Hacıveliuşağı, Andırın
| Hacıveliuşağı | |
| — Mahalle — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Kahramanmaraş |
| İlçe | Andırın |
| Coğrafi bölge | Akdeniz Bölgesi |
| Nüfus (2000) | |
| - Toplam | 552 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0344 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 46400 |
| İnternet sitesi: | |
Hacıveliuşağı, Kahramanmaraş ilinin Andırın ilçesine bağlı bir mahalledir.
Tarihçe
Mahallenin adının nereden geldiği ve geçmişi hakkında tam bilgi olmamakla birlikte "Hacıveli" adında bir zatın çocukları olduğu ve zamanla köy oluşturacak şekilde çoğaldıkları kesindir. Ancak "Aşıklı" obası ile "Avanlı" Obası Hacıveli"nin torunları olmayıp sadece sonradan sınır birliğinden dolayı bu ad altında yaşamaktadır.
Avanlı obasının asıl uzantıları İran Horasan'a kadar varmaktadır. Obanın araştırmaya meyilli akademik beyinleri bu obanın kökenini tezler halinde araştırmaya devam etmektedir. Zaten AVAN kavramı da Orta Asya kaynaklı olup kazakça KURT AVCISI anlamını taşımaktadır. Avanın yine farklı akademisyenler tarafında YARDIMCI, anlamı olduğu bilinmekte, osmanlı kaynaklarında ise Yılın belli bir dönemini teşkil eden Zaman, Vakit anlamına gelmektedir.
Kültür
YÖRÜK-AVŞAR TÜRKMENLERİ kültür gelenek ve görenekleri yaşanmaktadır. Geleneklerine sahiptirler.
Avanlı obasın da 13 hane bulunmaktadır.Bunlardan 5 hane de ikamet edilmemektedir. Yaz tatilinde izine ayrılan memur kesim gelip otururlar.Avan lar bilinen gecmiş tarihi araştırmalar sonucunda buraya kavaklı koyden gelmişlerdir. 3 kardeş olarak gelen bu insanlar Avan'lının bulunduğu yere gelerek hopur tabiri yani orman acarak kendilerine yerleşim yeri yapmışlardır.Obanın kuzeyini buyuk çatal dağı, doğusunu karadallık dağı, batısını ise harlıdaş çevrelemektedir. obanın guneyi acık olup aslantaş barajı manzarılıdır.Yazın rüzgar püfür püfür eser ve yayladır.Oba düz bir araziye sahiptir(84 dönüm)Ama bu düz arazi davalık olup devlet tarafından men edilerek ormana katılmıştır. .
Avanlar kavaklı koye ERZURUM'dan Osmanlı dönemin de gelmişlerdir.Erzurum'dan üç kola ayrılan AVAN'lar bir kısmı Trabzon istikametine, bir kısmı iç anadoluya (aksaray) istkametine ve diğer bir kısmı da Kahramanmaraş istikametine gitmişlerdir.Avan'lar Erzuruma Orta Asya'dan gelmiş olup en geri tarih olarak eski medeniyetler dönemi,ELAMLILAR dönemine gitmektedir.
Mahallenin gelenek, görenek ve yemekleri çok çeşitli değil ve bilinen türdendir.
Mahallenin Gelenekleri
Köy genellikle okuyan kesimlerden oluştuğundan son 30 yılda büyük bir değişim geçirmiş geçmiş alışkanlıklarını neredeyse unutmaya yüz tutmuştur. Mahallede kalan halk ise bu unutulmaya yüz tutan gelenekleri doğal yaşantılarıyla ayakta tutma gayretindedir..
