Türkan Şoray

Türkan Şoray
Doğum 28 Haziran 1945 (1945-06-28)
Eyüp, İstanbul, Türkiye
Meslek Oyuncu, senarist, yönetmen
Etkin yıllar 1960–günümüz
Evlilik(ler) Cihan Ünal (e. 1983–87)
Çocuk(lar) Yağmur Ünal (d. 1985)[1]
Ödüller

Altın Kelebek Ödülleri
En İyi Kadın Oyuncu
1972 – Dönüş

Altın Koza Film Festivali
En İyi Kadın Oyuncu
1973 – Mahpus

Sadri Alışık Ödülleri
2009 – Onur Ödülü
Resmî site turkansoray.net

Türkan Şoray (d. 28 Haziran 1945, İstanbul), Türk oyuncu, senarist ve yönetmen. Türk sinemasında "Sultan"[2] lakabıyla anılmaktadır. 1960'larda sinema ile tanışmış, ilk sinema ödülü 1964 Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde Acı Hayat filmiyle en başarılı kadın oyuncu ödülünü[2] almıştır. Toplamda 222 filmde rol alan Türkan Şoray, bu sayıyla dünyanın 'en çok film çeviren' kadın oyuncusudur[3][4]. Şoray, 12 Mart 2010 tarihinde UNICEF Türkiye iyi niyet elçisi seçilmiş, "Sevgiyle yapılamayacak bir şey yoktur diye düşünüyorum. Gücü sevgiyle birleştirirsek, birçok sorunun üstesinden gelebiliriz"[5] demiştir. Ayrıca Şoray'ın kendi adını taşıyan bir ilkokul da vardır.

Sinema oyuncuları Hülya Koçyiğit, Filiz Akın ve Fatma Girik'le birlikte, Türk sinemasının bir dönemine damgasını vurmuş[6] dört önemli kadın oyuncudan biri kabul edilir. Bu dörtlü içerisinde, yönetmenlik yapan tek sinema oyuncusu olan Şoray, başrolünde kendisine eşlik eden Kadir İnanır ile oynadığı 1972 yapımlı Dönüş[7], 1976 yapımlı Bodrum Hakimi, 1973 yapımlı Azap, 2015 yapımı Uzaklarda Arama'nın tek başına; 1981 yapımlı Yılanı Öldürseler filminin ise Şerif Gören ile birlikte yönetmenliğini yapmıştır.

Hayatı

İstanbul'un Eyüp ilçesinde doğan Türkan Şoray memur bir ailenin ilk çocuğudur. Nazan ve Figen adında iki kızkardeşi daha olan Şoray'ın babası vefat etmişti. Annesi Meliha Şoray (1927-1984)'ın desteğiyle sinemaya adım atan Şoray, 1962 yılında Galatasaray eski asbaşkanı Rüçhan Adlı (1923-1995) ile 20 yıl bir birliktelik yaşadı. Bu süre içinde birkaç defa ayrılıp barışan çift, Rüçhan Adlı'nın eşinden bir türlü boşanmaması yüzünden yollarını ayırdı. Türkan Şoray, 1995 Ağustos'unda hastaneye kaldırılan Adlı'yı son anlarına kadar yalnız bırakmadı. Tiyatro oyuncusu Cihan Ünal ile 1983'te evlenmiş 1987'de ayrılmış ve bu evlilikten Yağmur adlı bir kızları olmuştur.

Kariyeri

Yeşilçam yılları

Henüz Fatih Kız Lisesi ortaokulu bölümünde okurken[8] Karagümrük'teki ev sahiplerinin kızı olan, Türk sinemasında sonraları "Panter Emel" olarak tanınacak sinema oyuncusu Emel Yıldız ile bir film setine giden Türkan Şoray, Türker İnanoğlu'nun teşviki ile Yeşilçam'a adım atar. Emel Yıldız'ın yerine Şoray'ın da kariyerinin başlangıcı anlamına gelen 1960 yılı yapımlı Köyde Bir Kız Sevdim filminde Baki Tamer ile başrol de oynamıştır. Türkan Şoray sinemaya başlamasıyla ilgili anısını şöyle anlatır:

"Sinemaya girmeden önce mahallemize bir film seti geldi. Filmin bir setini mahallemizde çekeceklerdi. Başrol oyuncusu kadını gördüğümde 'ne kadar güzel bir kadın' dedim. Bu kadın Muhterem Nur'du. Öyle şaşkın bir şekilde bakınırken yanıma bir adam geldi ve 'Sen de filmlerde oynamak ister misin?' diye sordu. Korktum ve hemen eve kaçtım. Bu adamın da daha sonra Memduh Ün olduğunu öğrendim. O zaman film setinden kaçmıştım ama daha sonra film setleri hayatım oldu." der[9].

