James Baker

James Baker
61. ABD Dışişleri Bakanı
Görev süresi 20 Ocak 1989 - 23 Ağustos 1992
Başkan	George H.W. Bush
Yerine geldiği	George P. Shultz
Yerine gelen	Lawrence Eagleburger
67. ABD Hazine Bakanı
Görev süresi 4 Şubat 1985 - 17 Ağustos 1988
Başkan	Ronald Reagan
Yerine geldiği	Donald Regan
Yerine gelen	Nicholas F. Brady
Kişisel bilgiler
Doğum	28 Nisan 1930 Houston, Teksas, ABD
Partisi	Cumhuriyetçi
Eşi	Mary Stuart McHenry (1953–1970; ölüm) Susan Garrett Baker (1973–)
Bitirdiği okul	Princeton Üniversitesi Texas Üniversitesi
Mesleği	Avukat, siyasetçi
İmzası

James Addison Baker III (d. 28 Nisan 1930, Houston, Teksas), ABD'li avukat, diplomat ve siyasetçi. Ronald Reagan'ın ilk dönemi ile George H.W. Bush'un başkanlığının son yılında Beyaz Saray Özel Kalem Müdürlüğü, 1985 ile 1988 arasında Hazine bakanlığı, 1989 ile 1992 arasında da Dışişleri bakanı olarak görev yapmıştır.

Yaşamı

Avukat olan James A. Baker, Jr. ile Ethel Bonner Baker çiftinin çocuğu olarak 1930'da Houston'da dünyaya geldi. Princeton Üniversitesi'ni bitirdikten sonra, Texas Üniversitesi'nde hukuk doktorası yaptı. Daha sonra avukatlık yapmaya başladı. 1952 ile 1954 arasında Deniz Piyadeleri'nde hizmet verdi. Aktif bir Cumhuriyetçi Parti üyesi olan ilk eşi Mary Stuart McHenry'nin etkisiyle siyasetle ve Cumhuriyetçi Parti'yle ilgilenmeye başladı.

Yakın dostu olan George H.W. Bush'un Senato'ya adaylığı nedeniyle Temsilciler Meclisi'ndeki koltuğunu bırakması üzerine onun yerine boşalan koltuğa aday olması için Bush tarafından desteklendi. Ancak karısının meme kanserine yakalanması nedeniyle adaylıktan çekildi. İlk eşi Mary Stuart McHenry Şubat 1970'te yaşamını yitirdi. Karısının ölümünden sonra onun yakın arkadaşı Susan Garrett Winston ile evlendi.

Kendi kızı da üç yaşında lösemiden ölen Bush, karısının ölümünden sonra Baker'a aktif siyasette kalması için cesaret verdi. Bush'un Senato seçimlerindeki kampanyasının yöneticisi oldu, ancak Bush seçimleri kaybetti. Seçim mağlubiyetine rağmen aktif siyasette kalan Baker, Richard Nixon'un 1972 ABD başkanlık seçimleri'ndeki kampanyasında görev aldı. Ancak Nixon yönetiminde patlak veren Watergate Skandalı'nın ardından siyasetten uzaklaşarak avukatlığa döndü.

Kısa süre avukatlık yaptıktan sonra Gerald Ford'un döneminde ticaret müsteşarlığı yaptı. 1978'de Teksas başsavcılığına aday olsa da, ileride Teksas valisi olacak olan Mark White'a karşı yenilgiye uğradı.

1981 yılında, Cumhuriyetçi Parti'nin 1976'daki önseçimlerinde rakibi Gerald Ford'a, 1980'deki önseçimlerinde de rakibi George H.W. Bush'un kampanyalarında yer almasına rağmen Ronald Reagan tarafından Beyaz Saray Özel Kalem Müdürlüğü'ne atandı.^[1] 1985'e kadar bu görevde kalan Baker'ın, Reagan yönetiminde, özellikle iç politikada çok etkili olduğu kabul edilir.

1982 yılında muhafazakar aktivistler Howard Phillips ve Clymer Wright tarafından Reagan'dan, eski bir Demokrat Partili ve yönetimin muhafazakar önceliklerini zayıflatmakla suçlanan Bush'a olan yakınlığı gerekçeleriyle görevden alınması istendi. Ancak bu girişim başarısızlıkla sonuçlandı. Reagan'ın 538 seçici delegeden 525'ini elde ederek rekor kırdığı 1984 başkanlık seçimlerinde seçim kampanyasını yönetti. Reagan'ın ikinci döneminde hazine bakanı oldu.

