Karabağ

Bu madde Kafkaslar'da yer alan Karabağ adlı tarihî ve coğrafi bölge hakkındadır. Başlığın diğer anlamları için Karabağ (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Karabağ

Azerbaycanın Karabağ bölgesi dünyanın en eski insan meskenlerinden biridir.Azerbaycanın tarihinde,onun ayrılmaz bir parçası olan Karabağ bölgesinin

özgün bir yeri vardır.

Karabağ'ın konumunu gösteren, Kiril alfabesiyle yapılmış bir harita
(Brockhaus ve Efron Ansiklopedik Sözlüğü'nden)

Karabağ (Türkçe: Osmanlıca:^[1] قره باغ), günümüzde Azerbaycan'ın güneybatısında^[2][3][4] bulunan, Küçük Kafkas Dağları'nın yüksek kesimlerinden alçak kesimlerine uzanan, Kura ve Aras Irmakları arasında yer alan tarihî ve coğrafi bölge.

İsim kökeni

Karabağ - Türkçe kelimedir.Karabağ ifadesi türkçe "Kara" ve "Bağ"dan alınmıştır."Kara" "Büyük" "Kalın" "Sık" anlamlarında kullanılmıştır.

Dağlık Karabağ, Yukarı Karabağ ve Batı olmak üzere üç bölgenin içinde bulunduğu bu bölge, aynı bölgede yetişen Karabağ atına da adını vermiştir.

Ebu Said Han’ın Hicri takvime göre 15 Safer 731 veya 28 Kasım 1330 tarihli yarlığında^[5] bu yer adı be-makām-i Karabāğ-i Arrān^[6] biçiminde tanımlanır.

Fazullah Reşidüddin’in Cāmiü’t-Tevārih^[7] adlı eserinde ve Hamdullah Mustefvî Kazvinî’nin Nuzhetu’l-Kulūb adlı eserlerinde de bu bölge Karabāğ-i Arrān olarak tanımlar ve bölgenin coğrafik konumunu, Aras nehrinin kenarında ve Tebriz’e 50 fersenk^[8] mesafede bir yer olarak kaydeder^[9].

Bu yöreye Karabağ ismini ilk veren yine Oğuzlar olmuştur, Kara^[10] (siyah veya büyük ya da kuzey) ile bağ^[11] sözcüklerinden oluşmuş, sıfat tamlaması yapısında bir birleşik isimdir.

1894 yılında ABD-nin Nyu York şehrinde "Century Co."da çalışan Benjamin E. Smith "The Century Cyclopedia of Names" ,yani "Century İsimlerin siklopedisi"ni yazır. 561.ci sayfada "Karabağ" isminin Türk kökenliğini bir daha gösteriyor.^[12]

Diğer resimler

• 
  Rus ressam Grigory Gagarin tarafından 1845'te yapılan Karabağlı bir bey resmi
• 
  Alyetmez adlı bir Karabağ atının 1867'de çekilmiş fotoğrafı

Kaynakça

1. Tahir Sezen "Osmanlı yer adları" sf. 280, T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü (2006).
2. Arakel Babakhanian, Collection of Works, volume 3, History of Armena. Book 2. "Hayastan" publishing, Yerevan 1973, p. 9.
3. Bagrat Ulubabyan, Survival struggle of Artsakh, Yerevan 1993, p. 3. ISBN 5-8079-0869-4.
4. Mirza Jamal Javanshir Karabagi, The History of Karabakh. Chapter 2: About the borders, old cities, population aggregates and rivers of the Karabakh region.
5. A. D. Papazian, “Deux nouveaux iarlyks d’ilkhans”, Banbar Matenadarani, Cilt IV, Erivan 1962, sayfa 379-401.
6. A. D. Papazian, “Deux nouveaux iarlyks d’ilkhans”, Banbar Matenadarani, Cilt IV, Erivan 1962, sayfa 383.
7. Rashid ad-Din Fadhlullah Hamadani, Cāmiü’t-Tevârih, Yayınlayanlar: Muhammed Rusen - Mustafa Musevî), Tahran, 1373/1994, Cilt II, sayfa 1134.
8. Günümüzde Türkiye ve İran'da bir fersenk 10 kilometre olarak hesaplanır.
9. Hamdullah Mustefvî Kazvinî, Nuzhetu’l- Kulûb, Yayınlayan: G. Le Strange, London 1915, sayfalar 56, 181, 182.
10. Gabian, A.v.: Alttürkische Grammatik, Glossar, sayfa 327.
11. TDK Divanü Lugati't-Türk Veri Tabanı
12. http://unz.org/Pub/SmithBenjamin-1894