Benim dikkatimi çeken mahallede şehir kültüründen ayrı bir yaşantı veya geleneğin olmadığıdır. Sadece düğünlerinde dikkat ettiğim birkaç husus şunlardır. 1- Düğünler genellikle Cuma günleri Cuma Namazından sonra başlar Pazar günleri öğleyin gelinin damat evine getirilmesiyle biter. 2- Düğünün başlayabilmesi için TÜRK BAYRAĞI Şerefine yakışır biçimde yüksek bir yere yarışmacılar aracılığı ile dikilir. genelikle tercih edilen yüksek yer evin yakınında bulunan en yüksek ağaının tepesidir. Bağrağı dikecek olan gönüllü yarışmacılardan ilk kim ağacın tepesine çıkmışsa o bağrağı diker ve Damat evi tarafından o ya kişi birşeyler ile ödüllendirilir. bu ödül genellikle para veya gömlek, mendil, elbisedir. Bayrak dikme Davullar ve Zurnaların eşliğinde bir Toy_şölen havasında yapılır. 3-Düğünlerinde istisnasıuz Davul ve zurna kullanılır. Tek davul ve tek zurna tercih edilmez en az iki davul iki zurna olmalıdır. 3-Mahallede düğünlerde davetlilere mutlak şartla yemekler verilmelidir. yemek yapma işleri düğün sahipleri tarafından mahallenin iyi yemek yapabilen kadınlarına verilmektedir. Yapılan yemekler etli yemeklerdir. Döğme aşı, Bulgur ve pirinç pilavı, Kuru Fasulye ve Nohut patates suluları en çok tercih edilen yemekleridir. 4-Cumartesi günleri damat evinden gelinin evine kına yakmaya gidilir. 5- Pazar günleri damat evine gelen gelin evin kapısını (Yarı aralanmış bir kapı) sert bir şekilde fırlattığı şişe ile açmalıdır. bu gelinine ve uğur getireceği bereket getireceği anlamını taşıtr. Açtığı kapı aynı zamanda kendisinin ev sahiplerine (Damat ailesi) ne kadar gönül açtığı şeklinde de yorumlanır. 6_ Mahallede halay çekmek genç erkeklerin düğünlerde vazgeçilmezidir. halayda davul ve zurnanın notalarında yanılgısız olması üzerinde durulan konuların en başında gelir. halay başları notalara yumlu be hatasız halayını oynarlar. çokçeşitli halaylar çekilmektedir. Ayrıca kırbaç oyunu, kız kaçırma yüzük bulma gibi geçmişe has oyunlarda düğünlerde sergİlenir. KÖYÜN YEMEKLERİ:
Mahallede yapılan yiyecekler Türkiye'nin hemen her ilinde yapılan ortak yiyecekler lduğundan pek üzerinde durmayacağım. fakat tirişik yemeğini anlatmakta fayda var. TRİŞİK: Biitkisi kış aylarının ilk günlerinden itibaren topraktan filizlenir ve yüzeye çkar. görüntüsü şeker pancarına hafiften benzer. zaten yöre halkıda bitkiye genellikle pancar derler. Yeşilken ilk koparıldığıunda kesinlikle yenmez. insanın ağzını kabartıp şişirecek kadar ilginç bir acısı vardır.
Tirişik mahallede önce tektek yerden toplanır. Sonra evde kök kısımlarının varsa kirlilikleri temizlenir be demetler halinde dizilir. Ekmek tahtası üzerinde keskin bir bıçak ile aynen marul doğrar gibi fakat okadar ince doğranır ki doğrama süreci hem can yakar kem de zaman alır. İlginç acısından elerin etkilenmemesi için plastik eldivenler giyilir. doğranan bu trişik soğuk su içerisine(İrice ve kalaylı bakır kazan) konur. bir ya da iki bardak iyi olgunlaşmış yoğurt ya da ayran bu kazana ilave edilir. Sıcak bir ortamda Ocak veya soba arkasında kazanın üstü elbiseler ile de örtülerek mayalanmaya brakılır. bu genellikle köy halkı tarafından akşamdan sabaha kadardır. Sabahtan itibaren tirişik içine nohut da katılarak ateşte pişitrilmeye bırakılır. Pişirme süresi 4-5 saat kadar devam eder. İnsanın ağzına hiçbir acımsı ya da zarar verici tat gelmeyecek olana kadar kaynamalıdır. pişen tirişik indirilir. sarımsak da dövlür ve tirşiğe ilave edilir. bir güzel de yanına bulgur pilavı yapılır. sonra o tirişik tadının lezizliğini keşfedersiziniz. C Vitamini açısından oldukça zengindir ve bağırakları çok iyi çalıştırır.
Coğrafya
Kahramanmaraş iline 80 km, Andırın ilçesine 13 km uzaklıktadır. Kahramanmaraşa bağlı bir köy olmasına rağmen genellikle ticari ve sosyal ihtiyaçlarını halk Osmaniye ve Adana İllerinden karşılar. Mahallenin Osmaniyenin Kadirli ilçesine uzaklığı 42 Km Adana Merkeze uzaklığı 145 Km dir.
