Palas, Sarıoğlan
| Palas | |
| — Mahalle — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Kayseri |
| İlçe | Sarıoğlan |
| Coğrafi bölge | İç Bölgesi Anadolu |
| Rakım | 1.140 m (3.740 ft) |
| Nüfus (2007) | |
| - Toplam | 3.964 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 817 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 38870 |
| İnternet sitesi: | |
Palas, Kayseri ilinin Sarıoğlan ilçesine bağlı mahalledir.
Tarihçe
Palas Kasabasının tarihi eskiye dayanmasına rağmen kuruluş tarihi hakkında kesin bir bilgi yoktur. Yapılan araştırmalar sonucunda Palasa ilk olarak M.Ö. 1200 yıllarında Tabat Krallığının hakimiyeti altında Hititlerin 20 Prensliğinden biri yerleşmiştir. Daha sonra uzun bir kopukluk olmuş ve Palastaki Ulu Camiinin 1232 yılında Selçuklular tarafından yapılmış olmasıyla tarih konusunda kesin bilgiye ulaşılmıştır.
Palas Ulu Camii
Anadolu beylikleri döneminde Palas Dulkadiroğlu Beyliği hakimiyeti altına girmiştir. 4. Murat Han’ın Revan Seferine giderken Palas yakınlarında konakladığı ve bu dönemde karışıklık içinde bulunan bölgeye çözüm getirdiği kayıtlara geçmiştir.(21 Ocak 1635) İkinci bir yerleşme olayi da 1706 yılında Türkmen aşiretlerinden Recepli kolunun bir kısmının Halep ten gelen göçmenlerle Palasa yerleşmesiyle olmuştur. Bu dönemde Palas Kayseri gibi büyük bir kazadır, kadılıkla yönetilen bir yerleşim yeridir.
Osmanlı İmparatorluğunun ilk düzenli nüfus sayımında 1831 yılında Pınarbaşı ve Sivas vilayetine bağlıdır. Cumhuriyet döneminde Pınarbaşı’ndan alınarak Bünyan ilçesine 1964 yılında da Sarıoğlan ilçesine bağlanmıştır.
Palas Yassıdağ Höyüğü
Kayseri il merkezinin yaklaşık 50 km kuzeybatısında, Palas Köyü'nün doğusunda, Sultanhanı Höyüğü’nün 5 km kuz[1] eyinde, Yassıdağ adi verilen yumurta biçimli kayalık kütlenin üstündedir. Köyü, ana yola bağlayan tali yol güneyinden geçmektedir. Tepenin yalnız doğuya bakan sırtı tren yolu tarafından kesilmiştir. Höyük, altındaki ovayı, Tuzhisar Gölü'ne ve doğuya açılan yolları kontrol edebilecek bir konumdadır. Ana kayanın yer yer ortaya çıktığı 250 x 100 m'lik alanda çanak çömlekler toplanmıştır. Buradaki ilk yerleşimin ITÇ'nda olduğu sanılmaktadır.(kaynak:www.tayproject.com)
Kasabanın Adının Anlamı
Palas kelimesi Farsça bir kelime olup, aslı Pelas kelimesinden gelmektedir. Palas’ın kelime anlamı eski aba, çul, kilim veya keçe demektir.
Palas’ın adı hakkında bir rivayet daha vardır. Kasabanın sınırları içerisinde bulunan Tuzla Gölünde yasayan kaz yavrularına "Palaz" denir. Kayseri’den ava giden avcılar "Haydi Palaza gidelim" şeklinde birbirlerini çağırırlarmış. Zaman içerinde Palaz sözcüğü Palasa dönmüş ve kasabanın adını almış.
Palas Tuzla Gölü, İç Anadolu da insanoğlunun olumsuz etkilerinden kısmen kurtulmayı başaran tek tuzlu göldür. Göl (25-35 km2) Kayserinin 40 km. kuzeydoğusunda bulunan Palas Ovasının (106 km2) bir parçasıdır. Palas Tuzla Gölü’nün en derin yeri güneybatıda 15 m’yi bulur. Göl denizden 1131 m. yüksekliktedir.
Çöküntü ovası karakterinde olan Palas Ovası, kendisini çevreleyen Kırkkız ve Işıl Tepesi, Göztepe ve Elmalı Dağı gibi önemli yükseltiler nedeniyle kapalı havza olma özelliğindedir.
