Türk Hava Kuvvetleri

Hava Kuvvetleri Komutanlığı

Hava Kuvvetleri Komutanlığı Logosu
(Türk Silahlı Kuvvetleri Portalı)
Etkin 1911 (Havacılık Komisyonu)[1][2]
31 Ocak 1911 (Hava Kuvvetleri Komutanlığı)
Temmuz 1949-günümüz
Ülke  Türkiye
Bağlılık Millî Savunma Bakanlığı[3]
Tipi Hava Kuvvetleri
Görevi Hava sahası
Büyüklük 60.000 personel (2010)
630 Uçak, Helikopter ve İnsansız Hava Aracı
Parçası Türk Silahlı Kuvvetleri
Karargâh Hava Kuvvetleri Komutanlığı
Bakanlıklar, Ankara
Slogan Etkin. Caydırıcı. Saygın.
Renkler Üniforma: Lacivert     
Forslar: Lacivert, Beyaz         
Marş HHO Marşı, Havacı Marşı  Oynat 
Maskot Kartal
Savaşları Türkiye'nin katıldığı savaşlar listesi
Website hvkk.tsk.tr
Komutanları
Kuvvet Komutanı Orgeneral Abidin Ünal
Nişanlar
Hava Kuvvetleri Komutanlığı Forsu
Madalyon
Kanat Sembolü
Havacı Rozeti
Uçaklar
Bombardırman F-4E-2020 Terminator
Elektronik savaş Boeing 737 AEW&C,CN-235 EW
Saldırı F-16C/D
Helikopter UH-1H, AS532 UL/AL
Keşif Anka, GNAT 750, Heron, Predator, RF-4E
Eğitim F-5F 2000, SF-260D, T-38M, KT-1T, T-41, F-16C/D
Nakliye A400M, C-160T, C-130B/E, CN235-100M, CH-47F

Türk Hava Kuvvetleri, (Resmî adı: Hava Kuvvetleri Komutanlığı) Türkiye Cumhuriyeti'ni havadan gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevlidir. Türk Silahlı Kuvvetleri komutası altındaki en büyük 2.kuvvettir. 1949 yılında kurulmuş olan bu kuvvet Türk Silahlı Kuvvetleri'ne bağlı bir birimdir. Türk Hava Kuvvetleri barışta hava sahasını korumak ve gözetlemek, savaşta kara ve deniz kuvvetlerine destek kuvvet olmak amacıyla kurulmuştur. Türk Hava Kuvvetleri'nin karargahı Ankara'da bulunmaktadır. 2016 sayımlarına göre envanterinde 630'a yakın uçak, helikopter ve insansız hava aracı bulundurmaktadır.[4]

31 Temmuz 2016 tarihinde yürürlüğe giren kanun hükmünde kararname ile bu tarihe dek Türk Silahlı Kuvvetlerine bağlı olan komutanlık savaş dönemlerinde yine buraya bağlı kalmak üzere barış dönemlerinde Millî Savunma Bakanlığına bağlanmıştır.[5] Ayrıca aynı kararname ile gerekli görüldüğü durumlarda cumhurbaşkanının ve başbakanın kuvvet komutanı ve astlarına direkt olarak emir verebilmesi, bu emirler hiçbir kurumun onayı gerekmeden yerine getirilmesi karara bağlanmıştır.[5]

Tarihçe

İlk Süreç

Osmanlı Tayyare Bölükleri'nin tarihi Haziran 1909'a kadar uzanmaktadır.[6] Osmanlıya ait hava savaş birlikleri Balkan Savaşları'na (1912-1913) ve I. Dünya Savaşı'na (1914-1918) aktif katılımda bulundular.[7]. Filo Aralık 1916 tarihinde bu süreçteki en yüksek uçak sayısına ulaştı, Osmanlı Tayyare Bölükleri'nin elinde 90 adet aktif uçak bulunmaktaydı. Osmanlı Hava Kuvvetlerinin kurula bilmesi için bir çok dış yardım geldi bunların çoğu İttifak devletleri tarafından yapıldı. Bu yardımlara bir örnek Alman İmparatorluğu Luftstreitkräfte'da görevli As Pilot ünvanına sahip Hans-Joachim Buddecke'nın Osmanlı pilotları ile birinci dünya savaşı öncesi tatbikat uçuşu yapmasıdır. Birinci dünya savaşı sonrası ağır hasar gören tayyare bölükleri, Genel Hava Müfettişiliği (Kuva-yı Havaiye Müfettiş-i Umumiliği) tarafından yeniden kurulmaya çalışılsada personel ve kaynak yetersizliğinden kağıt üzerinden kalmaktan öteye geçememiştir.

