Kovaçayır, Boyabat
| Kovaçayır | |
| — Köy — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Sinop |
| İlçe | Boyabat |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Nüfus (2000) | |
| - Toplam | 113 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0368 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 57200 |
| İnternet sitesi: | |
Kovaçayır, Sinop ilinin Boyabat ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
Köyün adıtepelik bölgelerden bakıldığında yüzeyinin kova biciminde oluşundan gelmektedir.
Kültür
Bütün Anadolu'da olduğu gibi açık hava'da yapılır ve enstruman davul zurnadır. Düğün dört gün boyunca devam eder. Kazanlar kaynatılır ve yöresel düğün yemekleri pişirilir, bunların başlıcalar kavurma, keşkek, pilav, yoğurtlu sarma dır.
Birinci gün sadece Kovaçayır'lılar vardır. Yakılan düğün ateşinin çevresinde eğlenilir. Düğüne giderken düğün evinine yaklaşınca durulur ve havaya silah atılır böylece düğün sahibi konukların geldiğini anlayarak davul zurna ekibini ve görevli kişiyi konukları karşılamaya gönderir. Konuklar düğün ateşinin yanına kadar davul zurna ezgileri ile getirilir. Burada yemekler yenildikten sonra içki servisi yapılır, davul zurna çalmaya devam eder düğün sahibinin şerefine havaya silah atışları yapılır. Kadınlarda düğün evinde ağırlanarak kendi aralarında eğlenirler buradaki enstruman ise tef'dir. Tef'le birlikte yöresel türküler söylenir.
İkinci gün komşu köylülerin davet edildiği gündür. Düğün olan mahalledeki ev sahipleri arasında bir işbirliği yapılır ve kimin hangi evde ağırlanacağı belirlenir. Belirlenen eve konak denir. Yaklaşan misafirler havaya ateş ederek geldiklerini haber verirler. Davul zurna ekibi ve görevli kişi tarafından misafirler karşılanır ve ilgili konağa götürülür. Komşu köylerden gelen kadınlarda yine başka bir evde toplanarak eğlenirler. Burada misafirlere yemek ve içki servisi yapılır. Davul zurna ekibi bütün konakları sıra ile dolaşarak misafirleri eğlendirir. Konaklardan düğün sahibinin şerefine havaya silah atışları yapılr. Bu eğlence gecenin ilerleyen saatlerine kadar devam eder.
Üçüncü gün gelinalma günüdür. Belirlenen saat'te gelinalma alayı toplanır ve hep birlikte yola çıkılır. Bu arada damat'ın annesi evde beklemektedir. Yol boyunca davul zurna çalmaya devam eder. Burada yapılan törenden sonra köyün gençleri tarafından yumurtaya ateş edilir. Yumurtayı vurana kız babası tarafından bir armağan verilir. Geri gitmek için yola çıkıldığında tatlı bir yarış başlar çünkü ilk önce damat'ın evine gidip anne'sine gelin'in geldiğine dair ilk haber verene bir armağan verilecektir. Köye gelindikten sonra tören son bulur.
Dördüncü gün ise son gündür ve kadınlara mahsustur. Bu gün gelini görme günüdür. Düğün evinde toplanan kadınlar anadolu ezgileri eşliğinde eğlenceler düzenlerler. Akşama doğru bu tören son bulur. Bu aynı anda düğün töreninde sonudur.
RAMAZAN BAYRAMI
Bayram heyecanı arefe gecesinden başlar ve her evde un helvası yapılır. Ertesi gün yani bayram günü Camiliköy Mahallesi'nde bayram namazı için köy erkekleri toplanır. Namazdan sonra burada bayramlaşma töreni yapılır. Köyün enyaşlısı enbaşa durur ve yaş sırasına göre bayramlaşma devam eder böyece en başta köyün en yaşlısı en sonda ise köyün en genci durmuş olur. Buradan sonra herkes evine döner ve ev halkı ile bayramlaşılır. Kahvaltıdan sonra herkes bayram törenin yapılacağı Tekke Mahalesi'ne gidilir. Herkes gelirken arefe gecesi evinde yapılan un helvasından getirir. Getirilen bir yerde toplanır okunan dualarla birlikte kesilir ve herkesin getirdiği helva birbirine katılır. Ve bu helvalar tekrar tören alanındaki halk'a dağıtılır. Bu arada halk birbiri ile sohbet etme fırsatı bulur ve bir kaynaşma ortamı yaratılmış olur. Ayrıca gençler tarafından çeşitli müsabakalar yapılır.( Güreş vs...) Öğle namazının kılınmasından sonra bayram yemeği yenilir. Yemekten sonra törende son bulur ve herkes evine döner.