Mahallenin yerleşim yeri Kadirli ile Andırın Yolu üzerinde Andırın ilçesinin güneyinde Andırın ilçesine bağlı Yeşilova Kasabasının 5 KM kuzeyindedir. Rakımı 800 Metredir.
Köy, Genç Toros Dağları üzerine kurulu olduğundan engebeli ve kayalık bir araziye sahiptir. Yer yer yağmur selinin biriktirdiği küçük ovacıklar halinde ekilebilen arazileri mevcuttur. ancak mahallede kaynak suyu olmadığından ekilebilir veya kullanılan araziler kıraçtır.
Mahallenin bitki örtüsü Maki ile Orman bitkisinden oluşmaktadır. Köy sınırlarının hemen hemen tamamı maki veya orman bitki örtüsüyle kaplı olup yeşil bir alan ihtiva eder. makileri klasik Akdeniz bitkileri olup Ormanları genellikle Meşe ve Meşe çeşitleri olan Mazı, Kesme, demirçik tir.
Ayrıca mahallenin dağlarında çok güzel ve çeşitli KIZILCIK meyveleri kendiliğinden yetişmiştir. bu mahallenin ayrı bir zenginliğidir.
Mahallede yetişen meyveler İncir, Nar, Dut, Ceviz(orta verimde), Erik, Vişne, Kiraz, Hurma dır. Kızılcık ağaçları, meneviş, kurmut,dağ elması ve o yöre halkının tabiri ile Meğlep ağaçları dağlarında kendiliğinden yetişen meyvelerdir.
İklim
Mahallenin iklimi, Akdeniz iklimi etki alanı içerisindedir. Genellikle kışları ılık yağışlı Yazları sıcak ve az yağılıdır. Köy iklim olarak kış ayları Adana Osmaniye yöresinin iklim şartlarına daha çok benzerlik gösterir. Kahhramanmaraş ilinin genel iklim yapısı hacıveliuşağı mahallesinde pek görülmez..
Ayrıca Avan'lı obası iklim bakımından merkez mahalleden farklıdır. Avanlı obasına kar yağarken, merkez köye yağmamaktadır. Bu yüzden daha soğuk ve yayla olarak daha elverişlidir. Ayrıca Andirın doktoru olarak tabir edilen tirşik Avanlı obasın da daha çok ve en güzeli en lezzetlisi yetişmektedir. bu yüzden civar obalarda tirşik toplamak maksadıyla yazıya ( taralanın ismi) gelmektedir.
İlginçtir ki; köy çukurovadan başlayan ani yükseltinin 800 mtre rakıma ulaştığı bir noktada bulunduğundan yaz aylarında hafiften yayla havasını da andırır. Andırın İlçesinin doğusunda bulunan SIR Barajı ile rakım olarak mahalleden 400 mt kadar aşağıda ve uzaklık olarak 10 km mesafedeki yeşilova- osmaniye/karatepe arasında konumlanmış ASLANTAŞ Barajının özellikle yaz aylarında buharlaşması neticesinde yükselen buhar tam bu mahallenin üzerinde yoğunlaşır. sabahları sisli bir hava oluşturur. genellikle yaz ayları bu barajların etkisi ile rutubetli bir havanın olması sonucunu getirir bu mahallede.. yaz aylarındaki bu nemli hava meyvelerin olgunlaşmadan dallarında çürümesine neden olmaktadır.
Nüfus
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | |
| 2000 | 552 |
| 1997 | - |
Mahallenin nüfusu yıllardır yıllardır ne artar ne de eksilir. çünkü dışa göç ile terrar emekli olup köye dönüş arasında muhteşem bir denge mevcuttur. Ortalama nüfusu 600 civarındadır. Ancak yaz aylarında okuyan öğrenciler ve çalışan kesim yayla olarak veya ziyaret için köye geldiklerinden mahallenin nufusu 3-4 misli artmaktadır. bu geçici bir süğreç olur her yıl ve sadece haziran temmuz ve ağustos aylarına has bir durumdur.