Birinci dünya savaşının bitmesiyle beraber Osmanlı Devleti, itilaf devletleri tarafından işgal edilince bazı Türk havacıları İstanbul, İzmir, Konya ve Diyarbakır gibi şehirlerde birinci dünya savaşından kalan uçaklar ile yeni birlikler kurmaya çalıştılar. Bu süreçte kalan Türk pilotları Konya Hava Üssünde toplandı. Mustafa Kemal ve silah arkadaşları tarafından 23 Nisan 1920’de Ankara’da Türkiye Büyük Millet Meclisinin kurulmasından sonra Büyük Millet Meclisi ilk iş olarak düzenli ve disiplinli orduların kurulmasını esas kabul etmiş ve bu esasın paralelinde, Ankara hükümeti Millî Savunma Bakanlığının 13 Haziran 1920 tarihli emriyle, Harbiye Dairesi’ne bağlı olarak Hava Kuvvetleri (Kuva-yı Havaiye) Şubesi kurulmuştur. Bu şube Harbiye Dairesinin yönetimi altında süratle, elde kalan uçakların tamiri ve tekrar kullanılması üzerine çalışma yaptı. Kurtuluş Savaşı sırasında onarılan uçaklar kullanılmıştır.

1 Şubat 1921 tarihinde teşkilat değişikliği yapılmış ve Hava Kuvvetleri (Kuva-yı Havaiye) Şubesi’nin ismi de Hava Kuvvetleri Genel Müdürlüğü (Kuva-yı Havaiye Müdüriyeti Umumiyesi) şeklinde değiştirilmiştir. Bunu takiben, 5 Temmuz 1922 tarihinde bir teşkilat değişikliği daha yapılmış, Hava Kuvvetleri Genel Müdürlüğü yerine tümen yetkisinde Hava Kuvvetleri Müfettişliği (Kuva-yı Havaiye Müfettişliği) kurulmuştur.

Hava Kuvvetleri Müfettişliği

29 Ekim 1923’de Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasından sonra, çağdaş havacılığa uyum sağlayacak güçlü ve modern bir hava kuvvetlerinin kurulması için çalışmalara başlanmıştır. 1923 yılında, üç hava bölüğü, bir deniz hava bölüğü ve bir hava okulundan oluşan Hava Kuvvetleri Müfettişliği’nin gücü 1926 yılına kadar ki süreçte gittikçe arttırılarak, hava bölüklerinin sayısı on’a, deniz hava bölüklerinin sayısı ise üç’e çıkarılmış ve bölükler, grup komutanlıkları ve hava istasyon komutanlıkları bünyesinde sevk ve idare edilmiştir. 1924 yılında, uçuş eğitimi için diğer ülkelere personel gönderilmeye başlanmış, 1925 yılında Eskişehir’de Hava Okulu yeniden kurulmuş ve aynı yılın ekim ayında Hava Okulu ilk mezunlarını vermiştir.

1928 yılında Hava Kuvvetleri Müfettişliği, Millî Savunma Bakanlığı bünyesinde Hava Müsteşarlığı olarak tekrardan yapılandırılmıştır. Aynı yıl, havacılığın pilot dışındaki diğer ihtisas ve branşları için çeşitli okullar açılmıştır ve bununla beraber 1930 yılında, Fransa ve İngiltere’ye çeşitli eğitimler için personel gönderilmiştir buna ilave olarak, İtalya ve ABD’ye de eğitim için personel gönderilmiştir.

1932 yılının başlarında, hava alayları kurulmuş ve 1 Temmuz 1932 tarihinde yürürlüğe giren bir kanunla havacı personel ayrı bir muharip sınıf olarak kabul edilmiştir. (Bu tarihe kadar, Kara ve Deniz Kuvvetleri’nden seçilerek yetiştirildikten sonra Hava Kuvvetleri’nde görevlendirilen personel, Hava Kuvvetleri’nde görev almadan önceki sınıftan sayılmaktaydı.)