KURBAN BAYRAMI
Bayram heyecanı arefe gününden başlar bütün çacuklar banyo yaptırılır. Buna arefe suyuna yıkanmak denir. İnanışa göre arefe gönü banyo yapıldğında çocukların boyu uzarmış. Mezarlık ziyaretleri yapılır . Gece ise herkes evinin önüne bir ateş yakar ve havaya silah atışları yapılır. Bu tören köy halkı için oldukca eğlencelidir. İnanışa göre herkes havaya ateş ederek kendi ölmüş'lerinin ruhlarının uyanmasını sağlar ve uyanan ruhlar kendi evlerinin önünde yanan ateşin başına ısınmaya gelirmiş. Sabah olduğunda ise evdeki herkes erken kalkar erkekler bayram namazı için Camiliköy Mahallesi'ne gider. Namaz kılındıktan sonra buradada bir bayramlaşma töreni yapılır. Bundan sonra halk o mahallenin halkı tarafından kahvaltı etmek üzere evlere davet edilir. Yapılan kahvaltılardan sonra herkes evine döner ve bir bayramlaşma törenide burada yaşanır. Kahvaltıdan sonra bayram töreninin yapılacağı Tekke Mahallesi'ne gidilir. Kazanlar kaynatılır ve düğün yemekleri pişirilmeye başlanır. (Kavurma, Pilav,Keşkek) Buradada eğlenceli hoş dakikalar geçirilir. Öğle namazının ardından sonra yemekler yenilir. Yapılan yemek ve bayram dua'alarının ardından herkes evine döner . Buradan sonra her evde bir kurban kesme işlemleri başlar bunlar işlemler 3. güne kadar devam etsede yoğunluk aslında 2. gündedir. Kesilen kurbanlar genelde 'kebap' (Yöresel yemekler bölümünde ayrıntılı bahsedilmiştir.) yapılır ve bu şekilde dağıtılır.
YAĞMUR DUASI
Yağış olmayan kurak geçen yaz aylarında yağmur yağması için yapılan bir dua törenidir. Bu törende Tekke Mahallesi'nde yapılır. Erken saatlerde başlar kurbanlar kesilir. Köyde bulunan türbe etrafında hep birlikte dolaşılarak dua edilir. Bu arada kazanlarda yemeklerde pişirilmektedir. Yapılan dualar öğle namazı ile son bulur. Öğle namazından sonra hep birlikte yemekler yenilir ve yapılan yemek dua'sının ardından tören son bulur. Genelde yağmur dua'sının yapıldığı günlerde öğleden sonra yağmur yağdığı görülmüştür.
Coğrafya
Bağlı olduğu ilçeye 28 km uzaklıkta olan köyümüz Sinop'un Kastamanu sınır köylerinden bitanesidir. İsfendiyar dağlanrının bir uzantısı ve Orta Karadeniz Bölgesinin en yüksek zirvelerinden bir olan Dikmen Tepesinin eteklerinde kurulan köyün etrafı dağlarla çevrilidir. Zaten isminide buradan aldığı söylenmektedir. Dört mahalleden oluşan köy yukarıdan bakıldığında tepelerin ortasında bir ova görüntüsü vermektedir Bu mahallelerin isimleri ve bu isimleri nereden aldığı aşağıda anlatılmıştır. .
Tekke Mahallesi : Köyün Boyabat yönünden gelirken ilk mahallesidir.
Tepeköy Mahallesi : Köyün en yüksekteki mahallesidir bu nedenlede bu ismi almıştır. Hane sayısı olarak en ufak mahalledir.
Camiliköy Mahallesi : Köyün camisi bu mahallede olduğu için bu ismi almıştır.
Seferoğlu Mahallesi : Hanönü tarafından gelindiğinde girşteki mahalledir. Orman İşletme Şefliği, Sağlık Ocağı ve İlkokul'un bu mahhelle çevresinde olması nedeni ile merkez konumundadır. Bu etkenler nedeni ile çok işlek olmasından dolayı bu ismi aldığı söylenmektedir.
