Parma

Başlığın diğer anlamları için Parma (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Koordinatlar: 44°48′N, 10°20′E

Parma

Comune di Parma

Parma'da Piazza Garibaldi meydani ve civari

Bayrak

Arma

Parma'nin İtalya ve Emilia-Romagna Bölgesi'nde konumu

Koordinatlar: 44°48′K 10°20′D / 44.8°K 10.333°D

İl

Parma İli

Yönetim

- Belediye Başkanı

Pietro Vignali

Yüzölçümü

- Toplam

260,77 km² (100,7 mi²)

Rakım

57 m (187 ft)

Nüfus (30.6.2010)

- Toplam

185,456

- Yoğunluk

710,58/km² (1.840,4/sq mi)

Zaman dilimi

OAZD (+1)

Alan kodu

0521

İnternet sitesi: http://www.comune.parma.it/

Parma İtalya'da Emilia-Romagna bölgesinde bulunan ve aynı ismi taşıyan Parma İli merkezi olan bir şehirdir. Parma'nın Etrüsk asıllı ismi antik Romalılar tarafından da kullanılmış ve Roma ordularının kullandığı yuvarlak kalkanlar da Parma olarak anılmışlardır. Parma şehrinin ortasında Parma Çayı adlı bir akarsu geçmektedir. Günümüzde Parma şehri jambonu (Prosciutto di Parma), özel "Parmesan" peyniri (Parmıgiano-Reggiano), şehrin çok güzel ve değişik mimarisi ve şehrin etrafındaki kırsal alanın güzelliği ile tanınmıştır. Parma'da bulunan Parma Üniversitesi Avrupa'nın en eski üniversitelerinden biridir.

Demografi

ISTAT 2007
	Parma, Emilia-Romagna	İtalya
Median yaş	46 yıl	42 yıl
18 yaşından küçük	%14,9	%18,1
65 yaşından büyük	%22,9	%20,0
Yabancı doğumlular	%9,1	%5,8
Her 1.000 kişiye bebek sayısı	8.53 b	9.45 b

2007 sayımına göre Emilia-Romagna bölgesinin Parma İlinde ikamet eden nüfus 177.069 kişi ölüp bunların %47,4si erkek ve %52,6si kadındı. Çalışmayan nüfus olarak, 18 yaşında ve küçük çocukların oranı %14,87 ve 65 yaş ve üstündekilerin oranı %22,90du. Bu oranlar İtalya'nın tümü için Coocuklar için %18,06 ve emekliler için %19,94 ile karşılaştırılmalıdır. 2002-2007 döneminde Parma'daki nüfus artış %6,97 olurken tüm İtalya için bu %3,56 olmuştu.^[1]^[2] Doğum oranlarına gelince her 1000 kişi için doğan bebek sayısı Parma'da 8,53 iken tüm İtalya'da 9,45 olmuştur..

2006 itibarriyle Parma nüfusunun %90,91i İtalyan asıllı idi. Yabnci ülke doğumluların gelince Avrupa'nın diğer ülkeleri (genellikle Arnavutluk, Romanya ve Ukrayna doğumlular) %3,61; Sahra-güneyi (genellikle Ghana) doğumlular %2,86 ve Kuzey Afrika doğumlular %1,44 idi. Fakat yeni doğanların %17,9 oranının asgari bir ebeveyni yabancı doğumlu idi; ve bu İtalya'nın tümü için %10,3 olmuştu^[3]

Uzun dönemde Parma'da toplam nüfusun 10 yıllık sayım sonuçlarına göre gelişimi şu zaman grafiğinden görülebilir:

Görülebilir turist yerler^[4]