Şoray'a ilk Altın Portakal ödülü getiren 1964 yapımlı yönetmenliğini Metin Erksan'nın yaptığı başrollerinde Şoray ve Ekrem Bora'nın yer aldığı Acı Hayat filmi "Manikürcü Nermin"'i canladıran oyuncu için kariyerinde önemli basamak olmuştur[10]. 1968 yılında, Şoray'a kariyerinde ikinci Altın Portakal ödülünü Sait Faik Abasıyanık'ın "Menekşeli Vadi" adlı öyküsünden esinlenerek Safa Önal tarafından senaryosu yazılan[11] Vesikalı Yarim filmi kazandırmış, yıllar sonra filmin yenilenmiş kopyasının yeniden yayımlandığı İstanbul Film Festivali'nde konuşan Türkan Şoray film için şöyle demiştir:

"Türk sinemasının yeri çok zor doldurulacak bir yönetmen olan Lütfi Akad'la çalışmış olmak benim için çok mucizevi bir şeydir. 'Türkan, gözlerinle oynayacaksın' diyordu bana. Gözlerimle oynamayı Lütfi Akad öğretti bana."[11]
–Türkan Şoray, 2013 (İstanbul Film Festivali)

Ustalık dönemi

Başrolde bir eşe sahip oyuncuların başarılı olduğu[12] filmlerde Şoray'a onlarca erkek sinema aktrisi eşlik etmiştir. Klasikleşmiş birkaç Şoray filminde de eleştirmen Agah Özgüç'ün değimiyle[13] 'Seyirciyi aldatmak, daha fazla para kazanmak için' yayınlanmamış ancak seyirciye yayınlanmış gibi afişi basılmıştır. Şoray'ın Ediz Hun'la oynadığı 1980 yapımı Tabancamın Sapını Gülle Donatacağım adlı filmin afişinde Türkan Şoray ve Kemal Sunal olmasına karşın Ediz Hun ve Türkan Şoray'ın oynadığı Güllü Geliyor Güllü filmi vardır. Kemal Sunal, sadece figüran oyuncudur. Sonrasında Kemal Sunal'ın popüler oluşuyla aynı film başka adla, başka afişle tekrar yayınlanmıştır. İlginç olaylardan biride Keşanlı Ali filmi olup görüntü yönetmeninin adı olan Ali, film afişinde Keşanlı'nın altına büyük harflerle yazıldığından "Keşanlı Ali" olarak adlandırılıyor.

Şoray'ın ilginç sinema deneyimlerinden biri kendisi ile Filiz Akın'ın Günahkâr Kadın filminde bir araya getiren Ülkü Erakalın'dan henüz 17 yaşındayken bir film çekimi sırasında yediği tokat olmuştur.[14]

1990'lı yıllarla birlikte, televizyon dizileri çalışmalarına da ağırlık vermeye başlamış, yaptığı bu çalışmalardan en çok ses getiren ve uzun ömürlü olanları, başrollerini Şener Şen'le paylaştığı İkinci Bahar ve Haluk Bilginer ile paylaştığı Tatlı Hayat olmuştur.

Filmografi

Bugüne kadar 203 filmde rol almıştır. Türkan Şoray ilk televizyon programı olan ve NTV'de yayınlanan konuklarıyla birlikte kendi sinema kariyerinin konuşulduğu televizyon programı Sinema Benim Aşkım'ı (2010-2011)[15] sunmuştur[16]. Şoray programında sinema oyuncuları ile sinema kariyerini anlatmaktadır[17].