Etrafı verimli çam ormanları ile çevrilidir. Hatta halkın geçim kaynaklarının büyük bir kısmı bu ormanlardan sağlanmaktadır. Bu itibarla köyde Boyabat Orman İşletme Müdürlüğü'ne bağlı Elekdağ Orman İşletme Şefliği bulunmaktadır. Burası Türkiye'nin önemli orman varlıklarından bir kısmını teşkil etmektedir. Sinop Orman Bölge Müdürlüğü ihtiyaçlarının büyük bir kısmı buradan sağlanmaktadır. Hatta yöredeki bu ormanlar zaman zaman Orman Mühendisliği Fakültesi öğrencilerine bir eğitim merkezi olmaktadır.
Ayrıca bu ormanlarda meşe,kayın,köknar ağaçlarıda yetişmektedr. Yörede bu yeşil örtünün korunabilmesi için köyün iki yakasındaki tepelerde iki adet "Orman Gözetleme Kuleleri" bulunmaktadır. (Dikmen Tepesi,Sivri Tepe)
Köyde ayrıca çevre köylerede hizmet vermek üzere birde sağlık ocağı bulunmaktadır. Lojman ve Sağlık Ocağı bölümlerinden oluşan merkez köyümüze ve çevre köylere çevre sağlığı, aşılama, gebe eğitimleri, aile planlaması ve yaralanmalarda ilk yardım konularında hizmet vermektedir. 10 yıl öncesine kadar Doktor'u , Sağlık Memur',Hemşire'si, Ebe'si , Hasta Bakıcı'sı ile hizmet veren merkez şu anda atıl durumda olup bir adet Ebe ile hizmet vermektedir.
Köyde bulunan İlkokul 5 yıl öncesine kadar öğretime açıkken şu anda yeterli öğrenci sayısı bulunmadığı için kapalı bulunmaktadır. Buda köyden şehre göçün köyümüzde hangi boyutta olduğunun göstergesidir.
Köy Okul, Sağlık Ocağı, Orman İşletme Şefliği bulunması nedeni ile çevre köylerin merkezi olma özelliğinide taşımaktadır.
Köyün hane sayısı öceki yıllarda 71 hane civarında olup son yıllarda ise bu sayı fark edilir bir şekilde düşmüştür. Ayrıca son yıllarda köy nüfusu yazları çoğalmakta, Kışları ise azalmaktadır.
Son yıllardaki nüfusuda mevsimlere göre incelmek daha doğru olacaktır. Çünkü İstanbul'a yerleşen ilk nesil emeklilik dönemlerinde yaz mevsimini köylerinde geçirmektedir. Nüfusu etkileyen diğer bir neden ise okulun kapalı olması nedeni ile okuyan çocukları olanlar okul döneminde ilçede(Boyabat) yaşamakta ya da ev halkının bir kısmı ilçede yaşamakta buda nüfusu etkilemektedir.
Kovaçayırlı olup da İstanbul,Ankara gibi yerlerde yaşayan genç köylülerinde izin dönemlerinde kendi memleketlrin tercih ettikleri görülmektedir.Ayrıca köyde yaşayan nüfusun yaş ortalmasınında giderek yükseldiği görülmektedir. Bununda başlıca nedeni yörede iş olanaklarının bulunmaması nedeni ile yaşanan göçtür.
Köyde yaşayan halkın başlıca geçim kaynakları ise büyükbaş hayvan besiciliği, tarım ve orman ürünleri'dir.Ayrıca halkın yakacak ihtiyacıda bu ormanlardan sağlanmaktadır. Tarıma uygun topraklarda buğday, arpa, çavdar, fiğ, şeker pancarı, mısır,patates, mercimek, nohut, fasulye yetiştirilmekte olup büyük pay buğday,arpa tarımınındır. Hem hayvan yemi hem de yiyecek olarak kullanılan bu ürünler köylü içinde bir ekonomik gelir kaynağı teşgil etmektedir.Köyümüz topraklarında susuz dönemlerde bile buğday, arpa tarımında yüksek verim alınabilmektedir.Ancak Türkiye'deki yüksek fiyatlar (Gübre fiyatlarındaki artış, vb,) köyümüzdede tarımı olumsuz etkilemiş ekili arazi sayısı azalmaya başlamıştır. Diğer bir geçim kaynağıda büyükbaş hayvan besiciliğidir. Köyümüzün tarıma elverişli toprakları, meraları ve iklimi büyükbaş baş hayvan besiciliği yönünden olunlu bir etkendir. Halk bu yolla kendi besinlerini temin etmekte ve bir gelir kaynağı sağlamaktadır. Ayrıca Sinop orman ürünlerinin büyük bir kısmı köyümüz ormanlarından sağlanmaktadır. Bölge ormanlarından teldireği, maden direği,kağıt hammaddesi, sanayi odunu, ve kereste hammaddesi ürtilmektedir. Ancak 1985 yılındaki yangında bu ormanların büyük kısmı yok olmuştur. Ağaçalandırma ve koruma çalışmaları sonucunda bölgede ağaçlar yeniden yükselmiştir. Bu yangın bölgede hem ekolojik hem de ekonomik olarak bir kayıp yaratmıştır. Bu ormanlarda ayrıca bol miktarda yenilebilir mantar yetişmekte ve bu mantarlar yöresel yemeklerde büyük yer teşkil etmektedir.