Saraylar

Palazzo della Pilotta (1583): Bu yapıda altı ayrı kültürel kurum bulunmaktadır:
- Özellikle seçkin Parma ekolü ressam eserini sergileyen "Parma Güzel Sanatlar Akademisi"';
- "Palatine Kütüphanesi";
- "Parma Milli Galerisi"
- "Arkeoloji Müzesi"
- "Bodoni Müzesi"^[5]
- "Teatro Farnese.
Düklük Sarayı (1561-..): Eskiden Sfroza sulalalesi ait bir şatonun mevkine mimar Jacopo Barozzi da Vignola tarafından Dük "Ottavio Farnese" için yapılmıştır.. 17. ve 18. yüzyıllarda bu bina genişletilmiştir. Bu sarayın bir eki Palazzo Eucherio Sanvitale olup bu binada 16. yüzyıldan gelmiş Gianfrancesco d'Agrate yapıldığı tahmin edilen süsler ve ressam Parmıgianino yapılmış bir fresko duvar tablosu bulunur.Bu sarayın etrafında Vignola tarafından planlanmış Düklük Parkı bulunmaktadır. Bu Park 1749da Fransız Stili Bahçe şekline dönüştürülmüştür.
Palazzo del Comüne (Belediye sarayı (1627).
Palazzo del Governatore ("Vali'nin Sarayı") 13. yüzyıl yapımı.
Piskapos'un Sarayı (1055).
Ospedale Vecchio (Eski Hastane): 1250de yapılıp Rönesans çağlarında yenilenmiştir. Günümüzde Devlet Arşivi ve Belediye Halk Kütüphanesi görevi yapmaktadır.

Kiliseler

Katedral: 12. yüzyılda Romenesk mimarı tarzında yapılmıştır. Benedetto Antelamı 12. yüzyılda yaptığı bir heykeli ve Antonio da Correggio tarafından 16. yüzyılda yapılan bir şaheser fresko tabloyu içinde bulundurmaktadır.
Vaftizhane: Katedralin yanındadır ve 1196de başlanan yapının mimarı Benedetto Antelamı'dır
San Giovanni Evangelista Manastır Kilisesi: Başta 10. yüzyılda Katedralin apsisi arkasında yapılmıştır ama 1498 ve 1510da yanmgınlardan sonra yeniden yapılmıştır. Cephesi ve çan kulesi Simone Moschino tarafından geç Mannerist mimarı usulüne göre yapılmıştır ve içerisi Latin salıpı planın iki geceitli olarak planlanmıştır. 1520-1522 arasında kubbesine Correggio "Aziz Yohanna'nın Hayali" adlı bir fresko hazırlamıştır. Bu eserdeki figürler için kubbe altından bakılınca yaratılan perspektif iluziyonu ile bu eserin emsalsiz bir şaheser olduğu kabul edilmektedir. Bernardo Falconi sunak için bir kanatlı erkek bebek resmi hazırlamıştır. Ayrıca açık avlu etrafında üstü kemerli yürüyüş yerleri dikkate değmektedir. Kitaplığında 15. ve 16. yüzyıldan kalma yazma ve basılı kitaplar bulunmaktadır.
Santa Maria della Steccata: dinsel sığınma binası.
San Paolo Benediktin Manastırı: Yapım 11. yüzyıl. "Camera di San Paolo" adı verilen (1519–1520)de hazırlanan Correggio freskolarını bulundurmaktadır. Alessandro Araldi eserleri de buradadır.
San Francesco del Prato Kilisesi: Gotik Mimarı tarzında. Yapımı 13. yüzyıl. 19. yüzyılda Napeolyon idaresinden 1990li yıllara kadar şehir hapishanesi olarak kullanılmıştır. Bundan sonra binanın cephesinde bulunan 16 pencere güne açılmıştır. 1461de yapılan orijinal büyük vitray gül şeklindeki pencere ortaçağlar geleneklere göre 16 kışmdam oluşmuştu. Conçezione Hitabet şapeli ressam Michelangelo Anselmi ve Francesco Rondan tarafından yapılan freskoları ihtiva etmektedir. Eskiden sunakta bulunan Girolamo Mazzola Bedoli eseri resim gümüzde Parma Milli Galerisi'nde bulunmaktadır.
Santa Croce Kilisesi: Yapımı 12. yüzyıl başları. İlk yapıldığında Romanesk mimarı şekilerine uygundu. Fakat 1415de ve 1635-1666da yapılan yenileştirmelerle şekli değiştirilmiş ve yeni St Jozef şapeli, yeni kubbe, yeni rahipler dairesi ve yeni geniş ekleri ile Romanesk mimarî stili hemen hemen kaybolmuştur. Giovanni Maria Conti della Camera, Francesco Reti ve Antonio Lombardı tarafından yapılamış olan fresko duvar resimleri bu ekler yapıldıkları zaman hazırlanmıştır.
San Sepolcro Kilisesi: Yapımı 1275 ama 1506, 1603 ve 1701 yıllarında yenileştirilmiştir. 1710 yenileştirmesi ile Via Emelia'ya bakan tarafı tümüyle neoklassık mimarî stiline sokulmuştur. Barok stilindeki can kulesi 161da yapılmıştır ve en son ek 1753de bitmiştir. Bu binaya 1493-1495de yapılmış olan eski manastır da eklenmiştir.
Santa Maria del Quartiere Kilisesi :(1604–1619) Altıgen planındadır. Kubbenin freskoları Pier Antonio Bernabei ve çırakları tarafından yapılmıştır.