Ödülleri

Kitapları

Müzik albümleri

Hakkında yazılanlar

Kaynakça

  1. ↑ "Yağmur Ünal Biyografi". biyografi.info. 25 Ocak 2016. 15 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151215205059/http://biyografi.info:80/kisi/yagmur-unal. Erişim tarihi: 25 Ocak 2016.
  2. 1 2 Yeşim Tabak (2 Aralık 2013). "Türkan Şoray ile Söyleşi". Mithat Alam Film Merkezi. http://www.mafm.boun.edu.tr/files/344_turkan_soray.pdf. Erişim tarihi: 14 Ocak 2014.
  3. ↑ Esra Yalçınalp (Temmuz, 2013). ""Karun Hazinelerini Sevgi İçin Reddederim."". Skylife. http://www.skylife.com/tr/2013-07/yasam/karun-hazinelerini-sevgi-icin-reddederim. Erişim tarihi: 14 Ocak 2014.
  4. ↑ "'Dünyanın En Çok Film Çeviren Kadın Oyuncusu'". Haber Vitrini. 21 Ekim 2006. http://archive.is/QrA1j. Erişim tarihi: 14 Ocak 2014.
  5. ↑ "Şoray 'UNICEF-İyi Niyet Elçisi' oldu". Yeni Şafak. 2010. http://yenisafak.com.tr/Aktuel/?i=246386/. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2010.
  6. ↑ "Türkiye'nin İlk Kadın Filmleri Festivali". Uçan Süpürge. 10-17 Mayıs 2012. http://www.ucansupurge.org/dosya/15festivaltanitimdosyasi.pdf. Erişim tarihi: 14 Ocak 2014.
  7. ↑ "Soru: Türkan Şoray'ın ilk yönetmenlik denemesi olan ve başrollerini Kadir İnanır'la paylaştığı filmin adı nedir?". Bunu Bil, NTVMSNBC. http://www.bunubil.com/genelkultur/detay.php?detayno=ds0u348977. Erişim tarihi: 17 Mart 2010.
  8. ↑ "Türkân Şoray'ın Kaleminden". Orta Doğu Teknik Üniversitesi. http://www.metu.edu.tr/~e118869/hayati.html. Erişim tarihi: 17 Mart 2010.
  9. ↑ "Türkân Şoray nasıl oyuncu oldu". Yeni Şafak. 17 Şubat 2010. http://yenisafak.com.tr/Aktuel/?i=242127. Erişim tarihi: 2 Ocak 2012.
  10. ↑ "Türkân Şoray’la anılar". Zaman. 15 Aralık 2012. http://www.zaman.com.tr/cumartesi/turkan-sorayla-anilar/2028773.html. Erişim tarihi: 2 Ocak 2012.
  11. 1 2 "Türkan Şoray: 'Gözlerimle oynamayı Lütfi Akad'dan öğrendim'". Radikal. 8 Nisan 2013. http://www.radikal.com.tr/hayat/turkan_soray_gozlerimle_oynamayi_lutfi_akaddan_ogrendim-1128693. Erişim tarihi: 14 Ocak 2014.
  12. ↑ "Yeşilçam’ın Lanetli Kadınları". Cinedergi. http://www.cinedergi.com/mobil/sayi/39/28/. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2012.
  13. ↑ "Yeşilçam tarihi sözlüğe giriyor". Akşam. 29 Temmuz 2012. http://www.aksam.com.tr/yesilcam-tarihi-sozluge-giriyor--129475h.html. Erişim tarihi: 25 Aralık 2012.
  14. ↑ "Film Karelerine Gizlenmiş Anılar Keşfe Çıkacak". Beykoz Güncel. 25 Aralık 2012. http://www.beykozguncel.com/1960-film-karelerine-gizlenmis-anilar-kesfe-cikacak.html. Erişim tarihi: 25 Aralık 2012.
  15. ↑ "Şoray ilk televizyon programına başlıyor". NTVMSNBC. http://www.ntvmsnbc.com/id/25044046/. Erişim tarihi: 14 Ocak 2010.
  16. ↑ "Sinema benim aşkım". Hürriyet.
  17. ↑ "Ediz Hun ve Filiz Akın 'Sinema Benim Aşkım'da". NTVMSNBC. 23 Ocak 2010. http://www.ntvmsnbc.com/id/25047581/. Erişim tarihi: 2011.
  18. ↑ "Altın Koza'nın aşkı: Türkan Şoray". Milliyet. 2 Ağustos 2012. http://sanat.milliyet.com.tr/altin-koza-nin-aski-turkan-soray/sinema/haberdetay/02.08.2012/1575412/default.htm. Erişim tarihi: 14 Ocak 2014.
  19. ↑ "1991 Yılında Seçilen Devlet Sanatçıları". Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı. 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160308011309/http://guzelsanatlar.kulturturizm.gov.tr/genel/belgegoster.aspx?f6e10f8892433cff63f3fd91fc2a1e7d1084d1ed2b222f12. Erişim tarihi: 18 Nisan 2010.

