Mağakya Ormanyan

Mağakya Ormanyan

Doğum	23 Şubat 1841 İstanbul
Ölüm	19 Kasım 1918 İstanbul
Meslek	Din adamı

Mağakya Ormanyan (Ermenice: Մաղաքիա Օրմանյան) (d. 23 Şubat 1841, İstanbul - ö. 19 Kasım 1918, İstanbul), İstanbul Ermeni Patrikhanesi 76. patriği.

Asıl adı Boğos'tur. İlköğrenimine İstanbul Taksim Tarlabaşı'nda bulunan Çöplükçeşme Sokağı'ndaki(bugünkü adı Eskiçeşme Sokağı) Rahip Atanas'ın okuluna başladıktan sonra 1851'de Roma'ya gönderildi. Orada Andonyan Rahipler Topluluğu'nun Surp Lusavoriç Manastırı'na girdi. 6 Ocak 1856'da Mağakya adı ile rahip oldu. 24 Ocak 1858'de Rahipler Topluluğu'na üyeliği kabul edildi. 28 Haziran 1863'te “sargavaklık” (diakos, şemmas) rütbesini aldı. Aynı yıl 24 Ağustos'ta ise Başepiskopos Yetvart Hürmüzyan tarafından din adamı takdis edildi. 3 Eylül 1865'te teoloji alanındaki doktorasını verdi. 9 Kasım 1865'te Propaganda Okulu'nun Ermenice öğretmenliğine atandı. Ocak 1866'da İstanbul'a geldi. Taksim'deki Andonyan Okulu'nun müdür ve öğretmenliği görevine atandı. Ekim 1867'de Roma'ya gitti. Felsefe, tanrıbilim ve kilise hukuku konularında doktora yaptı. 1868'de Roma Tanrıbilim Akademisi'ne üye oldu. 8 Aralık 1869'da Birinci Vatikan Konsili'ne katıldı. 8 Mayıs 1870'te İstanbul'a döndü.

Ormanyan 9 Kasım 1879'da 75 kişi ile birlikte Katolik mezhebinden ayrılarak Ermeni Gregoryen Kilisesi'ne döndü. Aynı gün Patrik II. Nerses Varjabedyan tarafından başrahiplik rütbesiyle onurlandırıldı. 12 Kasım'da ise Galata Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi vaizliği görevine atandı. Mart 1880'de ise Manastırlar Komisyonu'na seçildi. 14 Nisan 1880'de Erzurum bölgesi dini önderliği görevine, 19 Ekim'de ise yeni açılan Sanasaryan Okulu yönetim kurulu başkanlığına seçildi.

14 Aralık 1885'te III. dereceden Mecidi nişanı ile onurlandırıldı. 8 Haziran 1886'da başpatrik Magar tarafından episkopos takdis edildi. 18 Temmuz 1887'de Başpatrik Magar tarafından Ermenistan'da Eçmiadzin'deki Kevorkyan Ruhban Okulu'na tanrıbilim öğretmenliği görevine seçildi. Daha sonra Armaş'taki ruhban okulunun kuruluşunda görev üstlendi ve bu okulun müdürlüğüne getirildi. 1892'deki başpatrik seçiminde delege oldu. Armaş Ruhban Okulu'nda Masis dergisini yayımlamaya başladı (13 Haziran 1892). 12 Kasım 1896'da ruhani meclis üyeliğine seçildi.

Ormanyan 18 Kasım 1896'da İstanbul'da İstanbul Ermeni Patrikliğine seçildi. Patrikliği döneminde Padişahın emriyle kamulaştırılan Hasköy'deki Cezayirliyan Köşkü, Kalfayan Okulu'nun genişletilmesi için Ermeni cemaatine geri verildi (19 Mayıs 1898). Onun girişimiyle Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi'ne yapılan günlük gıda yardımı yükseltildi.

Ormanyan 9 Ekim 1899'da Babıali'ye istifasını verdi. 21 Mart 1900'de istifasını yineledi. 31 Ağustos'ta II. Abdülhamid tarafından I. dereceden Osmani nişanına layık görüldü. 21 Aralık 1901'de altın ve gümüş imtiyaz nişanları, 15 Nisan 1902'de ise murassa nişanı ile onurlandırıldı.

Bu yıllarda Ormanyan'ın çabaları ile Kumkapı'daki İstanbul Ermeni Patrikhanesi'nin ana kilisesi olan Surp Asdvadzadzin Kilisesi onarıldı. Takdisini ise bizzat kendisi yaptı. 19 Ocak 1903 Noel sabahı ayin sırasında bir suikast sonucu yaralandı. 23 Şubat 1906'da Yedikule Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi Şapeli'nin takdisini gerçekleştirdi. 29 Haziran 1906'da çıkarılan zorlukları neden göstererek istifasını yineleyince istekleri kabul edildi.

