Halil İnalcık

Halil İnalcık
Doğum 26 Mayıs 1916(1916-05-26)
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 25 Temmuz 2016 (100 yaşında)
Ankara, Türkiye Türkiye
Milliyeti Türk
Dalı Tarih
Çalıştığı yerler Ankara Üniversitesi
Chicago Üniversitesi
Bilkent Üniversitesi
Londra Üniversitesi
Aldığı ödüller T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü (2002)
TÜRKSOY Onur Madalyası (2012)[1]

Halil İnalcık (26 Mayıs 1916,[not 1][2] İstanbul - 25 Temmuz 2016, Ankara[3]), Türk tarih profesörü.

Eserleriyle Osmanlı-Türk tarihine hem siyasî ve ekonomik konularda hem de kültür ve medeniyet tarihi alanında orijinal katkılarda bulunmuş bir bilim adamıdır.[4] Tüm Balkan dillerine ve Arapça'ya çevrilmiş olan "The Ottoman Empire The Classical Age 1300-1600" ve "An Economic and Social History of the Otoman Empire" gibi kitapları dünya üniversitelerinde başlıca ders kitabı olarak kullanılmaktadır.[4] Tarih alanındaki üstün çalışmaları ve yetiştirdiği öğrenciler sebebiyle Şeyh-ûl Müverrihin (Tarihçilerin şeyhi) ve Tarihçilerin Kutbu gibi isimlerle de anılmıştır.[5][6] İnalcık, Ankara Üniversitesi Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi’nde 32 yıl hizmet verdikten sonra 1972 yılında Chicago Üniversitesi'nde Osmanlı Tarihi Kürsüsünü, 1993 yılında Bilkent Üniversitesi'nde Tarih Bölümünü kurmuştur.

Yaşam Öyküsü

1916'da İstanbul'da dünyaya geldi. Babası Kırım göçmenlerinden Seyit Osman Nuri Bey, annesi Ayşe Bahriye Hanım'dır.[4] Ailesi, 1924 yılında Ankara'ya yerleşti.[4]

1923-1930 arasında Ankara Gazi Mektebi'nde, bir yıl Sivas Muallim Mektebi’ne devam etti.[7] Orta tahsilini 1931’de Ankara’da Gazi Muallim Mektebi'nde tamamladıktan sonra Balıkesir Necati Bey Muallim Mektebi'nde lise tahsiline devam etti. 1936 yılında Ankara Üniversitesi Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi Yeni Çağ Tarihi bölümünde yüksek öğrenimine başladı. 1940 yılında mezun olduktan sonra fakültede asistan olarak kaldı.

1942 yılında Tanzimat ve Bulgar Meselesi adlı doktora tezini verdi. 1943’te Viyana’dan ‘Büyük Ricat’e Osmanlı İmparatorluğu ve Kırım Hanlığı başlıklı teziyle doçentliğe atandı.[7] 1945’te AÜDTCF Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden Şevkiye Işıl hanımla evlendi. Bu evlilikten kızı Günhan dünyaya geldi.[8][9]

Uzun yıllar aynı fakültede Osmanlı ve Avrupa tarihi üzerine dersler veren İnalcık, 1947'de Türk Tarih Kurumu (TTK) üyeliğine seçildi. 1949'da İngiltere'ye giderek British Museum’da Türkçe yazmalar üzerinde çalıştı ve Calendar of State Papers serisinde Osmanlı tarihine ait kayıtları topladı. Public Record Office’te Osmanlı İmparatorluğu ile ilgili kaynak taraması yaptı. 1951 yılında Türkiye'ye döndü.

1951'in yazında Bursa Şer'iyye Sicilleri üzerine çalışmaya başladı. Girişimleri sonucu siciller, Topkapı Sarayı'ndaki atölyede ciltlenip temizlenerek tekrar Bursa’ya gönderildi. İnalcık, Haziran 1952'te Viyana Bozgun Yıllarında Osmanlı-Kırım Hanlığı İşbirliği teziyle profesörlük ünvanı aldı.

Columbia, Princeton, Pennsylvania, Harvard Üniversitelerinde ziyaretçi profesör olarak dersler veren İnalcık, 1972 Ankara Üniversitesinden emekli olarak Chicago Üniversitesinde Osmanlı Tarihi Kürsüsünü kurdu. 1973 yılında kitabı The Ottoman Empire The Classical Age 1300-1600 yayımlandı.

İnalcık, Osmanlı/Türk tarihi araştırmalarının ortaya koyduğu yeni bilgi ve bulguların en üst düzeyde paylaşılıp tartışılması için[10] “International Association for Social and Economic History of Turkey” adlı uluslararası bir birlik kurdu, ilk 1977'de Hacettepe Üniversitesi'nde olmak üzere 11 uluslararası kongrenin toplanmasına öncülük etti.

1986 yılında Chicago Üniversitesinden de emekliye ayrıldı ve 1993 yılında Bilkent Üniversitesi’nde Tarih Bölümünü kurdu.[4] 23 yıl boyunca Bilkent Üniversitesi Osmanlı Tarihi Bölümü'nde yüksek lisans ve doktora öğrencilerine seminer dersi verdi.