Dış bağlantılar

Önce gelen:
Önce gelen yoktur.		 Antalya Altın Portakal Film Festivali
En İyi Kadın Oyuncu
Acı Hayat
1964		 Sonra gelen:
Fatma Girik
(1965 - Keşanlı Ali Destanı)
Önce gelen:
Fatma Girik
(1967 - Sürtüğün Kızı)		 Antalya Altın Portakal Film Festivali
En İyi Kadın Oyuncu
Vesikalı Yarim
1968		 Sonra gelen:
Hülya Koçyiğit
(1969 - Cemile)
Önce gelen:
Müjde Ar
(1986 - Aaahh Belinda ve Adı Vasfiye)		 Antalya Altın Portakal Film Festivali
En İyi Kadın Oyuncu
Hayallerim, Aşkım ve Sen
1987		 Sonra gelen:
Gülşen Bubikoğlu
(1988 - Kurtar Beni)
Önce gelen:
Müjde Ar
(1993 - Yolcu)		 Antalya Altın Portakal Film Festivali
En İyi Kadın Oyuncu
Bir Aşk Uğruna
1994		 Sonra gelen:
Zuhal Gencer
(1995 - Sekizinci Saat)
Türkan Şoray'ın yönettiği filmler
Altın Koza En İyi Kadın Oyuncu Ödülü
Altın Portakal En İyi Kadın Oyuncu Ödülü
Tam liste • (1964–1979) • (1980–1999) • (2000–2019)
1964-1979
Türkân Şoray (1964) • Fatma Girik (1965) • Selma Güneri (1966) • Fatma Girik (1967) • Türkân Şoray (1968) • Hülya Koçyiğit (1969) Belgin Doruk (1970) • Filiz Akın (1971) • Zeynep Aksu (1972) • Hülya Koçyiğit (1973) • Perihan Savaş (1974) • Hülya Koçyiğit (1975) • Adile Naşit (1976) • Semra Özdamar (1977) • Hale Soygazi (1978)  • Melike Demirağ (1979)
1980–1999
Güngör Bayrak & Sevda Ferdağ (1980) • Meral Orhonsay (1981) • Nur Sürer (1982) • Hülya Koçyiğit (1983) • Hale Soygazi (1984) • Zuhal Olcay (1985) • Müjde Ar (1986) • Türkân Şoray (1987) • Gülşen Bubikoğlu (1988) • Nur Sürer (1989) • Hülya Koçyiğit (1990) • Sumru Yavrucuk (1991) • Lale Mansur (1992) • Müjde Ar (1993) • Türkân Şoray (1994) • Zuhal Gencer (1995) • Yasemin Alkaya & Hande Ataizi (1996) • Derya Alabora (1997) • Yelda Reynaud (1998) • Başak Köklükaya (1999)
2000-günümüz
Sanem Çelik (2000) • Demet Akbağ & Yeşim Salkım (2001) • Meral Oğuz (2002) • Meltem Cumbul (2003) • Tülin Özen (2004) • Beste Bereket & Vildan Atasever (2005) • Sibel Kekilli (2006) • Özgü Namal (2007) • Nurgül Yeşilçay (2008) • Nergis Öztürk (2009) • Claudia Cardinale (2010) • Devin Özgür Çınar (2011) • Anna Andrusenko (2012) • Zeynep Çamcı (2013) • Nesrin Cavadzade (2014) • Nuray Yeşilaras (2015)  • Ecem Uzun (2016)
Altın Portakal ** En İyi Film • En İyi Erkek • En İyi Kadın • En İyi Yönetmen • En İyi Kurgu • En İyi Müzik • En İyi Sanat Yönetmeni • En İyi Senaryo • En İyi Görüntü Yönetmeni
This article is issued from Vikipedi - version of the 1/2/2017. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.