1933 yılından itibaren Türk havacıları, havacılığın sembolü olan mavi renkli üniformayı giymeye başlamışlardır. 1937 yılında Hava Harp Akademisi açılmıştır. Bu sene içinde dünya savaş tarihinde bir ilk meydana gelmiş ve Atatürk'ün manevi kızı Sabiha Gökçen ilk kadın savaş pilotu olmuştur.

Hava Kuvvetleri Komutanlığı

1940 yıllarına gelindiğinde hava birlikleri envanterindeki uçak sayısı yaklaşık 500 civarına ulaşmıştır. Bu sene içerisinde hava birlikleri, Balkanların en güçlü hava birliği hâline gelmiştir. Hava birliklerinin büyümesi ile daha kolay komuta edilebilmesi için 1940 yılından itibaren lojistik destek yönünden Milli Savunma Bakanlığı bünyesindeki Hava Müsteşarlığına, Harekât ve eğitim yönünden Hava Müşavirliğine bağlanmıştır. 1944 yılında ise tek bir komuta altında toplanmasına karar verilmiş ve bu amaçla 31 Ocak 1944 tarihinde Hava Kuvvetleri Komutanlığı kurulmuştur. Böylece, Kara Kuvvetleri Komutanlığı ve Deniz Kuvvetleri Komutanlığına ilave olarak, Türk Hava Kuvvetleri de, Türk silahlı kuvvetleri bünyesinde ayrı bir komutanlık seviyesine kavuşmuştur. 4 Şubat 1944 tarihinde kolordu seviyesinde fiilen faaliyete geçirilen Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın teşkilatlanmasında, sadece muharip hava birlikleri Hava Kuvvetleri Komutanlığı’na bağlanmış, lojistik destek birlikleri Millî Savunma Bakanlığına , eğitim kuruluşları da Genelkurmay Başkanlığına bırakılmıştır. Türk Hava Kuvvetleri, Hava Kuvvetleri Komutanlığı ismini aldıktan sonra kuvvet komutanlığına da ilk olarak Korgeneral Zeki Doğan atanmıştır.

1947 yılında Hava Kuvvetleri Komutanlığı, ordu seviyesine çıkarılmış ve 1948 yılında lojistik destek kuruluşları, 1950 yılında da Hava Harp Akademisi dışında kalan bütün hava birlik ve kurumları Hava Kuvvetleri Komutanlığına bağlanmıştır. Bunu takiben, havacılığın gelişen teknolojilerine bağlı olarak, havacılığın pilot dışındaki diğer ihtisas ve branşları ile ilgili personelin yetiştirilmesi için çeşitli dönemlerde açılmış olan okullar, 1950 yılında tek komuta altında toplanmış ve bu amaçla Hava Teknik Okullar komutanlığı kurulmuştur.

Bu gelişmelere ek olarak, Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterindeki uçak tiplerine artı olarak 1950 yılında jet uçaklarının alınmasına karar verilmiştir. Bu nedenle, 15 Ekim 1950’de ABD’ne jet eğitimi için sekiz uçuş personeli gönderilmiş ve bu personeller 31 Ağustos 1951’de eğitimlerini tamamlayarak yurda döndükten sonra jete intibak öğretmeni olarak görevlendirilmişlerdir. Aynı yıl Hava Kuvvetleri Komutanlığında üs ve filo kuruluşuna geçilmeye başlanmış ve Balıkesir’de kurulan 9’uncu Jet Üs Komutanlığı, Türk Hava Kuvvetleri’nin ilk jet üssü, 191, 192 ve 193’üncü filolar da ilk jet filoları olmuşlardır.

Türkiye’nin 1952 yılında NATO’ya girmesiyle birlikte, jet uçaklarına geçiş dönemi hızlanmış, pervaneli uçaklar hizmet dışı bırakılmıştır. 30 Ağustos 1956 tarihinde Hava Eğitim Kolordu Komutanlığı kurulmuş ve Türk Hava Kuvvetlerinin eğitimle ilgili bütün birlik ve kurumları da bu komutanlık emrinde toplanmıştır. 1957 yılında Hava Eğitim Komutanlığı adını almıştır.

