Hagop Nalyan

Hagop Nalyan (d. 1706, Divriği - ö. 19 Temmuz 1764, İstanbul) Ermeni din adamı ve şair; Türkiye Ermenileri 50. patriği.

1720'lerin başında İstanbul'a gelerek, 1719'da Patrik IX. Hovhannes Golod tarafından tesis olunan Üsküdar'daki Ruhban Mektebi'nde okudu. 1728'de rahip, 1729'da ise episkopos takdis edildi. 15 Şubat 1741'de İstanbul patriği atandı ve 26 Mart 1749'a kadar bu makamda kaldı. 13 Nisan 1749'da Kudüs patriği seçildi. Haziran 1752 sonlarına kadar görevini sürdürdü. O günlerde, başbezirgan Yağup Hovannesyan (1672-1752) ile birlikte İstanbul'a dönerek, ikinci defa patrik oldu. 13 Mayıs 1764'te, hastalığından dolayı istifa etti. Ölümünde Pangaltı Ermeni Mezarlığı'na gömüldü. Burası 1940'ta istimlak edilince, kabir taşı Şişli Ermeni Mezarlığı'na nakledilmiştir.

Patrik Nalyan, 9'u basılı ve 14'ü yazma 23 eser bırakmıştır. Bunların büyük kısmı dini mahiyettedir. Başlıca eser, 1745-1748 arasında basılan Megnutyun Nareki (Narek Dua Kitabının Tefsiri) adlı kitabıdır ki, içinde Ayasofya isminin menşei hakkında bir bahis de mevcuttur. Bazı Anadolu şehirlerinin tarihi ve coğrafyası hakkında dahi bilgiler veren ve 1758'de basılan Kantzaran Dzanutzmantz (İlanlar Hazinesi) adlı eseri de önemlidir. 1757, 1787, 1820, 1844 ve 1859 yıllarında beş defa basılan, Zen Hokevor (Ruhani Silah) adlı kitabının ikinci kısmı, Ermeni harfli Türkçe Katesizm'dir. Üçüncü kısmı ise, Türkçe ruhani ve ahlak şiirleri ve hikayeler ihtiva etmektedir. Katip Çelebi'nin Cihannüma'sını kısmen Ermeniceye çevirmişse de basılmamıştır.

Nalyan, "Nihadi" mahlasıyla Türkçe dindışı şiirler de yazmıştır. Ermeni harfli Türkçe cönklerde, muhtelif türdeki şiirlerine ve birkaç destanına tesadüf edilmiştir. Patrik Nalyan, III. Osman (hükümdarlığı 1754-1757) ve III. Mustafa (hükümdarlığı 1757-1774) nezdinde itibar görmüş ve Sadrazam Koca Ragıb Paşa'nın da şahsi dostu olmuştur.

Kaynakça

Kevork Pamukciyan, Hagop Nalyan, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 1994, c. 6, s. 43
- H. Asadur, "Gosdantnubolso Hayen yevirentz Badriarkneri" (İstanbul Ermenileri ve Patrikleri), Yedikule Ermeni Hastahanesi Salnamaesi, 1901, s. 138-139, 141-149
- H. Mırmıryan, Isdverk Hin Temkeru (Eski Simalar Gölgeleri), İst., 1907-1908, s. 19-24
- P. M. Ormanyan, Azkabadum (Milli Tarih), II. İst., 1914, s. 2954, 3034, 3037-3041
- E. M. Ağvnuni, Miapark yev Aytzeluk Hay Yerusağemi (Ermei Kudüs'ün Dini Mensupları ve Ziyaretçileri), Kudüs, 1929, s. 323-325
- Y. Alyanakyan, "Nalyan Hagop Badriarki Kankadı" (Nalyan Hagop Patriğin Şikayeti), Jamanak, 14 Şubat 1942
- B. Zartaryan, "Hagop Nalyan", ae, 25-28 Ekim 1944
- K. Pamukciyan, Hagop Badriark Nalyan, İst., 1981

Ortodoks Kilisesi unvanları
Önce gelen: IX. Hovahannes	İstanbul Ermeni Patriği 1741-1749	Sonra gelen: I. Brokhoron

Önce gelen: I. Kevork	İstanbul Ermeni Patriği 1752–1764	Sonra gelen: III. Kevork Basmacıyan

İstanbul Ermeni Patrikleri

Osmanlı İmparatorluğu	I. Hovagim • I. Nigoğayos • I. Garabed • I. Mardiros • I. Krikor • I. Asvadzadur • I. Istepanos • I. Diradur • I. Hagop • I. Hovahannes • I. Tovmas • I. Sarkis • II. Hovahannes • I. Azaria • II. Sarkis • I. Melkiseteg • III. Hovahannes • II. Kevork • II. Kevork • I.Zakaria • I. Tavit • I. Giragos • I. Khaçadur • II. Tovmas • I. Yeğiazar • IV. Hovahannes • I. Ğazar • V. Hovahannes • III. Sarkis • II. Istepanos • IV. Hovahannes • I. Antreas • II. Garabed • IV. Sarkis • I. Toros • I. Yeprem • II. Khaçadur • I. Mateos • II. Melkiseteg • I. Mıkhitar • I. Avedik • I. Kalust • I. Nerses • III. Mardiros • I. Mikayel • I. Sahag • VII. Hovahannes • VIII. Hovahannes • IX. Hovahannes • II. Hagop • I. Brokhoron • I. Minas • I. Kevork • III. Kevork Basmacıyan • II. Zakarya • X. Hovahannes • I. Tanyel • XI. Hovahannes • IV. Kevork • Kalust Gaydzag I • I. Apraham • I. Boğos • III. Garabet • III. Istepanos • III. Hagopos Seropyan • II. Asvadzadur • II. Madteos • II. Kevork • V. Sarkis • II. Boğos • I. İknadios • I. Mıgırdiç • II. Nerses • I. Harutyun • I. Khoren • III. Madteos • I. Mağakya • I. Yeğişe Turyan • XII. Hovahannes Arşaruni • I. Zaven Der Yeğyayan

Türkiye Cumhuriyeti	I. Mesrob Naroyan • I. Karekin Haçaduryan • I. Şınorhk Kalustyan • II. Karekin Kazancıyan • II. Mesrob Mutafyan

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/9/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.