Şınorhk Kalustyan
Patrik Hazretleri I. Şınorhk Kalustyan | |
---|---|
Konstantinopolis Ermeni Patriği | |
Şınorhk Kalustyan | |
Özgün adı | Շնորհք Գալուստյան |
Kilise | Ermeni Apostolik Kilisesi |
Makam | İstanbul Ermeni Patrikhanesi |
Atanış | 1961 |
Dönem bitişi | 1990 |
Öncül | I. Karekin Haçaduryan |
Ardıl | II. Karekin Kazancıyan |
Doğum adı | Arşak Kalustyan |
Doğum |
27 Eylül 1913 Yozgat, Osmanlı İmparatorluğu |
Ölüm |
7 Mart 1990 Eçmiadzin, Ermenistan |
Kabri | Şişli Ermeni Mezarlığı |
Mezhep | Ermeni Apostolik |
Şınorhk Kalustyan (Ermenice: Շնորհք Գալուստյան), doğum adıyla Arşak (d. 27 Eylül 1913, İğdeli, Çandır, Yozgat, Türkiye - ö. 7 Mart 1990, Eçmiadzin, Ermenistan), 82. İstanbul Ermeni Patriği ve Türkiye Ermenileri Ruhani Başkanı.
Yaşamı
Yozgat'ın tanınmış ve zengin ailelerinden birinin çocuğuydu. 1915'te babası ve bütün ailesini kaybetti. Annesi oğlunun tahsil görmesini arzuladığı için kardesini yanina Talas Amerikan Kolejine gönderdi. 1922'de, köyleri dolaşarak birçok Ermeni yetimi toplayan Amerikan Rılif heyeti tarafından önce Niğde sonra da Mersin'e, oradan da gemiyle Beyrut Nahr İbrahim Yetimhanesine gönderildi. 1927'de Kudüs Ermeni Patrikliği'nin ruhban okuluna girerek 1932'de Patrik Torkom Kuşakyan'ın eliyle diakos, 1935'te ise rahip olarak takdis edildi. 1937'de patriklik matbaasının yöneticiliğini ve resmi yayın organı olan Sion dergisinin yazı işleri müdürlüğü görevlerini üstlendi. 20 Kasım 1937'de üstrahip, daha sonra patrikhane yönetim kurulu üyesi oldu. Hayfa Ermenileri dini önderliğinden sonra, 4 Ekim 1941'de Antilias (Lübnan) Katolikosluğu Semineri müdürlüğüne davet edilerek Haziran 1944'e dek bu görevde kaldı. 1945'te Londra, 1948'de Peterson ve Newark, 1952'de California Ermenileri dini önderi oldu.
1955'te Eçmiadzin Başpatriklik Katedrali'nde episkopos olarak takdis edildi. Dönüşünde İstanbul'a uğradı. Eçmiadzin Semineri yöneticiliğine davet edildiyse de bu görevi kabul etmedi. 1956'da Kahire'de toplanan episkoposlar düzeyindeki sinoda katıldı. 25 Mart 1957'de Kudüs Patrikliği hazinesi sorumlu müdürlüğüne seçildi. 1960'ta tekrar İstanbul'a geldi.
22 Haziran 1961'de Patrik Karekin Haçaduryan'ın vefatı üzerine, 11 Ekim 1961'de Türkiye Ermenileri patrikliğine seçildi. 25 Aralık 1961'de Bakanlar Kurulu tarafından kilise dışında dini kıyafet giyme izninden sonra 27 Aralık 1961'de başpatriklikçe “başepiskoposluk” payesi ile onurlandırıldı. 3 Ocak 1962'de Kumkapı'daki Surp Asdvadzadzin Patrikhane Kilisesi'nde yapılan patriklik asası teslimi ve tahta çıkma törenleriyle göreve başladı. Ziyaret amacıyla gittiği Ermenistan'daki Eçmiadzin Başpatrikhanesi'nde kaza sonucu düşerek vefat etti. Naaşı İstanbul'a getirilerek Patrikhane Kilisesi'nde yapılan törenlerle Şişli'deki Ermeni Mezarlığı'nın patrikler bölümüne defnedildi. Dini konularda 10'u aşkın Ermenice, 1 de İngilizce eseri vardır. Bunların dışında kendi adıyla ve takma adla birçok makale yazmıştır.
İstanbul Ermeni patrikleri arasında en uzun süre tahtta kalan patrik olan I. Şınorhk, 29 yıllık patrikliği boyunca yapıcı etkinlikleri ile dikkati çeker. Bir önceki patrik I. Karekin Haçaduryan döneminde başlayan önemli işler tamamlandı. Bunların arasında Gedikpaşa'daki Surp Mesrobyan, Kadıköy'deki Aramyan-Uncuyan ve Hasköy'deki Nersesyan okullarının, Galata'daki Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi'nin ve Narlıkapı'daki Surp Hovhannes Kilisesi'nin tekrar inşası, bu işler arasındadır. İstanbul'daki birçok okul ve Ermeni kilisesi I. Şınorhk döneminde büyük veya küçük onarımlar geçirdi.
Patrik I. Karekin döneminde başlayan çocuk dinlenme kampı, Patrik Şınorhk'un döneminde sabit hale getirildi. 1966'da Kınalıada'da açılan kamp, bugün de işlevini sürdürmektedir. Yine Kınalıada'da Serap Sokağı'ndaki bugüne dek kullanılan Patriklik Yazlığı'nın inşası Patrik I. Şınorhk'un eseridir.
2005 yılında Almanya Ermeni Cemaati lideri Başpiskopos Karekin Bekçiyan, Kalustyan'ın annesi Güldane Kalustyan'ın Ermeni Tehciri sırasında din değiştirerek Müslüman olduğunu ve yaptığı ikinci evlilik nedeniyle Diyanet İşleri eski başkanı Lütfi Doğan'ın annesi olduğunu dolaysıyla Şınorhk Kalustyan ile Lütfi Doğan'ın anne tarafından kardeş oldukları iddiasını ortaya attı. Ancak iddiaları yalanlayan Lütfi Doğan, Patrik Şinork Kalutsyan ile herhangi bir akrabalıklarının olmadığını vurguladı.[1]
Kaynaklar
- Kevork Pamukciyan, Vağarşag Seropyan, Şınorhk Kalustyan, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, c. 4, s. 400, (1994).
Kaynakça
Ortodoks Kilisesi unvanları | ||
---|---|---|
Önce gelen: I. Karekin |
İstanbul Ermeni Patriği 1961-1990 |
Sonra gelen: II. Karekin |
|