Önemli olaylar

Teşkilat

Türk Hava Kuvvetleri envanterine yeni giren bir T-129 ATAK.
Görevi başındaki Türk Hava Kuvvetleri'ne ait bir F-16 Fighting Falcon.
2018 yılında, elde bulunan F-4'lerin ve F-16 Blok 30' ların yerini alması planlanan F-35A
Türk Hava Kuvvetleri bünyesindeki bir F-16 Fighting Falcon savaş uçağı.
221. Filo'ya bağlı bir C-160 Transall
Türk Hava Kuvvetleri envanterindeki Airbus A400M Atlas
Görevini 2018 yılında F-35 Lightning II'lere yerini devredecek F-4 Phantom
Genelkurmay Başkanı: Orgeneral Hulusi Akar
Türk Hava Kuvvetleri Komutanı: Orgeneral Abidin Ünal

Komutanlıklar şu filolardan oluşur:[11]

Filolar

amble on the Web: Turkish Air Force - Order of Battle

Muharip Platformlar

Uçak Ülke Tür Versiyon Sayı Not
Savaş uçakları
General Dynamics F-16 Fighting Falcon  Amerika Birleşik Devletleri
 Türkiye
Çokamaçlı savaş F-16C Block 30-40-50-50+
F-16D Block 30-40-50-50+
180
60
Modernize edildi.
McDonnell Douglas F-4E Phantom II  Amerika Birleşik Devletleri
 İsrail
 Türkiye
Çokamaçlı savaş F-4E Terminator 2020 47 Modernize edildi.
Özel görev
Boeing 737 AEW&C  Amerika Birleşik Devletleri
 Türkiye
Havadan erken uyarı ve kontrol B-737 AEW&C 4
Gulfstream G550  Amerika Birleşik Devletleri Askeri haberleşme G550 2[12]
CASA CN-235  İspanya
 Türkiye
Harp
Keşif
CN235 EW
CN235 Recce
1
1
Hava Yakıt İkmal ve Nakliye Uçakları
Boeing KC-135 Stratotanker  Amerika Birleşik Devletleri Havadan yakıt ikmal KC-135R 7
Airbus A400M Atlas  İspanya Taktik hava ikmal A400M 3 7 uçak daha teslim edilecek.
C-130 Hercules  Amerika Birleşik Devletleri
 Türkiye
Taktik hava ikmal C-130B
C-130E
19 Bazı uçaklar modernize edilerek elektronik hale getirildi.
C-160 Transall  Almanya Taktik hava ikmal C-160T 16
CASA CN-235  İspanya
 Türkiye
Taktik hava ikmal CN235-100M 43
Eğitim uçakları
Northrop F-5A/B 2000 Freedom Fighter  Amerika Birleşik Devletleri
 Türkiye
Eğitim F-5A/B 23 F-5 2000'e yükseltildi.
Northrop T-38M Talon  Amerika Birleşik Devletleri
 Türkiye
Eğitim T-38M 67 Elektronik ve güvenlik sistemleri yükseltildi.
KAI KT-1T  Güney Kore Eğitim KT-1T 40
Alenia Aermacchi SF-260  İtalya Eğitim SF-260D 36
Akrobasi uçakları
General Dynamics F-16 Fighting Falcon  Amerika Birleşik Devletleri
 Türkiye
Akrobasi - savaş F-16C 4 Solo Türk tarafından kullanılmaktadır.
Canadair NF-5A/B 2000  Kanada Akrobasi - savaş NF-5A
NF-5B
10[13]
6[13]
Türk Yıldızları tarafından kullanılmaktadır.[13]
CASA CN-235  İspanya
 Türkiye
Nakliye CN235-100M 1 Türk Yıldızları tarafından kullanılmaktadır.[14]
C-130 Hercules  Amerika Birleşik Devletleri
 Türkiye
Nakliye C-130B 1 Türk Yıldızları tarafından kullanılmaktadır.
C-160 Transall  Almanya Nakliye C-160D 1 Türk Yıldızları tarafından kullanılmaktadır.
Helikopterler
Eurocopter Cougar  Fransa
 Türkiye
Yardımcı helikopter AS-532 20 Modernize edildi.
Bell UH-1 Huey  Amerika Birleşik Devletleri
 Türkiye
Yardımcı helikopter UH-1H 20 Modernize edildi.
İHAlar
RQ/MQ-1 Predator  Amerika Birleşik Devletleri Keşif Kiralama işlemi öngörülüyordu ancak iptal edildi.
Bayraktar  Türkiye Askeri Keşif,Gözetleme ve İmha TB2 13 Üretimi devam etmektedir. Buna ek olarak Polis Kuvvetlerine de verilmiştir.