Diğerleri

Teatro Fernese (1618-1619): Mimarı Giovanı Battista Aleotti'dir. Tamamiyle ahşap bir yapıdır. Bu tiyatro binası Parma Dükü I. Renuccio Farnese tarafından I. Cosimo de Medici'nin Parma'yı ziyareti nedeniyle ısmarlanmıştır.
Cittadella 16. yüzyıl. Büyük bir kale. Eski şehir surlarındaki açılmış büyük gedikleri kapamak niyetiyle Parma Dükü Alessandro Farnese tarafından yaptırılmıştır.
Pons Lapidis veye "Roma Köprüsü" veya "Thoderik'in Köprüsü": Augustus imparatorluğu döneminde yaptırılmış olan taştan köprü
Orto Botanıco di Parma: Parma Üniversitesi'nin idare ettiği bir botanık bahçe
Teatro Regio (Krallık Tiyatrosu): (1821-1829). Mimarı Nicola Bettoli. Neoklasik mimari stilinde bir cephesi bulunmaktadır. Parma şehrinin operaevidir.
Auditorium Niccolò Paganını: Modern konser salonu. Mimarı Renzo Piano.
Arturo Toscanını Müzesi: Meşhur orkestra şefinin doğduğu evde.
Museo Lombardı Viyana Kongresi ile Parma Dükü yapılan Habsburg'lu Marie Louise'in ilk kocası Fransa İmparatoru Napoléon Bonaparte'den kalan hatıralarının saklandığı müze. Ayrıca 18. ve 19. yüzyılda Parma Düklüğü ile ilgili sanat esayalrinin ve tarihsel evrakın saklandığı müze.

Yiyecek ve Parma mutfağı

Parma şehri mutfak zevki ve gelenekleri ve bazı özel yemekleri ile Avrupa'da çok tanınmıştır. Bunlar arasında kuru-tuzlama yöntemiyle yapılmış jambon (Parma jambonu), Emilio-Romangna bölgesinde yapılan, uzun dönem saklanabilen, sert yuvarlak lenger halinde Parmesan (Parmegiana-Reggiano) peyniri ve içleri dolgulu değişik pasta şekilleri (Tortelli ve Anolini) en iyi bilinenleridir. Parma İtalya'da besin sanayinin devleri olan "Barilla" grubu ve "Parmalat" şirketlerinin idare merkezlerinin ve en önemli üretim merkezlerinin bulunduğu şehirdir. 2204de Avrupa Birliği tarafından "European Food Safety Authority (Avrupa Besin Güvenliği Otoritesi)" Parma'da kurulmuştur.

Gerçek "Parmesan" peyniri "Parmıgiano-Reggiano"
Parma Jambonu
Yeşillikli Tortelli
Et suyunda Anolini

Spor

Parma F.C.

Kardeş şehirler

Parma şu kentlerle kardeş şehir bağlantısı kurmuştur:

Resimler