Yöremiz ormanları avcılık sporu'nada elverişli olup yörede bu spor oldukca gelişmiştir. Yöremizdeki av hayvanlarından tavşan, domuz,tilki,elik,geyik,keklik,bıldırcın başlıcalarıdır. Ancak yöremizde elik ve geyik avı yapılmaması nedeni ile bu hayvanların sayısı oldukca artmıştır. Yöre halkının avcılık sezonlarına dikkat etmesi ve bu sezonlarda av yapmaması nedeni ile ekolojik denge bu güne kadar korunabilmiştir.
Köyde 1985 yılından itibaren her evde elektrik,1999 yılından itibaren her evde su, 1997 yılından itibarende her evde telefon bulunmaktadır.
Karadeniz ve iç Anadolu ikliminin ortaklaşa yaşandığı yörede serin bir yayla havası vardır. Kışlar yağışlı ve uzun, yazlar ise nispeten serin geçer. Yaz mevsiminde bile soba yakmak gereken günler olabilmektedir. Hatta Dikmen tepesi ilkbhar aylarında bile yer yer karla kaplı olabilmektedir.
Köye ulaşım Hanönü ve Boyabat ilçelerinden yapılmaktadır. Yol strabilize'dir. Boyabat'a ortalama 45 dk-60 dk uzaklıkta olup Boyabat'tan yola çıkıldığında ulaşım Ayyörük Köyü, Kurusaray köyü, Kışla köyü üzerindendir. Yolun strabilize olması nedeni ile özellikle kışları ulaşım yavaş ilerlemektedir. Ama yolun sonunda adeta dağların arasına saklanmış bir doğa cenneti, bir oksijen deposu ile karşılaşılmaktadır.
Aslında yöre zaman zaman yükselen zaman ise alçalan çam ağaçları ile kaplı ormanları ve bu ormanlar arasındaki akarsuları ile tam bir tracking ve gezi bölgesi özelliği taşımaktadır. Köyün üç ana rengi yeşil, sarı ve beyaz'dır. Yeşili bitki örtüsünden ve doğasından, sarıyı ise hasat zamanı buğday ve arpa tarlalarından , beyazı ise kışın yağan kar'dan almaktadır. Yani yazları köyün rengi sarı-yeşil, kışları ise yeşil-beyaz'dır.
Yörede bulunan onlarca kuş çeşidi doğaya ayrı bir güzellik katmaktadır. Bunların başlıcaları atmaca, şahin, kartal, bıldırcın, kırlancıç, kuzgun, serçe çeşitleri, baykuş,keklik, güvercin, dağ güvercini, kumru, bunların başlıcalarıdır. Bunlardan bıldırcın, keklik ve dağ güvercini'nin sezonda avı yapılabilmektedir.
Köyümüz Orta Karadeniz Bölgesi'nde bulunmasına rağmen yörede tamamen Orta Anadolu kültürü ve folkloru'nun özellikleri görülmektedir.
İklim
Köyün iklimi, Karadeniz iklimi etki alanı içerisindedir.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2015 | 10 |
| 2000 | 113 |
| 1997 | 100 |
Ekonomi
Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa,orman işçiliğine dayalıdır.
Altyapı bilgileri
Köyde ilköğretim okulu var ve kullanım dışıdır ancak taşımalı eğitim sisteminden yararlanılmaktadır. Köyde, içme suyu şebekesi vardır fakat kanalizasyon şebekesi yoktur. Ptt şubesi ve ptt acentesi yoktur. Sağlık ocağı kullanılmaktadır İSTANBUL GÜLTEPEDE KOVAÇAYIR DERNEĞİ VARDIR TEL. 279 24 62 WEB ADRESİ HTTP://WWW.KOVACAYİRDERNEGİ.COM