2003 yılında Bilkent Üniversitesi’nde Halil İnalcık Center for Ottoman Studies adlı bir merkez kurdu. Halil İnalcık, yıllardan beri çeşitli arşivlerden topladığı belge ve defterlerin kopyalarını, yarım kalmış araştırma metinlerini, 1000’den fazla ayrıbasımı ve diğer materyalleri bu merkeze bağışlamıştır.[7]

İnalcık, çok iyi düzeyde Osmanlı Türkçesi, iyi düzeyde; İngilizce, Fransızca, Almanca, orta düzeyde de; Arapça, Farsça ve İtalyanca biliyordu.[11] Dünyanın çeşitli üniversitelerinden çok sayıda fahri doktora tevcih edilen İnalcık, 20. yüzyıl sona ererken  Cambridge'de bulunan Uluslararası Biyografi Merkezi tarafından dünyada sosyal bilimler alanında sayılı 2000 bilim adamı arasında gösterilmiştir.[7]

Hayatı ve tarihçiliğini anlattığı Tarihçilerin Kutbu Halil İnalcık Kitabı adlı söyleşi kitabı Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları'ndan 2005 yılında yayımlanmıştır.

Avrasiya Akademiyasının kurucu üyelerinden birisi idi.[12]

Halil İnalcık, 25 Temmuz 2016 tarihinde Ankara'da vefat etmiştir[3] ve İstanbul'a Osmanlı İmparatorluğu döneminde protokol mezarlığı olan Fatih Camii haziresine defnedilmiştir.[13]

Başlıca eserleri

Ödülleri

Fahri doktoraları

Not

  1. ↑ Farklı kaynaklarda doğum tarihi 7 Eylül 1916 (bknz. ozgeçmiş) veya ya 26 Mayıs 1916 (bknz:Delilbaşı) olarak geçmektedir. 2005 yılında yapılan röportajda "Son araştırmalarla doğum tarihimin 26 Mayıs 1916 değil, 7 Eylül 1917 olduğu tespit edildi" şeklinde ifade etmiştir.

Kaynakça

  1. ↑ Turksoy, Türksoy'dan Prof. Dr. Halil İnalcık'a Onur Madalyası, 16 Şubat 2012
  2. ↑ "Halil İnalcık İle Türk Hukuk Tarihi Üzerine". Türkiye Araştırmaları Literatür dergisi sayı 5, Bahar 2005. http://www.talid.org/downloadPDF.aspx?filename=119.pdf.
  3. 1 2 "‘Tarihçilerin kutbu’ Prof. Halil İnalcık hayatını kaybetti". t24.com.tr haber sitesi, 25 Temmuz 2016. 27 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160727065333/http://t24.com.tr/haber/tarihcilerin-kutbu-prof-halil-inalcik-hayatini-kaybetti,351852. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2016.
  4. 1 2 3 4 5 6 7 Delilbaşı, Melek. "Prof. Dr. Halil İnalcık (Prof. Dr. İnalcık’ın 29 Mart 200'da Ankara Üniversitesi'nde sunduğu “Tarih ve Politika” konulu konferansın takdim konuşması". Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Sayı 19, Yıl 2006. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/19/26/155.pdf. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2016.
  5. ↑ Tarihçilerin Kutbu: Halil İnalcık
  6. ↑ 100 yaşındaki bilge Halil İnalcık: Bu sıkıntılı devir geçecek - Hürriyet
  7. 1 2 3 4 "Ozgeçmişi". inalcik.com sitesi. http://www.inalcik.com/indexTr/halil_inalcik_ozgecmis.asp. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2016.
  8. ↑ Tan, Nail. "Kastamonuluların eniştesi Prof. Dr. Halil İnalcık’a büyük ödül". Kastamaonu gazetesi, 21 Ocak 2016. 23 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160123070320/http://www.kastamonugazetesi.com.tr:80/kastamonulularin-enistesi-prof-dr-halil-inalcika-buyuk-odul-6782.html. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2016.
  9. ↑ Kastamonu Gazetesi
  10. ↑ "IAOSEH - International Association for Ottoman Social and Economic History". Bilkent Üniversitesi Tarih Bölümü.
  11. ↑ http://www.kimkimdir.gen.tr/kimkimdir.php?id=2942
  12. ↑ Eurasian Academy Official Site
  13. ↑ "Prof. Dr. Halil İnalcık Fatih Camii haziresine defnedilecek". Timeturk.com sitesi, 28 Temmuz 2016. 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160806151247/http://www.timeturk.com/prof-dr-halil-inalcik-fatih-camii-haziresine-defnedilecek/haber-224230. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
  14. ↑ Halil İnalcık'ın aldığı ödüller

Dış bağlantılar

T.C. Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü sahipleri
1995-1999
2005-2009
2010-
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü sahipleri
1979-1989
1990-1999
2000-2009
2010-
This article is issued from Vikipedi - version of the 12/5/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.