Mali coğrafyası
| Mali coğrafyası | |
|---|---|
 | |
| Kıta | Afrika |
| Bölge | Batı Afrika |
| Koordinatlar | 17°00′K 4°00′B / 17°K 4°B |
| Yüzölçüm | dünyada 23. sırada 1,241,238 km² km² Kara : % Su : % |
| Kıyılar | 0 km |
| Sınırlar | Moritanya 2.237 km, Cezayir 1,376 km, Burkina Faso 1.000 km, Gine 858 km, Nijer 821 km, Fildişi Sahili 532 km, Senegal 419 km Toplam 7.243 km |
| En yüksek nokta | Hombori Dağı, 1.155 m |
| En alçak nokta | Sénégal Nehri, 670 km |
| En uzun nehir | Nijer Nehri, 230 km |
| En büyük göl | |
Mali, Afrika'nın ortabatısında, Sahra Çölü'nün güneybatı kesiminde, denize kıyısı olmayan bir ülkedir. 1.24 milyon km²'lik yüzölçümüyle Afrika'nın 8., dünyanın 23. büyük ülkesidir. Toplam 7.243 km sınır uzunluğuna sahiptir.
Doğal Yapı
Fazla engebeli olmayan Mali topraklarındaki en belirgin yüzey şekilleri platolar ve düzlüklerdir. Gine'deki Fouta Djallon (Futa Jallon) dağlık bölgesiyle Gine Platosunun uzantısı olan güney ve güneybatıdaki platoların deniz yüzeyinden ortalama yüksekliği 300-500 m arasında değişir. Bu platolar, Bamako yakınlarındaki Mandingue Platosunda 600 m, Satadougou'da ise 640 m yüksekliğe ulaşır. Sénégal ve Nijer ırmakları ile kolları kumtaşı oluşumlu bu platolarda derin yarıklar açmıştır. Gene Gine Paltosunun uzantısı olan güneydoğu ve doğudaki platolar yüksekliği 300-530 m arasında değişen, bir dizi bağımsız küçük tepeden oluşur. Nijer Irmağının doğusunda batıya doğru yumuşak bir eğimle alçalarak ırmak vadisine kavuşan Dogon Platosu, güneydoğuda yüksekliği 990 m'yi bulan sarp yarlarla son bulur. Kuzeydeki en belirgin yüzey şekli Sahra'daki dağlık Ahaggar bölgesinin uzantısı olan Ifora Dağlarıdır (adrar). Önemli ölçüde aşınmaya uğramış olan bu kumtaşı platonun yüksekliği 390-480 m arasında değişir. Ülkenin kuzey ve orta kesimleri Sahra ve Nijer Irmağı havzasının oluşturduğu düzlüklerle kaplıdır. Kuzeyde kumullar ve kum çölleriyle kaplı geniş Tanezruft ve Taoudenni düzlükleri uzanır. Orta kesimlerde ise alüvyonlu Meriyé ve Azuak düzlükleri yer alır.
Mali topraklarının sularını Sénégal ve Nijer ırmaklarıyla kolları toplar. Fouta Djallon'dan doğan Bafing ve Bakoye (Bakhoy) ırmaklarının Bafoulabé'de birleşmesiyle oluşan Sénégal Nehrinin 670 km'lik bölümü Mali sınırları içinde kalır. Tropik bir ırmak olan Sénégal'in taşıdığı su miktarı mevsimlere göre önemli farklılıklar gösterir. Gene Fouta Djallon'dan doğan Nijer Nehrinin üçte birinden fazlası Mali sınırları içinde kalır. Nijer Nehri Mopti'de Beni Nehri'yle birleştikten sonra arazinin düzlüğü nedeniyle geniş bir i. delta oluşturur. Düzenli taşkınlar ve deltanın alüvyonlu toprakları, ırmak vadisini önemli bir tarım bölgesi durumuna getirmiştir. Kuzeye doğru aktıkça birçok kola bölünen Nijer Nehrinin üzerinde başta Débo, Niangaye, Télé ve Faguibine olmak üzere çok sayıda göl de yer alır. Sénégal Nehri gibi Nijer Irmağının da akışı düzensizdir.
İklim
Sudan, Sahil ve Sahra iklim kuşakları içinde yer alan Mali'de kurak ve sıcak bir iklim egemendir. Güney sınırı ile 15°C Kuzey enlemi arasında etkili olan Sudan ikliminin ayırt edici özellikleri yıllık yağış miktarının 500-1.300 mm, yıllık ortalama sıcaklığın ise 24°C-30°C arasında değişmesidir. Sahra boyunca uzanan kuzeydeki Sahil bölgesi yılda ortalama 20-50 mm yağış alır. Yıllık ortalama sıcaklık ise 23°C-36°C arasında değişir. Sahil kuşağının kuzeyindeki Sahra iklim kuşağının özelliği hemen hemen hiç yağış görülmemesi ve havanın aşırı kuru olmasıdır. Bu bölgede gündüzleri 47°C-60°C arasında değişen sıcaklık geceleri 4°C-5°C'ye kadar düşer.
Kaynakça
| ||||||||||||||