Gelecek Planlar

Uçak Ülke Tür Versiyon Sayı Not
F-35 Lightning II  Amerika Birleşik Devletleri
 Türkiye
Çok amaçlı avcı F-35 2+4+8 (+86) İlk iki uçak 2018 yılında envantere girecek.

İleride kısa kalkış ve dikey iniş (STOVL) yeteneği bulunan F-35B Lightning II alınması planlanıyor

TUSAŞ Hürkuş  Türkiye Eğitim TAI Hürkuş 4 Test uçuşları devam ediyor.
TUSAŞ TF-X Projesi  Türkiye Çokamaçlı avcı - 250+ 2023 yılında hizmete girmesi planlanmaktadır.

Rütbeler

NATO KoduOF-10OF-9OF-8OF-7OF-6OF-5OF-4OF-3OF-2OF-1OF(D)Öğrenci Subay
Türkiye Türkiye
(Değiştir)
Orgeneral Korgeneral Tümgeneral Tuğgeneral Albay YarbayBinbaşı Yüzbaşı ÜsteğmenTeğmen Asteğmen Harbiyeli
NATO KoduOR-9OR-8OR-7OR-6OR-5OR-4OR-3OR-2OR-1
Astsubay Kıdemli
Başçavuş
Astsubay
Başçavuş
Astsubay Kıdemli
Üstçavuş
Astsubay
Üstçavuş
Astsubay Kıdemli
Çavuş
Astsubay
Çavuş
Uzman
Çavuş
Çavuş Uzman
Onbaşı
Onbaşı Er


Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. Hava Kuvvetleri Komutanlığı (2012-02-08). "Kuruluş Yılları". 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151222135311/https://www.hvkk.tsk.tr/TR/IcerikDetay.aspx?ID=19. Erişim tarihi: 2012-06-13.
  2. Yalçın, Osman (Bahar 2011). "Türk Tarihi Bakımından 20. Yüzyılda İki Önemli Gelişme:“Havacılığın Ve Bir Liderin Doğuşu”". Turkish Studies 6/2: 1039. http://www.turkishstudies.net/Makaleler/1090529721_59Yal%C3%A7%C4%B1n%20Osman.pdf. Erişim tarihi: 2012-06-13.
  3. "6756 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması ve Milli Savunma Üniversitesi Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesi Hakkında Kanun". T.C. Resmî Gazete (29898). 24 Kasım 2016. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/11/20161124-3..htm. Erişim tarihi: 25 Aralık 2016. "MADDE 36- 1325 sayılı Kanuna 1 inci maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki 1/A maddesi eklenmiştir. “Kuvvet komutanlıklarının bağlılığı MADDE 1/A- Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlıkları Milli Savunma Bakanına bağlıdır."
  4. Türk Hava Kuvvetleri envanteri
  5. 1 2 "Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması ve Milli Savunma Üniversitesi Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname". resmigazete.gov.tr. 31 Temmuz 2016. 31 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160731112514/http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/07/20160731-4.pdf. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2016.
  6. http://www.turkeyswar.com/aviation/aviation.html
  7. http://www.turkeyswar.com/aviation/index.html
  8. "TRT World". http://www.trt-world.com/trtworld/en/newsDetail.aspx?HaberKodu=22c13272-755e-4708-a305-b004353f991f.
  9. "BBC News - Syrian military says it downed Turkish fighter jet". BBC News. http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-18561219. Erişim tarihi: 24 December 2014.
  10. Tawfiq, Saif (2013-09-16). "Turkish warplanes shoot down Syrian helicopter". Reuters. http://www.reuters.com/article/2013/09/16/us-syria-crisis-turkey-idUSBRE98F0K920130916. Erişim tarihi: 2013-11-19.
  11. Scramble on the Web: Turkish Air Force - Order of Battle
  12. "Turkey picks G550 for command and control mission". Flight International, 16 December 2008.
  13. 1 2 3 "Turkish Stars"
  14. http://kokpit.aero/turk-yildizlari-cn235-yeni-boyama

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 1/5/2017. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.