Ekonomi
Mahallenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Ancak köy genellikle dışa göç verir bir konumda olduğundan yapılan tarım ve hayvancılık ta oldukça yetersizdir. Bilinçli tarım ve hayvancılık mahallede mevcut değildir.
Gerek tarıma elverişli arazinin olmaması gerekse hayvancılığa uygun bir coğrafya ve iklim ihtiva etmemesi yöre halkı, başka yöntemler ile kendi ekonomik ihtiyaçlarını karşılaması kanaatine varmış; bunun da en güzel yolunun okumakta olduğunu düşünmüştür. Mahallede eğitim kurumlarının hem bina hem de personel açısından oldukça yetersiz olduğu düşünüldiğinde köy halkının büyük bir kısmının, yeterli altyapıya sahip okulların bulunduğu büyük yerleşim merkezlerine ki, bu da genellikle Adana ve Osmaniyedir, göç etmeleri doğal bir sonuçtur. Köy halkının hem yerleşik kalıp göç etmeyen , hem de göç eden fertlerinin en büyük ve en gerçekçi idealleri okumaktır. Köy halkı için başka da bir alternatif bulunmamaktadır. Köy halkı ya karasabanla taşlık ve küçük arazilerinde buğday ekerek ve birkaç küçükbaş hayvan yetiştirerek geçim çıkaracak ya da okuyarak kamu ve özel sektörde yerini alacaktır. tercihini köy halkının tamamına yakını okumaktan yana kullanmaktadır. doğal olarak mahallenin eğitim düzeyini yüksektir.
Ekonomisi okumak üzerine kurulu köy, yakacak sıkıntısı çekmez. mevcut ormanlarından kendi yakacağını karşılar.
NOT: KÖyde kalan ahalinin çocukları özellikle kış aylarında TİRİŞİK (Andırın Doktoru diye tabir edilir) toplayarak yol kenarlarında konumlanıp yoldan geçen doğal müşteri araç sahiplerine satarlar ve harçlıklarını ailelerinden bağımsız olarak temin ederler. Çünkü Bu mahallede yetişen Tirişik Andırın da en kaliteli ve en önce yetişen tirişiktir.
Altyapı bilgileri
Mahallede ilköğretim okulu vardır. Mahallenin içme suyu şebekesivar kanalizasyon şebekesi yoktur. PTT şubesi ve PTT acentesi vardır. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Mahalleye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup mahallede elektrik ve sabit telefon vardır.
Mahallenin dağlık ve engebeli bir araziye sahip olması dağınık bir yerleşimi de beraberinde getirir. Mahallede OBALAR şeklinde Çakırcı, Hacıveliuşağı merkez köy, Karataşlı, Aşıklı, Yahyalar ve Kızılcaova(Avanlı)obaları bulunmaktadır.
Mahallenin Kızalcaova(Avanlı) haricindeki obalarında içme suyu ve yolu yeterli düzeydedir. lakin kızılcaovanın içme suyu yetersiz olup yollarıda aşırı derece bozuktur.Köy Muhtarının genellikle merkez obadan çıkması ve Avanlının da merkez obadan çıkan muhtara destek vermemesi nedeniyle mahallenin yollarına bir gram toprak bile ilave edilmemektedir. suları ise bilinçli olarak başka obalara fazlasıyla aktarılmakta Avanlının suyu kesilmektedir.
halbuki Avanlı obası asfalt yola 700 mt. Su dağıtım deposuna 800 mt mesafededir. Avanlı obası mahallenin en yüksekteki, plato ve ovayı andıran en güzel görünümlü yerini teşkil eder. Oba halkının okuma yazma oranı %100 eğitim düzeyi %80 oranında Lisans tır. Mahallenin yüzlerce yetişmiş elemanlarının geneli bu obadandır.. lakin basit siyasi çekişmeler ile bu güzel obamız ihmale veya hamasete kurnban edilmektedir.
Avanlı obasında bulunan halkın en büyük üzüntüsü ise devlete bilim ve eğitim alanında en büyük katma değeri sağlamadsına rağmen en az hizmet götürülen bölgesidir. ancak Oba halkı hiç kimseden minnet de beklememektedir. Alnı dik olmayı boyun basitişlere boyun bükmekten daha onurlu görmekte her şeye rağmen en güzel şekilde de mahalledeki yaşantısını iftiharla sürdürmektedir.