Dönemindeki en önemli olaylardan biri de II. Meşrutiyet'in ilanıdır (23 Temmuz 1908). Ormanyan 29 Temmuz'da istifaya zorlanarak Piskopos patriklik kaymakamı seçildi. 4 Aralık 1908'de başpatrik seçiminde I. aday oldu. 1910'da patriklik dönemindeki anılarını (Mağakya Arkyebisgobosi Ormanyan Hişadagakirk Yergodasnamya Badriarkutyan [Başepiskopos Mağakya Ormanyan'ın On İki Yıllık Patrikliğinin Anı Kitabı]) yayımladı fakat satışa çıkarmadı. Hamabadum adlı eserini tamamladı. 14 Ağustos 1912'de Azkabadum adlı üç ciltlik eserini yayımlamaya başladı. Mayıs 1914'te Kudüs'e gitti. Kasım 1917'de Şam'a geçti. Burada Khohk Yev Khosk (Düşünceler ve Sözler) adlı eserini tamamladı.

Mayıs 1918'de İstanbul'a döndü ve burada vefat etti. Naaşı, Beyoğlu'ndaki Surp Yerrortutyun Kilisesi'nde düzenlenen dini törenden sonra, Şişli Ermeni Mezarlığı'ndaki patrikler kabristanına defnedildi.

Kaynaklar

Vağarşag Seropyan, “Mağakya Ormanyan” Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, c. 6, s. 140 (1994)
M. Ağavnuni, Miapank yev Aytseluk Hay Yerusağemi (Ermeni Kudüs'ün Din Adamları ve Ziyaretçileri), Kudüs, 1929
H. Bozabalyan, “Mağakya Arkyebisgobos Ormanyan'i Hamarod Gensakrutyuni” (Başepiskopos Mağakya Ormanyan'ın Özet Biyografisi), Eçmiadzin. S. 5 (1961)
H. Ğazaryan “Mağakya Ormanyan”, Haygagan Sovedagan Hanrakidaran (Sovyet Ermeni Ansiklopedisi), c. 12, Erivan, 1986
M. Ormanyan, Azkabadum, III, Kudüs, 1927
H. C. Siruni, “Ormanyan Yev Ir Jamanagı” (Ormanyan ve Dönemi), Eçmiadzin, S. 5-9, 11-12 (1961),1-5 (1962)

Ortodoks Kilisesi unvanları
Önce gelen: II. Madteos	İstanbul Ermeni Patriği 1896-1908	Sonra gelen: I. Yeğişe

İstanbul Ermeni Patrikleri

Osmanlı İmparatorluğu	I. Hovagim • I. Nigoğayos • I. Garabed • I. Mardiros • I. Krikor • I. Asvadzadur • I. Istepanos • I. Diradur • I. Hagop • I. Hovahannes • I. Tovmas • I. Sarkis • II. Hovahannes • I. Azaria • II. Sarkis • I. Melkiseteg • III. Hovahannes • II. Kevork • II. Kevork • I.Zakaria • I. Tavit • I. Giragos • I. Khaçadur • II. Tovmas • I. Yeğiazar • IV. Hovahannes • I. Ğazar • V. Hovahannes • III. Sarkis • II. Istepanos • IV. Hovahannes • I. Antreas • II. Garabed • IV. Sarkis • I. Toros • I. Yeprem • II. Khaçadur • I. Mateos • II. Melkiseteg • I. Mıkhitar • I. Avedik • I. Kalust • I. Nerses • III. Mardiros • I. Mikayel • I. Sahag • VII. Hovahannes • VIII. Hovahannes • IX. Hovahannes • II. Hagop • I. Brokhoron • I. Minas • I. Kevork • III. Kevork Basmacıyan • II. Zakarya • X. Hovahannes • I. Tanyel • XI. Hovahannes • IV. Kevork • Kalust Gaydzag I • I. Apraham • I. Boğos • III. Garabet • III. Istepanos • III. Hagopos Seropyan • II. Asvadzadur • II. Madteos • II. Kevork • V. Sarkis • II. Boğos • I. İknadios • I. Mıgırdiç • II. Nerses • I. Harutyun • I. Khoren • III. Madteos • I. Mağakya • I. Yeğişe Turyan • XII. Hovahannes Arşaruni • I. Zaven Der Yeğyayan

Türkiye Cumhuriyeti	I. Mesrob Naroyan • I. Karekin Haçaduryan • I. Şınorhk Kalustyan • II. Karekin Kazancıyan • II. Mesrob Mutafyan

This article is issued from Vikipedi - version of the 11/13/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.