Hazine bakanlığı döneminde organize ettiği Plaza Anlaşması'yla beşler grubu olarak bilinen Batı Almanya, Fransa, Japonya, Birleşik Krallık ve ABD arasında ABD doları kurunda gerçekleşebilecek sert bir düşüşü engellemek için danışıklı müdahale uygulaması kararı alındı. Anlaşma 22 Eylül 1985'te New York'ta imzalandı. Ayrıca borç batağına saplanmış üçüncü dünya ülkelerinin soluklandırmayı amaçlayan ve kendi adıyla anılan planı ortaya attı, ancak bu plan uygulamaya geçmedi.

Reagan yönetimi sırasında, yönetimin vergi ve bütçe reform paketlerinin kararlaştırılmasında yardımcı rol oynadığı Ekonomi Politikası Konseyi'nde yer aldı. Bu görevinin yanı sıra Ulusal Güvenlik Konseyi'nin de üyesiydi. 1988'de Bush'un seçim kampanyasını yönetmek için hazine bakanlığı görevinden ayrıldı.

George H.W. Bush'un başkanlığı döneminde dışişleri bakanlığına atandı ve 1992'ye kadar bu görevi sürdürdü. Bu görevdeki en önemli mesaileri Körfez Savaşı öncesinde Irak'a karşı koalisyonun oluşumunu sağlamak oldu.

Bağımsız bir Filistin Devleti'nin oluşumunu Birleşmiş Milletler ajanslarına yapılan finansmanın kesileceği tehdidiyle engelledi.^[2] Ağustos 1992'de Başkan Bush'un anketlerde Demokrat Parti adayı Bill Clinton'ın giderek gerisinde kalması üzerine dışişleri bakanlığından ayrılarak Beyaz Saray özel kalem müdürlüğüne ve Bush'un seçim kampanyasının yöneticiliğine getirildi. Ancak seçimler Bush'un mağlubiyetiyle sonuçlandı.

1993'te Houston'daki Rice Üniversitesi'ndeki James A. Baker III Kamu Politikası Enstitüsü'nün ilk başkanı oldu. 1995'te The Politics of Diplomacy: Revolution, War and Peace, 1989–1992 adıyla dışişleri bakanlığı dönemindeki anılarını yayımladı. 1997'de Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri'nin Batı Sahra özel temsilcisi oldu. 2004'e kadar bu görevini sürdürdü.

2000'deki başkanlık seçimlerinde, Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı olan, George H.W. Bush'un oğlu George W. Bush'un hukuk müşaviri oldu. Bu seçimlerde Florida eyaletindeki 25 seçici delegeyi belirlemek için tekrar edilen sayım işleminde Cumhuriyetçi parti adına gözlemci olarak katıldı.

11 Eylül Saldırıları (2001) sırasında Carlyle Group'un yıllık toplantısı kapsamında Washington DC'de Usame bin Ladin'nin aile üyeleriyle beraberdi.^[3] Aralık 2003'te Başkan George W. Bush tarafından Irak'ın borçlarından sorumlu özel elçi olarak atandı. 2006 yılında oluşturulan, ABD'nin Irak politikasını inceleyen ve tavsiyelerde bulunan Irak Çalışma Grubu'nun Lee H. Hamilton'la birlikte ortak başkanlığını yürüttü.

Amerikan-Azerbaycan Ticaret Odası'nın fahri danışma konseyinde görev aldı.^[4][5]

Kaynakça

1. James A. Baker III, Work Hard, Study... and Keep Out of Politics! (New York, 2006), 122.
2. Bolton, John (June 3, 2011). "How to Block the Palestine Statehood Ploy". The Wall Street Journal. http://online.wsj.com/article/SB10001424052702303657404576357721571060778.html?mod=WSJ_topics_obama. 
3. "James Baker". nndb.com. 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150905080127/http://www.nndb.com/people/331/000023262/. Erişim tarihi: 2014-01-25. 
4. Honorary Council of Advisers
5. U.S. Azerbaijan Chamber of Commerce