanlı oymağı insanı durağanlığı sevmez. Gözü kara, riski seven, imkânsızı imkân dahilinde gören bir topluluktur. Bundan dolayı hiçbir korkuya kapılmadan bir yerleşik birimden, başka bir yerleşim birimine göçmek; oralarda yeni bir hayat kurmak riskini rahatlıkla göğüsleyebilmektedir.

Ekonomik, sosyal ve kültürel yapıya canlılık kazandıranlar, ümitsizliğe kapılmadan risk almasını bilenlerdir. Kişisel ve toplumsal hayatta köklü değişiklik yapabilenler Yabanlı oymağı insanı gibi risk almasını bilen insanlardır. Toplum hayatındaki canlılık, hareketten ve göçten kaynaklanır. Tarihin her döneminde hareket halinde olan Yabanlı oymağı insanı, büyüklerinden aldığı manevî mirası, hareketin bereketiyle harman etmiş, geldiği ve gittiği toplumların ekonomik, sosyal ve kültürel hayatlarına yeni boyutlar katmışlardır.

KAYNAKLAR:

1) Cevdet TÜRKAY, “Osmanlı İmparatorluğunda Oymak, Aşiret ve Cemaatler” Tercüman Kültür Eserleri Dizisi,.İstanbul, 1975 s.12.

2) Prof..Dr. Osman TURAN, “Selçuklular Zamanında Türkiye” İstanbul 1971,s.112

3) İsmail.Hakkı Uzunçarşılı, “Anadolu Beylikleri”, TTKY. Ankara 1984, s.158-159

4) Abdullah Çağrı ELGÜN, Akkışla ve Yöresi Ağızlar. Kayseri Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, Kayseri, 2005 s.12-18

5) Prof. Dr. Ahmet UĞUR, “Akkışla I ”, Ankara, 1978 s. 17

6) Ali Rıza YALMAN, “ Cenupta Türkmen Oymakları” s. 127

7) Ahmet REFİK,” Anadolu’da Türk Aşiretleri”, İstanbul, 1989 ,s.84-85

8) Faruk SÜMER, Selçuklu Devrinde Doğu Anadolu’da Türk Beylikleri, TDK Ankara, 1990 s. 9.

9) Dt. Halit ERKİLETLİOĞLU, Geniş Kayseri Tarihi, s. 215. Can Matbaası, Nisan 2006)

10) Faruk Sümer, 16.Asırda Anadolu, Suriye ve Irak’ta Türk Aşiretlerine Umumi Bir Bakış, İ. F. M, 11 İstanbul 1952, s. 515

11) Yusuf HALAÇOĞLU, 18.yy’da Osmanlı İmparatorluğu İskan Siyaseti ve Aşiretlerinin Yerleştirilmesi

12) Faruk SÜMER, Yabanlu Pazarı, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul 1985, s.83-84

== Coğrafi özellikler

Tarım

Verimli topraklara sahip köyde, iklimdeki düzensizlikler ve kuraklık nedeni ile ürün kalitesi ve miktarında azalma başgöstermiştir. Son yıllarda hızıruşağı köyünde ekilen başlıca tarım ürünleri buğday, Ayçiçeği ve pancar(mercimek)dır. Pancarın sulama sorunu nedeniyle masraflı oluşu, köylüyü daha çok buğday ve bazen de arpaya yöneltmiştir.