Ovanın batısında yer alan göl, kuzey-güney yönünde, ince uzun bir görünüme sahiptir. Gölün önemli su kaynaklarını göle
doğudan giren Değirmen deresi, güneydoğusunda Yertaşpınar, güneyinden giren Körpınar, Başpınar ve Soğukpınar oluşturur.
Yer altı, yağmur ve kar sularının yanı sıra, gölün doğusunda bulunan ıslak çayır alanlarının taşkın suları ise gölü besleyen diğer su kaynaklarıdır. Kuzeyinde bir set gibi duran tepeleriyle, Kızılırmak Nehrinden ayrılan Tuzla Gölünün çevresinde, sazlıklar, ıslak çayırlar, tuzcul bitki bozkırları, mera ve tarım arazileri yer alır.
Yaz aylarında yağışın azalmasına ve buharlaşmanın da artmasına bağlı olarak göl alanı daralmakta, suyun içindeki tuz göl kenarında çökelmektedir. Göl suyunun çekildiği alanlarda 10–15 cm kalınlığında tuz tabakası oluşmaktadır.
Palas Tuzla Gölünden Tuz çıkarma
1993 yılında 1. derece doğal sit alanı ilan edilen Palas Tuzla Gölü, aynı zamanda Türkiye'nin yeni Ramsar alanları listesindedir.
Gölün çevresi M.Ö. II. bin yılın başlarından günümüze, Hititlerden Osmanlı devletine kadar bir çok medeniyetin yerleşim alanı olmuş, göç ve ticaret yollarının önemli kesişim yerlerinden biri olma niteliğini taşımıştır.
Tarihi İpek Yolu üzerinde yer alan göl ve çevresinde, günümüze kadar ayakta kalmayı başarmış olan Sultanhanı gibi birçok han, kervansaray, cami ve külliye bulunur. Tuzhisar ve Palas beldeleri, Sultanhanı, Karahıdır, Ömürlü, Ömerhacılı ve Üzerlik köyleri bölgenin bu günkü önemli yerleşimleridir.
Sarıoğlan ve Bünyan ilçelerine bağlı olan bu yerleşimlerin toplam nüfusu 13.000'dir.
Küresel ve Ulusal Önemi
Afrika, Asya ve Avrupa kuş göç yollarının birleşme noktası olan Kayseri; Hürmetçi Sazlığı, Sultansazlığı ve Palas Tuzla Gölü gibi önemli sulak alanlara sahiptir.
Geniş ve farklı ekosistemlerin bir arada bulunmasıyla Tuzla Gölü, zengin bir biyolojik çeşitliliği barındırıyor. Türkiye Kuşları Kırmızı Listesi ve IUCN kırmızı listesine göre nesli tehlike altında olan türler arasında bulunan toy (Otis tarda), büyük cılıbıt (Charadrius leshenaultii), akça cılıbıt (Charadrius alexandrinus), angıt (Tadorna ferruginea), mahmuzlu kızkuşu (Hoplopterus spinosus), küçük kerkenez (Falco naumanni) gibi kuş türlerinden bazıları bölgede göç döneminde görülmekte, bazıları ise bölgede üremektedir.
Bölgeye endemik bir bitki türü olan Işıl lalesini {TuIipa armena Boiss. var lyrica (Baker) Marais} bölgenin kuzey tepelerinde görmek mümkün. Dünyada sadece Sultansazlığında ve Tuzla Gölü’nde bulunan Elymus elongatus (Host) Runemark ise gölün doğu ve kuzey kıyılarına yayılmış durumdadır. Önemli kuş ve bitki türlerinin yanında alaca kokarca (Vormela peregusna), arap tavşanı (Allactaga williamsi), gelengi (Spermophilus xanthoprymnus), tilki (Vulpes vulpes), kurt (Canis lupus) gibi memeli hayvan türlerinin bölgede üremesi ve barınması, bölgenin yaban hayatı için önemini daha da arttırmaktadır.
Coğrafya
Palas kayseri il merkezine 56 km, Sivas il merkezine 150 km, Sarıoğlan ilçe merkezine 17 km.
Ekonomi
Halkın başlıca geçim kaynakları arasında tarım ve hayvancılık yer almaktadır.
İklim ve çevre
Kasabada İç Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgesi’nde yaygın olarak görülen karasal iklim mevcuttur.
Nüfus
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2011 | 4.199 |
| 2007 | 3.964 |
| 2000 | 4.423 |
| 1990 | 3.947 |
| 1985 | 3.573 |
| 1980 | 3.207 |
| 1975 | 2.894 |
| 1970 | 2.420 |
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
| ||||||